ගෝලීය විමෝචනවලින් අඩකට පමණ වගකිව යුත්තේ ලොව ධනවත්ම 10%යි. ඉහළම 1% විමෝචනයෙන් 15% කට වගකිව යුතු අතර, ලෝකයේ දුප්පත්ම 50% විමෝචනයෙන් 7%කට වගකිව යුතු වේ. ගෝලීය විමෝචනයෙන් 7%කට වගකියන මෙම 50%ක් පමණ වන දුප්පතුන් දේශගුණික විපර්යාසවලින් වැඩියෙන්ම පීඩාවට පත්වන පිරිස වේ.
ලෝකයේ ධනවත්ම මිනිසුන් අධි සුඛෝපභෝගී ජීවන රටාවන් හරහා දේශගුණික විපර්යාස සඳහා විශාල දායකත්වයක් සපයයි. ඉතිං අනාගත ලෝකය වෙනුවෙන් ධනවතුන්ගෙන් සිදුවන හරිතාගාර වායු විමෝචනය අඩු කරන්නේ කෙසේද?
2018 දී, Stefan Gössling සහ ඔහුගේ කණ්ඩායම පැරිස් හිල්ටන්ගේ සිට Oprah Winfrey දක්වා ධනවත්ම හා කීර්තිමත් පුද්ගලයින් කිහිප දෙනෙකුගේ සමාජ මාධ්‍ය පැතිකඩ පිරික්සීමට මාස ගණනාවක් ගත කළහ. ස්වීඩනයේ ලිනේයස් විශ්ව විද්‍යාලයේ මහාචාර්යවරයෙක් වන Gössling ඔවුන් කොපමණ පියාසර කරනවාද යන්න පිළිබඳ සාක්ෂි සොයමින් සිටියේය.
පිළිතුරු බොහෝ විය. Gössling ගේ ගණන් බැලීම් වලට අනුව ලෝකයේ ඉහළම මට්ටමේ පාරිසරික උපදේශකයෙකු වන බිල් ගේට්ස් (Bill Gates) 2017 දී ගුවන් ගමන් 59කින් කිලෝමීටර් 343,500ක් පමණ දුරක් පියාසර කර තිබුණේය. එය ලොව වටා අට වාරයක් පියාසර කිරීමට වඩා වැඩිය) මෙම ගුවන් ගමන් මගින් බිල් පමණක් හරිතාගාර වායු ටොන් 1,600 ට වඩා ජනනය කරයි. (එය ඇමරිකානුවන් 105කගේ සාමාන්‍ය වාර්ෂික විමෝචනයට සමාන වේ)
Gössling ගේ අරමුණ වූයේ බොහෝ විට රහස්‍යභාවයෙන් වැසී ඇති මහා ධනපතියන්ගේ පුද්ගලික පරිභෝජන මට්ටම් අනාවරණය කර ගැනීමට උත්සාහ කිරීමයි. ඔහුගේ පර්යේෂණය ග්‍රේටා තුන්බර්ග් විසින් මෙහෙයවන ලද (වර්ධනය වන) පාරිසරික ව්‍යාපාරයක් සමඟ සමපාත වූ අතර එය පුද්ගලික වගවීම / personal accountability කෙරෙහි අවධානය යොමු කළේය. වඩාත්ම කාබන් තීව්‍ර පරිභෝජන ක්‍රමයක් වන පියාසර කිරීම මෙම නව වගවීමේ සංකේතයක් බවට පත් විය / became a symbol of this new accountability.
“ඔබේ කාබන් පියසටහන විශාල වන තරමට ඔබේ සදාචාරාත්මක යුතුකම විශාල වේ” යනුවෙන් තුන්බර්ග් 2019 දී ගාඩියන් පුවත්පතට ලිවීය.
පසුගිය දශක කිහිපය තුළ ගෝලීය අසමානතාවය පිළිබඳ අවධානය යොමු වී ඇත. 2008 මූල්‍ය අර්බුදයේ සිට, කොවිඩ් 19 වසංගතය සහ දේශගුණික විපර්යාසවල දරුණු බලපෑම් දක්වා සිදුවීම් දුප්පත්ම ප්‍රජාවන්ට පළමුව හා දැඩි ලෙස පහර දීමට නැඹුරු වී ඇත.
ධනවත් අය සෑම කෙනෙකුම අපේක්ෂා කරන පරිභෝජනයට ස්වරය සකස් කරති. විෂ සහිත බලපෑම් ඇති වන්නේ එතැනයි – හලිනා සෙජන්වාල්ඩ් බ්‍රවුන්
නමුත් අසමානතාවය විසඳන්නේ කෙසේද යන්න පිළිබඳ විවාදවලදී, අධික පරිභෝජනය බොහෝ විට නොසලකා හරිනු ලැබේ. බර්ලිනයේ චින්තන ටැංකියක් වන Hot or Cool Institute හි කළමනාකාර අධ්‍යක්ෂ Lewis Akenji පවසන්නේ, “ඔබ විසින් ඉක්මවා යන සෑම ඒකකයක්ම යමෙකුට [යමක්] අත්හැරීමට බලකරයි. එය (සමාජයේ පොහොසත්ම අසමානතාවයේ ප්‍රමාණයෙන් බැහැර වූ) කාබන් පියසටහන් සහ ව්‍යසනකාරී දේශගුණික විපර්යාස වළක්වා ගැනීමට ලෝකයට ඇති හැකියාවට තර්ජනය කරයි’’
සංඛ්‍යාලේඛන පුදුම සහගතය. ඔක්ස්ෆෑම් සහ ස්ටොක්හෝම් පරිසර ආයතනයේ / Oxfam and the Stockholm Environment Institute 2020 වාර්තාවකට අනුව 2015 වසරේ ගෝලීය විමෝචනවලින් අඩකට පමණ වගකිව යුත්තේ ලොව ධනවත්ම 10%යි. ඉහළම 1% විමෝචනයෙන් 15% කට වගකිව යුතු අතර, ලෝකයේ දුප්පත්ම 50% විමෝචනයෙන් 7%කට වගකිව යුතු වේ. ගෝලීය විමෝචනයෙන් 7%කට වගකියන මෙම 50%ක් පමණ වන දුප්පතුන් දේශගුණික විපර්යාසවලින් වැඩියෙන්ම පීඩාවට පත්වන පිරිස වේ.
ස්ටොක්හෝම් පරිසර ආයතනයේ මාණ්ඩලික විද්‍යාඥයෙකු වන එමිලි ගෝෂ් පවසන පරිදි, ජනගහනයෙන් ඔවුන්ගේ විමෝචනය ඔවුන්ගේ අවශ්‍යතා සපුරාලන මට්ටමට වර්ධනය වේ.
Carbon Inequality හි කතුවරයා වන ඩාරියෝ කෙනර්, “දූෂක ප්‍රභූ / polluter elite” යන යෙදුම හඳුන්වා දුන්නේ පොසිල ඉන්ධන සඳහා පුළුල් ලෙස ආයෝජනය කරන සමාජයේ ධනවත්ම අය විස්තර කිරීමට මෙන්ම ඒවායේ ඉහළ දේශගුණික බලපෑමක් ඇති බව පැහැදිලි කිරීමට ය. නමුත් දූෂක ප්‍රභූව අසමානුපාතික බලපෑමක් ඇති කරන අතරම, ලෝකයේ ධනවත්ම ජනගහනයෙන් වඩාත් පුළුල් පරාසයක් ආවරණය කරයි.
ධනවත් රටවල බොහෝ මිනිසුන් දේශගුණික ව්‍යසනය වේගවත් කරන ආකාරවලින් පරිභෝජනය කරයි. ඔබ ආනයනික භාණ්ඩ වලින් පිටවන විමෝචනය සැලකිල්ලට ගත් විට, Hot or Cool ආයතනයට අනුව, එක්සත් රාජධානියේ සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙකු වසරකට කාබන් ටොන් 8.5ක් විමෝචනය කරයි. එම අගය ටොන් 14.2 දක්වා ඉහළ යන කැනඩාව එම සංඛ්‍යාව අතරින් වැඩිම විමෝචනයක් ඇති රට වේ. ගෝලීය උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම සෙල්සියස් අංශක 1.5ක සීමාව තුළ රැඳී සිටීමට නම් මෙම අගයන් 2050 වන විට එක් පුද්ගලයෙකුට ටොන් 0.7 දක්වා පැහැදිලි ලෙස අඩු විය යුතුය.
පුද්ගලික පරිභෝජනයට ආමන්ත්‍රණය කිරීට කටුක මාතෘකාවකි. දේශගුණික විපර්යාසවලට මුහුණ දීම තනි පුද්ගල ක්‍රියාවන් මතද නැතහොත් රජයන් සහ සංගතවලින් සිදුවන පද්ධතිමය වෙනස්කම් මතද යන්න පිළිබඳව එය ඉතා ඉක්මනින් විවාදයක් බවට පත් විය හැකිය.
“මෙය ව්‍යාජ ද්විකෝටිකයකි. ජීවන විලාසයන් රික්තකයක් තුළ නොපවතී. ජීවන රටාව සන්දර්භය අනුව හැඩගැසී ඇත. බොහෝ දුරට තිරසාර නොවන දේශපාලන හා ආර්ථික පද්ධති තුළ මිනිසුන් තම ජීවිතය ගත කරති. එහෙත්, අපගේ සමාජවල ධනවත්ම සහ වඩාත්ම දූෂිත අයගේ ජීවන රටාවන් සහ ඔවුන් සතු බලය ආමන්ත්‍රණය නොකර, අපට දේශගුණික විපර්යාස ආමන්ත්‍රණය කිරීමට නොහැකි වනු ඇත’’ අකෙන්ජි පවසයි.
එක්සත් ජනපදයේ ක්ලාක් විශ්ව විද්‍යාලයේ පාරිසරික විද්‍යාව හා ප්‍රතිපත්ති පිළිබඳ මහාචාර්ය හලිනා සෙජන්වාල්ඩ් බ්‍රවුන් පවසන පරිදි, “ධනවත් මිනිසුන් සෑම කෙනෙකුම අපේක්ෂා කරන පරිභෝජනය සඳහා ස්වරය සකස් කරයි. විෂ සහිත බලපෑම් ඇත්තේ එතැනය’’
පියාසර කිරීම
“ඔබ පියාසර කළ විගසම ඔබ ගෝලීය ප්‍රභූ පැලැන්තියකට අයත් වේ. මිනිසුන්ගෙන් 90% කට වඩා වැඩි පිරිසක් කිසි විටෙකත් පියාසර කර නොමැති අතර පියාසර කිරීමෙන් සිදුවන විමෝචනයෙන් 50% කට වගකිව යුත්තේ ලෝක ජනගහනයෙන් 1%ක් පමණි. ලොව පුරා විසිරී සිටින ව්‍යාපාරික ප්‍රභූ පැලැන්තියේ සිට ඔවුන්ගේ පුද්ගලික සන්නාමවල සංචාරය කර ඇති ප්‍රසිද්ධ පුද්ගලයින් දක්වා, ඔවුන්ගේ හැසිරීම ඉහළ කාබන් ජීවන රටාවක් අභිලාෂකාමී සහ ප්‍රියජනක කිරීමට උපකාරී වී ඇති බව’’ Gössling පවසයි.
ජනාධිපතිවරුන්, ව්‍යාපාරික නායකයින් සහ කීර්තිමත් පුද්ගලයින් වටා ගමන් කරන SUV රථ (සහ නගරවල වැඩි වැඩියෙන් මධ්‍යම පාන්තික පවුල්) ඔවුන්ගේ පාරිසරික බලපෑම නොතකා තත්ත්ව සංකේතයක් බවට පත්ව ඇත. 2020 දී විමෝචනය ඉහළ යන එකම අංශය SUVය. පසුගිය වසරේ SUV මිලදී ගන්නා පුද්ගලයින්ගේ වැඩිවීම විද්‍යුත් මෝටර් රථවල දේශගුණික වාසි ඵලදායී ලෙස අවලංගු කළේය.
විශාල නිවාස
විශාල නිවාස තවත් පරිභෝජන උණුසුම් ස්ථානයකි. “නිවාස තේරීම් කීර්තිය සහ සමාජ තත්ත්වය සනිටුහන් කරයි,” Lund විශ්ව විද්‍යාලයේ තිරසාර විද්‍යාඥයෙකු වන Kimberly Nicholas සහ ඇගේ සම කර්තෘවරුන් දේශගුණික විපර්යාස පාලනය කිරීමේදී ධනවත් පුද්ගලයින්ගේ භූමිකාව පිළිබඳ මෑත අධ්‍යයනයකදී ලියයි. යුරෝපයේ, නිවාස වලින් සිදුවන හරිතාගාර වායු විමෝචනයෙන් 11% කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් පැමිණ ඇත්තේ විශාල සහ බොහෝ විට බහු නිවාස හිමි ඉහළම 1% විමෝචකයන්ගෙන් ය.
එය හුදෙක් සුපිරි ධනවතුන් පමණක් නොව, ලෝකයේ කාබන් වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් විමෝචනය කරන ධනවත් පුද්ගලයින්ගේ පුළුල් පරාසයකි (Getty Images)
කෙසේවෙතත් පසුගිය වසර කිහිපය තුළ සමාජ සම්මතයන් වෙනස් වීමට පටන් ගෙන තිබේ. ස්වීඩනයේ දේශගුණ විපර්යාස ක්‍රියාකාරිනියක වන ග්‍රේටා තුන්බර්ගේ ක්‍රියාකාරීත්වය තුළින් බිහි වූ ‘flygskam‘ (පියාසර ලැජ්ජාව / flight shame) ආස්වාදයක් ලබා දීමට උපකාරී විය. මෙම සංකල්පය මිනිසුන් කොපමණ පියාසර කළ යුතුද යන්න ප්‍රශ්න කිරීමට හේතු විය. මෙම ව්‍යාපාරය 2018 දී ස්වීඩනයේ ගුවන් තොටුපළවලින් පියාසර කරන පුද්ගලයින් සංඛ්‍යාවේ 4%ක පහත වැටීමකට සම්බන්ධ විය. (ගෝලීය මගීන් සංඛ්‍යාව වැඩි වෙමින් පවතින කාලයක එය දුර්ලභ පහත වැටීමකි)
ව්‍යාපාරික සංචාර නාටකාකාර ලෙස සීමා කළ Covid-19 වීඩියෝ ඇමතුම්වලට පුද්ගල රැස්වීම් ප්‍රතිස්ථාපනය කළ හැකි බව ඔප්පු විය. Bloomberg සමීක්ෂණයකින් හෙළි වූයේ ව්‍යාපාරවලින් 84%ක් පශ්චාත් වසංගතයෙන් පසු රැකියා ගමන් සඳහා අඩුවෙන් වියදම් කිරීමට සැලසුම් කර ඇති බවයි.
මිනිසුන් තම ආහාර වේලෙහි බලපෑම ගැන ද සලකා බැලීමට පටන් ගෙන ඇති අතර එමගින් ශාක පදනම් වූ නිෂ්පාදන සමාගම්වල වර්ධනයක් ඇති කරයි. සසෙක්ස් විශ්ව විද්‍යාලයේ ජාත්‍යන්තර සබඳතා පිළිබඳ මහාචාර්ය පීටර් නිව්වෙල් පවසන්නේ “එය ආඥාවකින් හෝ රජයේ ප්‍රතිපත්ති අවශ්‍යතාවයකින් සිදුවන්නක් නොවේ. වෙළඳපොළ මාරු වන තැන එය සිදුවේ. එය දකින්නේ ව්‍යාපාර පමණි”
නමුත් මෙම වෙනස්කම් අප සිටින හදිසි අවස්ථාවට වඩා ක්‍රමානුකූලව සිදු වන බව කෙනර් පවසයි: “අපි දේශගුණික ඉඟි පසුකරමින් සිටින අතර විශේෂ වඳ වී යයි.” ප්‍රශ්නය වේගය ගැන බවත් ඒ සඳහා රජයේ ක්‍රියාමාර්ග අවශ්‍ය බවත් ඔහු පවසයි.
නිරන්තර පියාසර කිරීම සහ මස් අධික ලෙස පරිභෝජනය කිරීම වැනි තිරසාර නොවන හැසිරීම් මත ඉලක්කගත බදු පැනවීම මිනිසුන් ඉක්මනින් අඩු කාබන් හැසිරීම් වලට යොමු කිරීමට උපකාරී වනු ඇත. නිදසුනක් වශයෙන්, නිතර පියාසර කරන පුද්ගලයින්ගෙන් අය කරන බද්දකින් ලැබෙන ආදායම ලාභදායී හෝ නොමිලේ පොදු ප්‍රවාහන පද්ධතියකට ආයෝජනය කළ හැකි අතර, ඉන්ධන දරිද්‍රතාවයේ මට්ටම් පහත හෙළමින් නිවාස පරිවරණය කිරීම සඳහා “මන්දිර බද්දකින්” මුදල් යෙදවිය හැකිය. නමුත් ගැටලුව වන්නේ ධනවත්ම අයට මෙම බදු ද ගෙවා ගෙන සුපුරුදු ජීවන රටාව ඉදිරියට ගෙන යාමට හැකි වීමය.
වඩාත් රැඩිකල් අදහසක් වන්නේ පුද්ගලික කාබන් දීමනාවක් (personal carbon allowance – PCA) වන අතර එහිදී පුද්ගලයන්ට සමාන, වෙළඳාම් කළ හැකි කාබන් දීමනාවක් වෙන් කරනු ලැබේ. මිනිසුන්ට වැඩිපුර විමෝචනය කිරීමට අවශ්‍ය නම් ඔවුන් අන් අයගේ අනවශ්‍ය දීමනා මිලදී ගත යුතුය. PCA හි අනුවාද අයර්ලන්තය, ප්‍රංශය සහ කැලිෆෝනියාවේ ගවේෂණය කර ඇත. 2018 දී, එක්සත් රාජධානියේ රජය එහි ශක්‍යතා විශ්ලේෂණය කළ නමුත් PCA ඉතා මිල අධික, පරිපාලනය කිරීමට අපහසු සහ සමාජීය වශයෙන් පිළිගත නොහැකි බව නිගමනය කළේය.
නමුත් සාමූහික වාසි නාමයෙන් පුද්ගල සීමාවන් පිළිගැනීමට මිනිසුන්ට බල කර ඇති දේශගුණික හදිසි අවස්ථාවක් සහ වසංගතයක සන්දර්භය තුළ (මෑත විශ්ලේෂණයකට අනුව) එය නැවත සලකා බැලිය යුතු ප්‍රතිපත්තියක් විය හැකිය.
නිව්වෙල් පවසන්නේ, ” PCA එක මට්ටමකින් ආයාචනා කරයි. ඒ අපගේ ඒක පුද්ගල හිමිකම් මොනවාද යන්න එය සැබවින්ම පැහැදිලි කරන බැවිනි.” එහෙත්, ඔහු තවදුරටත් පවසන්නේ, “එය පුද්ගලීකරණය කිරීමේ වගකීමේ ආන්තික අනුවාදයකි. නිදසුනක් වශයෙන්, පොදු ප්‍රවාහන විකල්ප කිහිපයක් ඇති ප්‍රදේශවල ජීවත් වන පුද්ගලයින්ට අසාධාරණ ලෙස දඬුවම් කිරීමෙන් එය අවසන් විය හැකිය’’
ජනප්‍රිය වෙමින් පවතින තවත් ප්‍රතිපත්තිමය අදහසක් වන්නේ “තේරීම සංස්කරණය / choice editing ” වන අතර, එහිදී රජය විසින් කාබන් තීව්‍ර නිෂ්පාදන (පුද්ගලික ජෙට් හෝ මෙගා යාත්‍රා වැනි) ප්‍රථමයෙන් වෙළඳපොළට පැමිණීම සීමා කරයි. අදහස අඩු කාබන් විකල්පයන් වන අතර ඒවායින් බොහොමයක් දැනටමත් පවතින අතර පරතරය පුරවනු ඇත.
තේරීම් සංස්කරණය රැඩිකල් ලෙස පෙනෙන නමුත් එය අලුත් දෙයක් නොවේ, Akenji පවසයි. උදාහරණයක් ලෙස, එක්සත් රාජධානියේ රජය ආසන පටි නොමැති මෝටර් රථ විකිණීම තහනම් කිරීම සඳහා මහජන ආරක්ෂණ හේතු මත තේරීම් සංස්කරණය භාවිතා කරයි. “තිරසාර නොවන හැසිරීම් ඉවත් කිරීම තිරසාර නොවන නිෂ්පාදන වෙළඳපොළට පැමිණීම වැළැක්වීමට වඩා බෙහෙවින් දුෂ්කර ය” නිව්වෙල් කියයි.
එහෙත් දේශගුණික විපර්යාසවලට මුහුණ දීම සඳහා කාලය අවසන් වන විට පවා බොහෝ ආණ්ඩු, තේරීම් සංස්කරණ ප්‍රතිපත්තිවලට යාමට බිය වේ. ඒ ඒවා ඡන්දදායකයින්ට දේශපාලනික වශයෙන් විෂ සහිත වන හෙයිනි. එසේම ඒවා ධනවතුන්ට නොගැලපේ. ධනවතුන් බලපෑම් කිරීම සහ අධික පරිත්‍යාග හරහා රජයන් කෙරෙහි ඇති පාලනය දේශගුණික ක්‍රියාකාරකම් තනුක කිරීමට ද යෙදවිය හැකි බව නිව්චෙල් කියයි.
තේරීම් සංස්කරණය හෝ පුද්ගලික කාබන් දීමනාවක් වැනි ප්‍රතිපත්ති රැඩිකල් ලෙස පෙනේ, නමුත් ඒවා රටවල් ගණනාවක අත්හදා බලා ඇත (Getty Images)
මිනිසුන්ට අඩු කාබන් සහිත ජීවිත ගත කිරීමට යටිතල පහසුකම් නොමැති නම් විමෝචනය අඩු කිරීම ඉතා අපහසුය. “වඩා තිරසාර සමාජයක් ගොඩනැගීම සඳහා බොහෝ දේ අවශ්‍ය වන අතර එය පුද්ගලික ජෙට් යානා සහ සුඛෝපභෝගී යාත්‍රා අඩු කිරීමෙන් ඔබ්බට ගිය දෙයක්” යැයි ගෝෂ් පවසයි.
සමහර ආණ්ඩු විශාල වෙනස්කම් කර ඇත. වේල්ස් රජය විමෝචන ඉලක්ක සපුරාලීම සඳහා නව මාර්ග ගොඩනැගීමේ ආයෝජනය අත්හිටුවා ඇත. නෙදර්ලන්තය දූෂණය අවම කිරීම සඳහා පශු සම්පත් 30% කින් කපා හැරීමට යෝජනා කර ඇති අතර Norwich සහ Exeter වැනි එක්සත් රාජධානියේ නගරවල සභා බලශක්ති කාර්යක්ෂම සමාජ නිවාස ඉදිකිරීම ආරම්භ කර ඇත.
තවත් සමහරු තිරසාර නොවන පරිභෝජනය මෙහෙයවීමේදී වෙළඳ ප්‍රචාරණයේ කාර්යභාරය ද ඉලක්ක කර ඇත. “මිනිසුන් තමන්ට පහළින් සිටින අයගෙන් වෙන්කර හඳුනා ගැනීමෙන් සමාජයේ ඔවුන්ගේ ස්ථානය ලබා ගැනීමට උත්සාහ කරයි. වෙළඳ ප්‍රචාරණය මෙම අනාරක්ෂිතභාවය මත එහි සමස්ත කර්මාන්තය ගොඩනඟයි.”
2021 දී ඇම්ස්ටර්ඩෑම් විසින් SUV රථ සහ ලාභ කෙටි දුර ගුවන් ගමන් ඇතුළු විමෝචන-දැඩි නිෂ්පාදන සඳහා දැන්වීම් තහනම් කරන ලදී. දැන්වීම් පුවරු ප්‍රචාරණය තහනම් කර හෝ දැඩි ලෙස සීමා කර ඇති සාඕ පවුලෝ සහ චෙන්නායි වැනි නගරවල අඩිපාරේ යමින් එය සිදුවිය.
“නමුත් මෙය ඇත්තෙන්ම ප්‍රමාණවත් නොවේ,” Akenji පවසයි. වේගය ග්ලැසියර වන අතර ලෝකයේ කාලය අවසන් වෙමින් පවතී. රජයන් යටිතල පහසුකම් ප්‍රතිසංස්කරණය කළ යුතු බව ඔහු පවසන්නේ තිරසාරභාවය ප්‍රතිපත්තියේ හදවතට තබමිනි. එනම් වේගවත්, පුළුල් සහ දැරිය හැකි පොදු ප්‍රවාහන ජාල නිර්මාණය කිරීම, පුනර්ජනනීය බලශක්තිය ප්‍රවර්ධනය, හොඳින් පරිවරණය කළ නිවාස ගොඩනැගීම, ගෑස් බලයෙන් ධාවනය වන මෝටර් රථ භාවිතය දිරිමත් කිරීම සහ දින හතරක වැඩ සතියක් වැනි ක්‍රියාමාර්ග සලකා බලමින් නව ක්‍රියාමාර්ග වඩා වේගවත් කළ හැකිය.
“මේ ගැන කණගාටුදායක දෙය නම් පරිසරය සඳහා වඩා තිරසාර බව පෙන්වා දී ඇති දේවල් අපගේ යහපැවැත්ම සහ සමාජ සහජීවනය සඳහා සෑම විටම පාහේ වඩා හොඳ වීමයි” Akenji පවසයි.
මස් අඩුවෙන් ආහාරයට ගැනීමෙන් සෞඛ්‍ය ප්‍රතිලාභ ලැබේ. අඩු SUV රථ සහ ගෑස් බලයෙන් ක්‍රියාත්මක වන මෝටර් රථ තිබීම වාතයේ ගුණාත්මක භාවය වැඩි කරන අතර වායු දූෂණයෙන් සිදුවන මරණ අඩු කරයි. දින හතරක වැඩ කරන සතියක් වඩා හොඳ සේවා ජීවිත සමතුලිතතාවයක්, වැඩි පවුල් කාලය සහ දෙමාපියන් සඳහා අඩු ළමා ආරක්ෂණ වියදම් සඳහා ඉඩ ලබා දේ.
“කිසිවෙකු උදේ නැඟිට, ‘මම පරිසරය විනාශ කරන්න යනවා’ කියා කියන්නේ නැහැ,” Akenji පවසයි. මිනිසුන් බොහෝ හේතු නිසා පරිභෝජනය කරයි. ඔවුන්ගේ අවශ්‍යතා සපුරාලීමට, සෙනෙහස පෙන්වීමට, හොඳ හැඟීමක් ඇති කිරීමට හෝ වෙළඳ ප්‍රචාරණය හෝ සමාජ අපේක්ෂාවන් මගින් ඔවුන් එයට පීඩනයක් දැනෙන නිසා එය කරයි’’ Akenji පැහැදිලි කරයි.
‘’ඉතා සුළු පිරිසක් ඔවුන්ගේ පරිභෝජනය සැබවින්ම ප්‍රශ්න කරති. මේවා ඉතා ගැඹුරු ප්‍රශ්න. ‘මම කවුද ? යහපත් ජීවිතයක් සඳහා මට අවශ්‍ය කුමක්ද?’’ කීයෙන් කී දෙනාද ඉඳගෙන ඔය ප්‍රශ්නය තමාගෙන්ම අහන්න කැමති?” බ්‍රවුන් ප්‍රශ්න කරයි.
දේශගුණික විපර්යාසවලට මුහුණ දීම සඳහා තනි පුද්ගල ක්‍රියා ප්‍රමාණවත් නොවන බව Akenji පවසයි. වරද සහ ලැජ්ජාව උදව් නොකරනු ඇත. නමුත් තේරීම් සහ ක්‍රියාවන් වැදගත් වේ.
“මම හිතන්නේ අපි හැමෝම එක් ආකාරයකින් හෝ වෙනත් ආකාරයකින් දේශපාලන ක්‍රියාකාරීන් විය යුතුයි. අපි කරන්න යන්නේ ඉතා හිතාමතාම සහ තීරණාත්මකව අපේ රජයන් පසුපස ගොස් ඔවුන්ගේ කැපවීම්වලට අනුව ජීවත් වන ලෙස ඉල්ලා සිටීමයි.” බ්‍රවුන් අවධාරණයයෙන් කියයි.
https://www.bbc.com/future/article/20211025-climate-how-to-make-the-rich-pay-for-their-carbon-emissions
