යුක්රේන යුද්ධය සහ දේශගුණික විපත් හේතුවෙන් පසුගිය වසරේ තම නිවෙස්වලින් පලා යාමට බල කෙරුණු ලොව පුරා මිනිසුන් සංඛ්‍යාව 20%කින් ඉහළ ගොස් ඇති බව නවතම වාර්තාවක් කියයි.
නෝර්වීජියානු සරණාගත කවුන්සිලයේ අභ්‍යන්තර විස්ථාපන නිරීක්ෂණ මධ්‍යස්ථානය ( Norwegian Refugee Council’s Internal Displacement Monitoring Centre -IDMC) විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද සංඛ්‍යා ලේඛනවලට අනුව 2022 අවසානය වන විට අභ්‍යන්තරව අවතැන් වූ පුද්ගලයින්ගේ (internally displaced people – IDPs) සංඛ්‍යාව (ඔවුන්ගේ නිවෙස්වලින් බලහත්කාරයෙන් ඉවත් වූ නමුත් ඔවුන්ගේ පදිංචි රට තුළ රැඳී සිටින පුද්ගලයින් අභ්‍යන්තර අවතැන්වූවන් ලෙස සැලකේ) මිලියන 71 දක්වා ළඟා විය. එය 2021 දී මිලියන 59.1කි.
ආරක්‍ෂාව සහ නවාතැන් සොයා යන විට මිනිසුන් විසින් නිතර නිතර කරන ලද චලනයන් ද පෙර නොවූ විරූ තරම් වූ අතර, මීටර 60.9 ක් වන එම අගය පෙර වසරට වඩා 60%ක වර්ධනයක් සනිටුහන් කරයි. මිලියන 5.9 ක ජනතාවක් තම නිවෙස් අතහැර පලා ගොස් ඇතැයි සැලකෙන යුක්රේනයේ යුද්ධය මේ වර්ධනයට ඉහළම දායකත්වයක් ලබා දුන්නේය. මිලිටරි හමුදා විසින් අල්ලාගෙන සිටින ප්‍රදේශවලින් විශ්වාසදායක දත්ත ලබා ගැනීමේ දුෂ්කරතාවය හේතුවෙන්, එම සංඛ්‍යා පවා “ නිල නොවන දත්ත ලෙස සැලකිය යුතු” බව වාර්තාව අනතුරු අඟවයි.
පසුගිය ගිම්හානයේදී පකිස්ථානයට පහර දුන් “monsoon on steroids” විස්ථාපනයේ ප්‍රමුඛ ධාවකයක් වූ අතර, රටේ බොහෝ ප්‍රදේශ විනාශ කළ ගංවතුර හේතුවෙන් මීටර් 8කට වඩා චලනයන් ඇති කළේය.
සිය වාර්තාව සම්බන්ධයෙන් නෝර්වීජියානු සරණාගත කවුන්සිලයේ මහලේකම්, Jan Egeland පැවසුවේ, “පසුගිය වසරේ ගැටුම් සහ ස්වභාවික ව්‍යසනයන් ඒකාබද්ධ වී මිනිසුන්ගේ පෙර පැවති දුර්වලතා සහ අසමානතාවයන් තව දුරටත් උග්‍ර කළ අතර, පෙර නොවූ විරූ පරිමාණයෙන් අවතැන් වීම් නිර්මාණය කළේය. යුක්රේනයේ යුද්ධය අභ්‍යන්තරව අවතැන් වූවන්ට දැඩි ලෙස පහර දුන් ගෝලීය ආහාර සුරක්ෂිතතා අර්බුදයකට ද හේතු විය. මෙය ගෝලීය සාගින්න සහ මන්දපෝෂණය අඩු කිරීමේ වසර ගණනාවක ප්‍රගතිය අඩාල කර ඇත’’
පසුගිය (මැයි මස 11වැනිදා) බ්‍රහස්පතින්දා නිකුත් කරන ලද වාර්තාවේ 2023 මුල් මාස ඇතුළත් නොවන නමුත් සුඩානයේ නවතම සටන් පුපුරා යාමෙන් පසු අවතැන්වීම් වේගයෙන් ඉහළ යන බව පෙන්නුම් කරයි. සුඩාන සිවිල් යුද්ධය දැනටමත් පසුගිය වසරට වඩා සති තුනක අභ්‍යන්තර අවතැන්වීම් සංඛ්‍යාව මෙන් දෙගුණයකටත් වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් නිර්මාණය කර ඇති බව වාර්තාව පවසයි.
බොහෝ අවතැන් වූවන් කිසිම විසඳුමක් නොමැතිව වසර ගණනාවක් ඇදී යන ගැටුම් හේතුවෙන් දිග්ගැස්සුනු අවතැන්වීම්වලට මුහුණ දෙති. ගෝලීය IDP ජනගහනයෙන් හතරෙන් තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් ජීවත් වන්නේ රටවල් 10ක පමණක් වන අතර, ඒ සියල්ල සුඩානයේ හෝ යුක්රේනයේ උග්‍ර විවෘත යුද්ධය හෝ නයිජීරියාවේ හෝ සෝමාලියාවේ වඩාත් කඩින් කඩ ප්‍රචණ්ඩත්වය වේවා, යම් මට්ටමක ගැටුමකට මුහුණ දෙති. එම රටවල් බොහෝමයක් ආහාර අනාරක්‍ෂිතතාවයේ ආන්තික මට්ටම්වලට ද මුහුණ දී සිටින අතර, ප්‍රමුඛ පෙළේ ධාන්‍ය අපනයනකරුවෙකු වන යුක්රේනයේ ගැටුම හේතුවෙන් මෙම ගැටලුව වඩාත් නරක අතට හැරී ඇත.
theguardian.
