• යුරෝපයේ තණබිම් සමනල ගහනය වසර 10කින් තුනෙන් එකකට වඩා අඩු වෙලා

  • සංරක්ෂණවාදීන් කෘෂිකර්මාන්තයට සහ ගෝලීය උණුසුමට දොස් පවරයි

අධ්‍යයනයකට අනුව යුරෝපය පුරා තෘණ බිම්වල ජීවත් වන සමනල ගහනය පසුගිය දශකය තුළ තුනෙන් එකකට වඩා අඩු වී ඇත.

යුරෝපීය රටවල් 22ක් පුරා තණබිම් වල වරෙක බහුලව දක්නට ලැබුණු සමනළ විශේෂ 17ක ගහණය  2011 සහ 2020 අතර සාමාන්‍යයෙන් 36% කින් අඩු වී ඇත. අනෙකුත් රටවලට වඩා බි‍්‍රතාන්‍යයේ සමනළ ගහනය පහත වැටීම ඉතා දරුණුය. යුරෝපය පුරා දරුණු ලෙස බලපෑමට ලක්ව ඇති Phengarisarion නම් විශේෂයේ ගහණය 1990 සිට  82% කින් පහත වැටී ඇත .

යුරෝපය පුරා සැලකිය යුතු පරිහානියක් පෙන්නුම් කරන අනෙකුත් විශේෂයන් වන්නේ Lasiommata megera ය. ඔවුන්ගේ ගහණය 68% පහත වැටී ඇති අතර, adonis blue (Lysandra bellargus ) 64% කින් පහත වැටීම සහ  Coenonympha pamphilus) 61% කින් පහත වැටීම කැපී පෙනේ.

සංරක්ෂණ විද්‍යාඥයින් පවසන්නේ කෘෂිකාර්මික තීව්‍රතාවය සමනළ ගහණයේ අඛණ්ඩ පරිහානියට හේතු වී ඇති බවයි. වැඩි අස්වැන්නක් වෙනුවෙන් සාම්ප්‍රදායික තණබිම් සීසෑම සහ දළඹුවන් පෝෂණය කරන වල් මල් සහ තණකොළ විනාශ කරන පොහොර සහ වල් නාශක අධික ලෙස භාවිතා කිරීම මෙයට ඇතුළත් ය.

ගෝලීය උණුසුම ඉහළ යාම, හරිතාගාර වායු විමෝචනය සහ කෘෂිකාර්මික නයිට්‍රජන් තෘණබිම් මත තැන්පත් වීම ද තවත් ප්‍රබල සාධකයකි.

සමනල සංරක්ෂණයේ / Butterfly Conservation ප්‍රධාන විද්‍යාඥ නයිජල් බෝර්න් මෙසේ පැවසීය: “මෙම භයානක මහා පරිමාණ පරිහානිය යුරෝපය පුරා ඇති ප්‍රධාන වෙනස්කම් මගින් මෙහෙයවනු ලබනවා. නමුත් අප දකින මෙම ප්‍රධාන වෙනස්කම් සියල්ලේ සාපේක්ෂ දායකත්වය විහිළුවට ලක් කිරීම ඉතා අපහසුයි. එය තරමක් මානසික අවපීඩනයක්. සමනළුන් යනු පුළුල්ව පැතිරී ඇති විශේෂයන් වන අතර අපි ඔවුන් ගැන සහ සාමාන්‍ය ගම්බද තත්වය ගැන ඔවුන් අපට පවසන දේ ගැන සැබවින්ම කනස්සල්ලට පත්විය යුතුයි. අප වඩාත් වනජීවී හිතකාමී ආහාර වගා කිරීමේ නව ක්‍රමයක් සොයාගත යුතු අතර අපට තව බොහෝ දුර යා යුතුව තිබෙනවා’’

මෙම සංඛ්‍යා පදනම් වී ඇත්තේ යුරෝපීය තණබිම් වල සෞඛ්‍යය පිළිබඳ ප්‍රධාන මිනුමක් වන European grassland butterfly indicator දත්ත මත ය.

වල් කෘමි පරාග වාහකයන්ගේ පරිහානිය ආපසු හැරවීමට සහ ස්වභාවධර්මය පරිසර පද්ධති වෙත ආපසු ගෙන ඒම සඳහා ඉලක්ක සකසන යුරෝපා සංගමයේ යෝජිත ස්වභාවික ප්‍රතිස්ථාපන නීතිය / EU’s proposed nature restoration law මෙම පරිහානිය නැවැත්වීමට උපකාරී වනු ඇතැයි යුරෝපීය සංරක්ෂණවාදීන් බලාපොරොත්තු වේ.

ඉලක්ක සපුරා ගැනීමට අදහස් කරන ආකාරය පිළිබඳ සැලසුම් ඉදිරිපත් කිරීමට නියාමනය හඳුන්වා දී වසර දෙකකට පසුව සාමාජික රටවලට ලබා දෙනු ඇත. යුරෝපීය තණබිම් සමනල දර්ශකය සාර්ථකත්වයේ ප්‍රධාන සලකුණු වලින් එකක් වීමත් සමඟ ඔවුන්ගේ මිනුම් ක්‍රියාත්මක වන්නේ දැයි වාර්තා කිරීමට ද ඔවුන් බැඳී සිටී.

Development at Butterfly Conservation Europe ප්‍රධානී ආචාර්ය මාර්ටින් වොරන් මෙසේ පැවසීය: “යුරෝපයේ තණ බිම් සමනලුන්ගේ සීග්‍ර පරිහානිය යුරෝපය පුරා වන සතුන්ගේ දුක්ඛිත තත්වය පිළිබඳ පැහැදිලි අනතුරු ඇඟවීමක් ලෙස සැලකිය හැකියි. නව EU ප්‍රතිස්ථාපන නීතිය මෙම පරිහානියට මුහුණ දීම සඳහා දැවැන්ත වැදගත් නීති සම්පාදනයක් වන අතර අප මුහුණ දෙන ජෛව විවිධත්ව අර්බුදය විසඳීමට උපකාර කිරීමට සාමාජික රටවල් අභියෝගයට මුහුණ දෙනු ඇතැයි අපි බලාපොරොත්තු වෙනවා’’

https://www.theguardian.com