කැලිෆෝනියාවේ වෙරළ තීරවලින් 70%ක් පමණ ශතවර්ෂයේ අවසානය වන විට අතුරුදහන් විය හැකි බවට ඉඟි
කැලිෆෝනියාව රන්වන් වෙරළ තීරයන් සහ නිමක් නැති රළ සඳහා ප්‍රසිද්ධය. නමුත් ප්‍රාන්තයේ සුප්‍රසිද්ධ වෙරළ තීරයන් බොහෝමයක් අනාගතයේදී අතුරුදහන් විය හැකිය. නව අධ්‍යයනයකට අනුව මෙම සියවසේ අවසානය වන විට කැලිෆෝනියාවේ වෙරළ තීරයෙන් 25% ත් 70% ත් අතර ප්‍රමාණයක් සෝදා පාළුවට ලක් විය හැකි අතර, කඳු බෑවුම් හෝ වෙරළබඩ යටිතල පහසුකම් පමණක් ඉතිරි වේ.
කැලිෆෝනියාවේ සැතපුම් 11,00ක් දිග වෙරළ තීරය පරීක්ෂා කිරීම සඳහා පසුගිය දශක දෙක තුළ එකතු කරන ලද චන්ද්‍රිකා දත්ත අධ්‍යයනය සඳහා යොදා ගන්නා ලදී. එක්සත් ජනපද භූ විද්‍යා සමීක්ෂණයේ (USGS) පර්යේෂකයන් එම චන්ද්‍රිකා ඡායාරූප, දේශගුණික අර්බුද හේතුවෙන් අඩි 1.6 සිට 10 දක්වා මුහුදු මට්ටම ඉහළ යාමේ ආකෘති සමඟ ඒකාබද්ධව 2100 වන විට ප්‍රාන්තයේ වෙරළ තීරයේ හැඩය සහ පිහිටීම තක්සේරු කිරීමට භාවිතා කළහ. දැන් සහ අනාගතයේදී වායුගෝලයට කොපමණ කාබන් පොම්ප කරනවාද යන්න මත රඳා පවතී.
මීට පෙර ද දකුණු කැලිෆෝනියාවේ වෙරළ ඛාදනය වීමේ වේගය සොයා බැලීම පිණිස 2017දී අධ්‍යයනයකින් සිදු කරන ලදී. එම අධ්‍යයනයෙන් පෙනී ගියේ දකුණු කැලිෆෝනියාවේ වෙරළ තීරයේ 31 සහ 67% අතර කොටසක් අතුරුදහන් වීමට ගොදුරු විය හැකි බවයි. ඒ අනුව පසුගිය දා සිදුකරන ලද පරීක්ෂණය පසුගිය පරීක්ෂණ හා සමාන තොරතුරු හෙළිකර ඇත.
2017 අධ්‍යයනය සහ වර්තමාන අධ්‍යයනය යන දෙකටම නායකත්වය දුන් පර්යේෂක ෂෝන් විටුසෙක් මෙසේ පැවසීය. “මුහුදු වෙරළ සමහර විට කැලිෆෝනියාවේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන ලක්ෂණය වන අතර මෙම අනන්‍යතාවය නැතිවීමේ විභවය යථාර්ථයක්. වෙරළ ඛානදනය මගින් තීරණාත්මක ලෙස යටිතල පහසුකම්, ව්‍යාපාර සහ නිවාස වලට හානි විය හැකිය. වෙරළ යනු ස්වභාවික සම්පත් වන අතර, ඒවා සංරක්ෂණය කිරීම සඳහා මානව-කළමනාකරණ ප්‍රයත්නයන් වැඩි විය යුතුය
කැලිෆෝනියාවේ වෙරළබඩ කොමිසම දැනටමත් මුහුදු පවුර තැනීමෙන් හෝ රළ පහරින් ආරක්ෂා වීමට උපකාර වන විශාල පාෂාණ තැන්පත් කිරීමෙන් (මුහුදු බිත්ති යාබද වෙරළ තීරයෙන් වැලි වේගයෙන් ඛාදනය වීමට හේතු විය හැකිය) ඔවුන්ගේ වෙරළ තීරය දැඩි කිරීමට නගර දිරිමත් කරයි. ස්වභාවික වැලි කඳු ප්‍රතිෂ්ඨාපනය කිරීම ද වෙරළ ආරක්ෂා කිරීමට උපකාරී වේ. දැඩි ඛාදනය වීමේ විශේෂ අවදානමක් ඇති ප්‍රදේශ කිහිපයක් අධ්‍යයනය පෙන්වා දෙයි. උතුරු කැලිෆෝනියාවේ Point Arena සහ Humboldt Bay, මධ්‍යම කැලිෆෝනියාවේ Pismo Beach සහ Morro Bay සහ දකුණු කැලිෆෝනියාවේ Newport Beach සහ San Clemente ඒ අතර වේ.
වෙරළ අහිමි වීම රට අභ්‍යන්තරයේ වෙසෙන ප්‍රජාවන්ට ද වක්‍රාකාර බලපෑම් ඇති කළ හැකිය. ජනවාරි මාසයේදී ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අධ්‍යයනයකින් පෙන්නුම් කළේ මුහුදු මට්ටම අඩි 3ක් ඉහළ යාමත් සමඟ සැන් ඩියාගෝ ප්‍රාන්තයට විනෝද චාරිකා ප්‍රදේශවලින් හතරෙන් එකක්, එහි ජීවිතාරක්ෂක කුළුණුවලින් අඩක් සහ වෙරළබඩ ප්‍රවේශ ස්ථානවල විවේකාගාරවලින් 15%ක් අහිමි වන බවයි. එය වඩාත්ම බලපාන්නේ අඩු ආදායම්ලාභී, ඓතිහාසික වශයෙන් ආන්තික වූ ජනතාවටය. (වෙරළබඩ වැසියන් සාමාන්‍ය කැලිෆෝනියාවේ පදිංචිකරුවන්ට වඩා සුදු, මහලු සහ ධනවත්ය) ජීවිතාරක්ෂකයින්, වාහන නැවැත්වීම සහ වෙනත් පහසුකම් නොමැතිව වෙරළෙන් ඈත ජීවත් වන මිනිසුන්ට ඉතිරි වෙරළ තීරයේ ප්‍රතිලාභ භුක්ති විඳීමට අපහසු වේ.
නව අධ්‍යයනය මෙවැනි විශ්ලේෂණයක් සඳහා චන්ද්‍රිකා ව්‍යුත්පන්න වෙරළ තීරයන් භාවිතා කළ පළමු අවස්ථාව බව පර්යේෂණයට සම්බන්ධ නොවූ La Jolla හි Scripps Institution of Oceanography හි වෙරළබඩ සාගර විද්‍යාඥ Mark Merrifield පවසයි. එහෙත් අනාවැකිවල විශාල අවිනිශ්චිතතාවයක් ඇති බැවින් ඒවා යම් සැකයකින් යුතුව ගත යුතු බව ඔහු අනතුරු අඟවයි. “සාමාන්‍යයෙන් වෙරළ රූප විද්‍යා ආකෘතීන්ට සමකාලීන වෙනස්වීම් පුරෝකථනය කිරීමේ සීමිත කුසලතා තිබෙනවා. ක්‍රමවේදය වලංගු කිරීම සඳහා දත්ත කට්ටල කිහිපයක් තිබෙනවා. අනාගත තරංග සහ ජල මට්ටම් තත්ත්වයන් පිළිබඳ ප්‍රක්ෂේපණ තවත් අවිනිශ්චිත මට්ටමක් හඳුන්වා දෙනවා” මාර්ක් පවසයි.
කැලිෆෝනියාව ප්‍රසිද්ධියට පත් කර ඇති වෙරළ තීරයන් දැනටමත් වෙනස් වෙමින් පවතී. 2009 USGS අධ්‍යයනයකින් හෙළි වූයේ වෙරළ තීරයන්ගෙන් 40%ක් පමණ දැනටමත් දිගුකාලීන ඛාදනය අත්විඳිමින් සිටින බවයි. ඉදිරිය දෙස බලන විට, ඈත පෙනෙන රැල්ලක් මෙන් වෙරළ තීරයේ හැඩය සහ ප්‍රමාණය තවමත් පැහැදිලි නැත. අනාගතය තියුණු සහනයක් කරා ගෙන ඒම සඳහා තවත් පර්යේෂණ අවශ්‍ය වනු ඇත. “එය සංකීර්ණ මාතෘකාවක්” මෙරිෆීල්ඩ් පවසයි.
කෙසේ වෙතත්, අධ්‍යයනයේ කතුවරුන් නිගමනය කරන්නේ වෙරළ තීරය අද පවතින ආකාරයටම පවත්වා ගැනීම සඳහා වැලි ගොඩ දැමීම වැනි “සැලකිය යුතු කළමනාකරණ උත්සාහයන්” අවශ්‍ය වනු ඇති බවයි. Vitousek මෑතකදී San Francisco Chronicle වෙත පැවසුවේ “එය ඉතා සන්සුන් ය. අපි 2100 ගැන කතා කරන විට මෙය මන්දගාමී ක්‍රියාවලියක්. නමුත් එය එතරම් මන්දගාමී ද නොවේ.”
https://www.theguardian.com
