වාතයේ බෙන්සීන් අඩු මාත්‍රාවලින් පවා විවිධ පිළිකා ඇතිවීමේ අවදානම වැඩි කරයි.
ශතවර්ෂයකට පෙර අපි ගල් අඟුරුවලින් ආහාර පිසීම නැවැත් වූයේ ගෑස් ඊට වඩා පිරිසිදු නිසයි. අද මම විශ්වාස කරන්නේ ගෑස්වලට වඩා විදුලිය පිරිසිදු නිසා ගෑස් වලින් ආහාර පිසීම නතර කළ යුතු බවයි
ගෑස් උදුනක් භාවිතා කිරීමෙන් පිළිකා ආශ්‍රිත රසායනික ද්‍රව්‍යයක් වන බෙන්සීන් (benzene) ගෘහස්ථ සාන්ද්‍රණය දෙවන දුම්පානයේ හෝ තෙල් හා ගෑස් පර්යන්ත අසල ඇති මට්ටමට වඩා ඉහළ මට්ටමක පැවතිය හැකි බව නවතම අධ්‍යයනයකින් හෙළි වී තිබේ.
කැලිෆෝනියාවේ සහ කොලරාඩෝහි නිවාස 87ක බෙන්සීන් මට්ටම මැන බැලූ පර්යේෂකයින් ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය සහ එක්සත් ජනපද පරිසර ආරක්ෂණ ඒජන්සිය (EPA) විසින් නියම කර ඇති සෞඛ්‍ය සම්පන්න මිණුම් සලකුණු වලට වඩා ඉහළ අගයකට ගෑස් සහ ප්‍රොපේන් උදුන නිතර බෙන්සීන් විමෝචනය කරන බව සොයා ගන්නා ලදී.
එක් ගෑස් උදුනක් මිනිත්තු 45ක් ක්‍රියාත්මකව තැබීමෙන් විදුලි දඟර උදුන්වලට වඩා 10 සිට 25 ගුණයකින් වැඩි විමෝචනයක් සමඟින් දුම්පානයේ හෝ තෙල් හා ගෑස් කම්හල් මායිමේ බෙන්සීන් මට්ටමට වඩා බෙන්සීන් මට්ටම ඉහළ ගියේය. අඩු දහන ගෑස් උඳුන් භාවිතය පවා සැලකිය යුතු මට්ටමකින් බෙන්සීන් විමෝචනය කරයි. ප්‍රේරක උදුන කිසිසේත්ම බෙන්සීන් විමෝචනය නොකරන බව පර්යේෂකයෝ සොයා ගත්හ.
ස්ටැන්ෆර්ඩ් විශ්ව විද්‍යාලයේ විද්‍යාඥයින් විසින් මෙහෙයවන ලද සම-සමාලෝචනය කරන ලද අධ්‍යයනය, ගෘහස්ථව බෙන්සීන් ඵලදායී ලෙස මැනීම සඳහා නව මොනිටර භාවිතා කළ පළමු අවස්ථාව වේ. වාතයේ බෙන්සීන් අඩු මාත්‍රාවලින් පවා මිනිසුන්ගේ ඇටමිදුළුවලට හානි කිරීමෙන් ලිම්ෆෝමා සහ ලියුකේමියාව ඇතුළු විවිධ පිළිකා ඇතිවීමේ අවදානම වැඩි කරයි. ගෑස් උදුන නිවා දැමීමෙන් පසු නිවසක් හෝ මහල් නිවාසයක් පුරා බෙන්සීන් ඉහළ මට්ටම් පැය හයක් පැවතිය හැකිය.
“ලියුකේමියාවට බෙන්සීන් වලට වඩා ප්‍රබල රසායනික හේතුවක් ගැන සිතීම මට අපහසුයි” පිළිකා රෝග විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙකු වන Jan Kirsch පැවසුවේ මිනිසුන්ගේ නිවෙස්වල රුධිර සෛල පිළිකා ඇතිවීමට “ඉතා ප්‍රබල” හේතුවක් තිබෙන බවයි.
“මිනිසුන් ඔවුන්ගේ නිවෙස්වල බෙන්සීන් වලට නිරාවරණය වීමෙන් නිසැකවම මිය ගොස් ඇති අතර මෙම ගැටලුව සමනය නොකළහොත් මිනිසුන් එය දිගටම කරගෙන යාවි. මෙහි අදහස වන්නේ භීතිය ඇති කිරීම නොවෙයි. නමුත් අවදානම් ඇති අතර අපට ඒවා අඩු කිරීමට අවශ්‍යයි. මෙම පණිවිඩය ජනතාව අතරට ගෙන යාම වැදගත් වන අතර, ඒ නිසා අපට එය තේරුම් ගෙන ක්‍රියා කළ හැකියි” Kirsch පැවසීය.
එක්සත් ජනපදයේ කුටුම්භවලින් තුනෙන් එකකට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් ගෑස් උදුන් භාවිතා කරන නමුත් බොහෝ දෙනෙකුට ප්‍රමාණවත් වාතාශ්‍රයක් නොමැත. නමුත් රේන්ජ් හුඩ් / Range hoods භාවිතය බෙන්සීන් භයානක මට්ටම් අඩු කිරීමට උපකාරී වන බව පර්යේෂකයෝ පැවසූහ. Range hoods බොහෝ විට හානිකර රසායනික ද්‍රව්‍ය ඉවත් කිරීමට වඩා වාසස්ථානයක් වටා වාතය සංසරණය කරයි. එහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ පසුගිය වසර 50 තුළ පිරිසිදු වායු රෙගුලාසි හරහා අඩු කර ඇති එළිමහන් වායු දූෂණයට බොහෝ විට ප්‍රතිවාදී හෝ ඊටත් වඩා වැඩි වන ගෘහස්ථ වායු උපද්‍රවයන් ය.
නව පර්යේෂණයට නායකත්වය දුන් ස්ටැන්ෆර්ඩ් හි විද්‍යාඥයෙකු වන රොබ් ජැක්සන් මෙසේ පැවසුවේය, ‘’ගෑස් උදුන් කියන්නේ ගෘහස්ථ වාතාශ්‍රය දූෂණය කරන එකම පොදු පොසිල ඉන්ධන උපකරණයයි. අපි කවදාවත් කැමැත්තෙන් මෝටර් රථයක දුම්බටය උඩින් හිටගෙන එහි දූෂිත වාතය ආශ්වාස කරන්නේ නැහැ. නමුත් අපි කැමැත්තෙන් අපේ උදුන අසල සිටගෙන ඒවා නිකුත් කරන දූෂිත වාතය ආශ්වාස කරනවා,”
දශක ගණනාවකට පෙර සිදු කරන ලද පර්යේෂණ මගින් ගෘහස්ථ වායුව දහනය කිරීමෙන් ලැබෙන කාබන් මොනොක්සයිඩ් සහ ෆෝමල්ඩිහයිඩ් ඇතුළු විවිධ විමෝචනවලින් ඇති වන අන්තරායන් ඉස්මතු කර ඇත. මෙම වසර මුලදී කරන ලද අධ්‍යයනයකින් හෙළි වූයේ එක්සත් ජනපදයේ ළමා වියේ ඇදුම රෝගීන්ගෙන් 12% කට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයකට ගෑස් උදුන වගකිව යුතු බවයි. තවත් පර්යේෂණයකින් හෙළි වූයේ ඒවා නිවා දැමීමෙන් පසුව පවා විවිධ දූෂක ගෑස් උදුනෙන් බැහැර කරන බවයි.
පර්යේෂකයින් පෙන්වා දුන්නේ නිවාස වල පවතින ගෑස් උදුන් ඉවත් කිරීමට කිසිදු යෝජනාවක් නොකරන නමුත් මහජන සෞඛ්‍යය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා උදුන මිලදී ගැනීමේදී පිරිසිදු දහන උපකරණ භාවිතා කිරීම දිරිමත් කිරීම අර්ථවත් බවයි.
අඩු ආදායම්ලාභී ප්‍රජාවන් තුළ ප්‍රේරක උදුන් භාවිතය දිරිමත් කළ යුතු බව පර්යේෂකයින් යෝජනා කරයි.
“ශතවර්ෂයකට පෙර අපි ගල් අඟුරුවලින් ආහාර පිසීම නැවැත් වූයේ ගෑස් ඊට වඩා පිරිසිදු නිසයි. අද මම විශ්වාස කරන්නේ ගෑස්වලට වඩා විදුලිය පිරිසිදු නිසා ගෑස් වලින් ආහාර පිසීම නතර කළ යුතු බවයි. අද අපට වඩා පිරිසිදු තාක්ෂණයක් තිබෙනවා ” රොබ් ජැක්සන් වැඩි දුරටත් පැවසුවේ.
https://www.theguardian.com/environment/2023/jun/20/gas-stoves-benzene-levels-study
