සංඛ්‍යාලේඛන මගින් ගස් ආවරණය නැතිවීම ද විස්තර කරයි. එය අනිවාර්යයෙන්ම වන විනාශයක් නොවේ. වනාන්තර විනාශ කිරීම සෑම විටම මිනිසුන් විසින් සිදු කරනු ලබන අතර, ලැව්ගිනි සහ වෙනත් සිදුවීම් හරහා ගස් ආවරණය අහිමි විය හැකිය. සංඛ්‍යා ලේඛනවලට වනාන්තරයක නැවත වැඩීම හෝ ප්‍රතිජනනය ඇතුළත් නොවේ
2030 වන විට වන විනාශය නැවැත්වීමට සහ ආපසු හැරවීමට ලෝක නායකයින්ගේ කැපවීම අසාර්ථක වන බව ඔප්පු කරමින් පසුගිය 2022 වසරේ දී ස්විට්සර්ලන්තය ප්‍රමාණයේ ප්‍රාථමික වැසි වනාන්තර ප්‍රදේශයක් කපා දමන ලද බව නවතම සංඛ්‍යා ලේඛන හෙළි කරයි.
බොලිවියානු ඇමේසන් කලාපයේ සිට ඝානාව දක්වා පාපන්දු පිටි 11කට සමාන ප්‍රථමික වැසි වනාන්තර ප්‍රමාණයක් පසුගිය 2022 වසරේ සෑම මිනිත්තුවකදීම විනාශ කර ඇතැයි එම වාර්තාව හෙළිකරයි. පෘථිවියේ වඩාත්ම කාබන් ඝණත්වය සහිත සහ ජෛව විවිධත්වය සහිත පරිසර පද්ධති ගව පාලනය, කෘෂිකර්මය, ඛනිජ නිස්සාරණ කර්මාන්ත සහ පතල් කැණීම සඳහා ඉවත් කිරීමත් සමඟ ආදිවාසී වන ප්‍රජාවන් ඔවුන්ගේ භූමියෙන් බලහත්කාරයෙන් ඉවත් කිරීමට ද පියවර ගෙන ඇත.
ලෝක සම්පත් ආයතනය (World Resources Institute – WRI) සහ මේරිලන්ඩ් විශ්ව විද්‍යාලය විසින් සම්පාදනය කරන ලද සංඛ්‍යා ලේඛනවලට අනුව, 2022 දී නිවර්තන කලාපයට හෙක්ටයාර් මිලියන 4.1ක ප්‍රාථමික වැසි වනාන්තර අහිමි විය. එය 2021 සිට 10% ක පමණ වැඩිවීමකි. වාර්තාවේ කතුවරුන් අනතුරු අඟවන්නේ ගෝලීය උණුසුම අවම කිරීම සහ ජෛව විවිධත්වය අහිමි වීම නැවැත්වීම සඳහා වඩාත් ඵලදායී මෙවලමක් මිනිසුන් විසින් විනාශ කරන බවයි.
ඉඩම් පරිහරණය වෙනස් කිරීම ෆොසිල ඉන්ධන දහනය පිටුපස ඇති හරිතාගාර වායු විමෝචනයේ දෙවන විශාලතම ප්‍රභවය වන අතර එය ජෛව විවිධත්වය අහිමි වීමේ ප්‍රධාන හේතුවකි. විද්‍යාඥයන් පවසන පරිදි වර්ෂා වනාන්තර විනාශ කිරීම නැවැත්වීමකින් තොරව ගෝලීය උණුසුම පූර්ව කාර්මික මට්ටමට වඩා සෙල්සියස් අංශක 1.5ක් දක්වා ඉහළ යාම සීමා කළ නොහැකිය.
2021 දී Cop26 හි, ජෝ බිඩෙන්, ෂී ජින්පිං සහ ජායිර් බොල්සොනාරෝ ඇතුළු ලෝක නායකයින් 100කට වැඩි පිරිසක් 2030 වන විට වනාන්තර විනාශය නැවැත්වීමට සහ ආපසු හැරවීමට ප්‍රතිඥා දුන් ගිවිසුමකට අත්සන් තැබූහ. නව දත්තවලින් පෙනී යන්නේ නායකයින් තම පොරොන්දුව ඉටු කිරීමට අපොහොසත් වන බවයි.
බ්‍රසීලය, කොංගෝ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජය (DRC) සහ බොලිවියාව 2022 දී නිවර්තන ප්‍රාථමික වනාන්තර විනාශය සඳහා වූ වගුවේ ප්‍රමුඛත්වය ගෙන ඇත. මෑත වසරවල සැලකිය යුතු ආයතනික සහ රජයේ ක්‍රියාමාර්ගවලින් පසු ඉන්දුනීසියාව සහ මැලේසියාව වාර්තාගත අඩු මට්ටම් ආසන්නයේ සිය වන විනාශය තබා ගැනීමට සමත් විය.
චොක්ලට් සඳහා කොකෝවා නිෂ්පාදනයේ ප්‍රධාන නිෂ්පාදකයෙකු වන ඝානාව නිරපේක්ෂ සංඛ්‍යා කුඩා වුවද, මෑත වසරවලදී ඕනෑම රටක වනාන්තර විනාශයේ විශාලතම සාපේක්ෂ වැඩිවීමට ගොදුරු වී ඇත.
නිවර්තන කලාපයෙන් බැහැරව, 2021 වසරේ වාර්තාගත විනාශයකට පසු රුසියාවේ බෝරියල් වනාන්තර අහිමි වීම මන්දගාමී වූ නමුත් පර්යේෂකයන් පැවසුවේ මෙය ධනාත්මක ප්‍රවණතාවක ඇඟවීමක් නොවන බවයි.
නව සංඛ්‍යාලේඛනවලට ප්‍රතිචාර වශයෙන් එක්සත් ජාතීන්ගේ පරිසර ප්‍රධානියා වන ඉන්ගර් ඇන්ඩර්සන් වැසි වනාන්තර එළිපෙහෙළි කිරීමට කෙටි කාලීන ආර්ථික දිරිගැන්වීම් ඉවත් කිරීම සඳහා කාබන් වෙළඳපොළවල් හරහා වනාන්තර කාබන් සඳහා ඉහළ මිලක් ඉල්ලා ඇත. තීරණාත්මක වන වනාන්තර සහිත රටවල් (ගැබොන්, බ්‍රසීලය සහ පේරු වැනි) ඒවායේ සංරක්ෂණ සාර්ථකත්වය සහ අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට පරිමාණය කිරීමේ හැකියාව පිළිබඳ සැකයන් තිබුණද ඒවා ස්ථාවරව තබා ගැනීමට ගෙවීම් ලැබිය හැකිය. පසුගිය අප්‍රෙල් මාසයේදී වාර්තාවක් ගණනය කළේ වඩාත්ම අවදානම් සහිත ප්‍රදේශ ආරක්ෂා කිරීම සඳහා අවම වශයෙන් වසරකට ඩොලර් බිලියන 130ක් අවශ්‍ය බවයි .
“වනාන්තර අපගේ යහපැවැත්ම සහ පෘථිවියේ යහපැවැත්ම සඳහා ඉතා වැදගත් වේ. වන විනාශය අවසන් කිරීම සහ වන විනාශය නැවැත්වීම දේශගුණික ක්‍රියාකාරකම් වේගවත් කිරීමට, ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව ගොඩනැගීමට සහ අලාභ හා හානි අවම කිරීමට අත්‍යවශ්‍ය අමුද්‍රව්‍ය වේ. වනාන්තරවල සැබෑ වටිනාකම පිළිබිඹු කරන, විමෝචනයේ සැබෑ පිරිවැය පිළිබිඹු කරන සහ ස්ථාවර වනාන්තර ආරක්ෂා කිරීමට විකුණුම්කරුවන් දිරිගැන්වීමට එය ප්‍රමාණවත් වන වනාන්තර කාබන් සඳහා ඉහළ මිලක් අප විසින් තැබිය යුතුය ”ඇන්ඩර්සන් පැවසීය.
“වන ආරක්‍ෂාව සහ වන ප්‍රතිසංස්කරණය කාබන් මිලකට වඩා බොහෝ වැඩිය. එය ජෛව විවිධත්වය ආරක්ෂා කිරීමට, ආදිවාසීන්ගේ සහ ප්‍රාදේශීය ප්‍රජාවන්ගේ ජීවනෝපාය ආරක්ෂා කිරීමට, කාලගුණික රටා ස්ථාවර කිරීමට සහ නායයෑම්, පාංශු ඛාදනය සහ ගංවතුරෙන් අප ආරක්ෂා කිරීමට සහ ජල විද්‍යාත්මක චක්‍රය පවත්වා ගැනීමට අතිෂය වැදගත්ය. තවත් වනාන්තර වැස්මක් නැති කර ගැනීම අපට දරාගත නොහැක,” ඇය වැඩිදුරටත් පැවසුවාය.
නවමතම සංඛ්‍යා ලේඛන වලට අනුව හිටපු බ්‍රසීල ජනාධිපති බොල්සොනාරෝගේ ධුරයේ අවසන් වසර වූ 2022 දී ඇමේසන් හි විශාල ප්‍රදේශයක් විනාශ කරන ලදි. ඔහුගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වූ ලූලා ඩි සිල්වා වන විනාශය අවසන් කිරීමට පොරොන්දු වී ඇත. මේ අනුර ඔහුගේ නායකත්වයෙන් මෙම වසර අගදී Pan-Amazon සමුළුවක් පවත්වන අතර එහිදී මෙම ප්‍රශ්නය සාකච්ඡා කිරීමට නියමිතය.
ලෝකයේ ඉතිරිව ඇති වැසි වනාන්තරවලින් අඩකට පමණ නිවහන වන බ්‍රසීලය, ඉන්දුනීසියාව සහ කොංගෝ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජය “Opec of rainforests” නම් සන්ධානයක් තුළ වනාන්තර ආරක්ෂා කිරීම සඳහා මුදල් ඉල්ලා එක්සත් ජාතීන්ගේ පාරිසරික සාකච්ඡාවලදී වැඩි වැඩියෙන් එකට වැඩ කරති.
සංඛ්‍යාලේඛන මගින් ගස් ආවරණය නැතිවීම ද විස්තර කරයි. එය අනිවාර්යයෙන්ම වන විනාශයක් නොවේ. වනාන්තර විනාශ කිරීම සෑම විටම මිනිසුන් විසින් සිදු කරනු ලබන අතර, ලැව්ගිනි සහ වෙනත් සිදුවීම් හරහා ගස් ආවරණය අහිමි විය හැකිය. සංඛ්‍යා ලේඛනවලට වනාන්තරයක නැවත වැඩීම හෝ ප්‍රතිජනනය ඇතුළත් නොවේ.
