2023 එක්සත් ජාතීන්ගේ දේශගුණ සමුළුවේ (Cop28) සත්කාරක එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය / UAE මීතේන් විමෝචනය එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට වාර්තා කිරීමට අපොහොසත් වූ බව හෙළිවෙයි
දෙසැම්බර් මාසයේදී තීරණාත්මක Cop28 UN දේශගුණ සමුළුව පවත්වන එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය, දශකයකට ආසන්න කාලයක් එක්සත් ජාතීන්ට බලගතු හරිතාගාර වායු මීතේන් විමෝචනය වාර්තා කිරීමට අපොහොසත් වී ඇති බව ගාඩියන් පුවත්පත විසින් හෙළි කරගෙන ඇත.
UAE රාජ්‍ය තෙල් සමාගම වන Adnoc හි ප්‍රධාන විධායක සුල්තාන් අල් 2023 නොවැම්බර් මස එක්සත්අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ පැවැත්වීමට නියමිත Cop28 දේශගුණ සමුළුවේ මුලසුන හොබවනු ඇත. UAE විසින් දැනටමත් ළඟා වී ඇතැයි පවසන මට්ටමට වඩා බොහෝ ඉහළ මීතේන් කාන්දු වීමේ ඉලක්කයක් තමන් විසින්ම සකසා ඇත. දේශගුණික අර්බුදයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ගෝලීය ක්‍රියාමාර්ග ප්‍රමාණවත් නොවීම පිළිබඳව “ කෲර ලෙස අවංක / brutally honest” වන ලෙස අල් ජබර් මෑතකදී රටවල් සහ සමාගම්වලින් ඉල්ලා සිටියේය.
විවේචකයින් පවසන්නේ හෙළිදරව් කිරීම් සහ විද්‍යාත්මක උපදෙස් වලට එරෙහිව එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ දැවැන්ත සැලසුම් සහගත තෙල් හා ගෑස් නිෂ්පාදනය ව්‍යාප්ත කිරීම “නායකත්වයේ ප්‍රතිවිරුද්ධ / opposite of leadership” බව පෙන්නුම් කරන අතර අල් ජබර්ගේ විශ්වසනීයත්වය අඩපණ කරන බවයි.
ගෝලීය උණුසුමෙන් හතරෙන් එකකට පමණ වගකිව යුත්තේ මීතේන් වන අතර එය පොසිල ඉන්ධන දහනයේ ප්‍රධාන මූලාශ්‍රය වේ. මෙම විමෝචනය කපා හැරීම උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම මන්දගාමී කිරීම සඳහා වේගවත් හා අඩු වියදම් ක්‍රමයකි.
එක්සත් ජාතීන්ගේ දේශගුණික ආයතනය විසින් 2014 වසරේ සිට සෑම වසර දෙකකට වරක් රටවල් විසින් මීතේන් විමෝචනය ඉදිරිපත් කරන ලෙස ඉල්ලා ඇත. සෞදි අරාබිය, කුවේට් සහ ඕමානය ඇතුළු අනෙකුත් මැද පෙරදිග තෙල් රාජ්‍යයන් මෙන්ම එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය ද මෙම කිසිදු වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කර නොමැත.
Al Jaber පසුගිය ජූලි මාසයේදී එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට තවත් ආකාරයක ඉදිරිපත් කිරීමක් යාවත්කාලීන කරන ලෙස රටවල් වලින් ඉල්ලා සිටියේය. ඒ ජාතික වශයෙන් අධිෂ්ඨානශීලී දායකත්වයක් ලෙස හැඳින්වෙන දේශගුණික ක්‍රියාකාරී සැලසුම්ය.
තෙල් හා ගෑස් නිෂ්පාදනයෙන් මීතේන් විමෝචනය කපා හැරීම දේශගුණික ක්‍රියාවන්හි අත්‍යවශ්‍ය අංගයක් ලෙස සලකනු ලබන අතර, 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී ඇඩ්නොක් නිවේදනය කළේ 2025 වන විට නිපදවන වායුවෙන් 0.15% ට අඩු කාන්දුවීම් සීමා කිරීමට ඉලක්ක කරන බවයි. කෙසේ වෙතත් 2022 සඳහා එහි විමෝචන මට්ටම පිළිබඳ සමාගමේ ඇස්තමේන්තුව 0.07% ක් වූ අතර එය එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ ඔටුන්න හිමි කුමරු වන Khaled bin Mohamed bin Zayed ගේ ප්‍රධානත්වයෙන් පැවති Adnoc මණ්ඩල රැස්වීමකින් පසුව නිවේදනය කරන ලදී.
0.15% මීතේන් ඉලක්කය කටාර් (0.06%) සහ සවුදි අරාබිය (0.14%) විසින් 2019 දී අත්පත් කරගත් මට්ටමට වඩා වැඩි බව එක්සත් ජනපදයේ හාවඩ් විශ්ව විද්‍යාලයේ විද්‍යාඥයින් විසින් මෑතකදී ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද චන්ද්‍රිකා විශ්ලේෂණයකට අනුව තහවුරු වී ඇත. අධ්‍යයනයෙන් 2019 දී එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ මීතේන් කාන්දුවීම් 3.3%ක් ලෙස ඇස්තමේන්තු කර ඇති අතර “මෙම ඉහළ අගයන් [එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ සහ අනෙකුත් රටවල] හිතාමතා වාතාශ්‍රය හෝ අසම්පූර්ණ වායුව දැල්වීම සමඟ ඒකාබද්ධව කාන්දු වන යටිතල පහසුකම් පිළිබිඹු කරයි” යනුවෙන් පැවසීය.
ඇඩ්නොක් විසින් 2021 දී තෙල් සහ ගෑස් මෙහෙයුම් වලින් සිදුකළ සම්පූර්ණ මීතේන් විමෝචනය ටොන් 38,000ක් ලෙස වාර්තා කර ඇත. ජාත්‍යන්තර බලශක්ති නියෝජිතායතනයේ දත්ත වලට අනුව මෙය එවැනි මෙහෙයුම් වලින් එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ සමස්ත මීතේන් විමෝචනයෙන් 3%ක් නියෝජනය කරයි. මෙය එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ සියලුම ඉහළට යන තෙල් සහ ගෑස් වලින් 62% ක් සඳහා Adnoc වගකිව යුතු බව පෙන්වන දත්ත සමඟ ප්‍රතිවිරුද්ධ බව පෙනේ.
ජුලි මාසයේදී, ඇඩ්නොක් විසින් 2050 සිට 2045 දක්වා එහි සමස්ත “ශුද්ධ ශුන්‍ය” විමෝචන ඉලක්කය ඉදිරියට ගෙන එන ලදී. කෙසේ වෙතත් මෙයට ඇතුළත් වන්නේ එහි ගවේෂණ සහ නිෂ්පාදන පහසුකම් ක්‍රියාත්මක කිරීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස වන අතර ඒවා විෂය පථය 1 සහ 2 විමෝචන ලෙස හඳුන්වනු ලබන අතර, ඊට වඩා විශාල විෂය පථය නොවේ.
මෑත ඇස්තමේන්තුවකට අනුව ඇඩ්නොක් හි මෙහෙයුම් විමෝචනය මුළු විමෝචනයෙන් 7%ක් පමණි . Wood Mackenzie නම් බලශක්ති උපදේශනයට අනුව අනෙකුත් තෙල් සමාගම් 10ක් සියලු විමෝචන ඇතුළත් ශුද්ධ ශුන්‍ය පොරොන්දු ලබා දී ඇත. අල් ජබර් ජූලි මාසයේදී මෙසේ පැවසීය: “අපි සෑම තැනකම සියලුම විමෝචනයන්ට පහර දිය යුතුයි”
Leave it in the Ground Initiative හි පර්යේෂකයෙකු වන Kjell Kühne පැවසුවේ: “එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය මේ වසරේ දේශගුණය මත ලෝකය මෙහෙයවීමට බලාපොරොත්තු වන අතර මීතේන් යනු ලිට්මස් පරීක්ෂණයකි. නව ෆොසිල වායු ව්‍යාපෘති ගොඩනැගීම, නොගැලපෙන ඉලක්ක තැබීම සහ මීතේන් විමෝචනය නිසි ලෙස වාර්තා කිරීමට අපොහොසත් වීම අබුඩාබි නායකත්වයේ ප්‍රතිවිරුද්ධ ක්‍රම තුනකි.
“ලොකුම නායකත්ව අසාර්ථකත්වය විෂය පථය 3 විමෝචනයයි (scope 3 emissions). පොසිල ඉන්ධන වලින් දේශගුණය සුරැකෙන්නේ නැති බව ලෝකයට සැඟවිය නොහැකිය. මේ අවස්ථාවේදී නායකයෙකුගෙන් වචන නොව ක්‍රියාවන් අවශ්‍ය වේ.
එක්සත් රාජධානියේ බලශක්ති සහ දේශගුණික බුද්ධි අංශයේ ගැරත් රෙඩ්මන්ඩ්-කිං මෙසේ පැවසීය: “කොප් සභාපති ධුරයේ දුෂ්කර හා ඉල්ලා සිටින කාර්යය සඳහා නායකත්වය මූලික වෙනවා. සත්කාරක රට පරිපූර්ණ බව අදහස් කිරීමට කිසිවෙකු අපේක්ෂා නොකරන නමුත් නායකත්වයට අභිලාෂය සහ බෙදා හැරීම යන දෙකෙහිම යම් විශ්වසනීයත්වයක් අවශ්‍යයි. එබැවින් ආචාර්ය අල් ජාබර්ගේ නායකත්ව කාර්යභාරය (ඔවුන්ගේ අභිලාෂය සහ බෙදාහැරීම සඳහා තවත් ඉදිරියට යන ලෙස අන් අයගෙන් ඉල්ලා සිටීම) දශකයකට ආසන්න කාලයක් තිස්සේ එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය තමන්ගේම මීතේන් විමෝචනය පිළිබඳ වාර්තා පවා ඉදිරිපත් නොකිරීමෙන් පහසු වන්නේ නැහැ. Cop28 හි සභාපතිවරයා ලෙස ඔහුගේ භූමිකාව රාජ්‍ය තෙල් හා ගෑස් සමාගමේ ප්‍රධාන විධායක නිලධාරියා ලෙස ඔහුගේ භූමිකාවට නොගැලපෙන බවට එල්ල වන චෝදනා නිෂ්ප්‍රභ කිරීමට එය කිසිවක් කරන්නේ නැහැ’’
ඇඩ්නොක් හි ප්‍රකාශකයෙක් මෙසේ පැවසීය: “අපගේ 2022 [scope 1 and 2] විමෝචන දත්ත ඇඩ්නොක් ලෝකයේ අවම කාබන් තීව්‍ර නිෂ්පාදකයෙකු ලෙස තහවුරු කර තිබෙනවා. සහයෝගීතාවය සහ නවෝත්පාදනය (විෂය පථය 3) විමෝචනය සඳහා ප්‍රධාන වනු ඇති අතර, අපි අපගේ ගනුදෙනුකරුවන්ට නව ශක්තීන් වෙත සංක්‍රමණය වීමට උපකාර කිරීමට ඔවුන් සමඟ කටයුතු කරමින් සිටිනවා. ඇඩ්නොක් හි අපි 2030 වන විට මීතේන් විමෝචනය ශුන්‍ය කිරීමට ඉලක්ක කර තිබෙනවා. ලෝකයේ ප්‍රමුඛ මීතේන් තීව්‍රතා ඉලක්කයක් [එය] හැකි අවම මට්ටමට අඩු කිරීමට කැපවී සිටින බැවින්, අප ලබා දීමට ඉලක්ක කරන සත්‍ය (පහළ) තීව්‍රතාවය සමඟ පටලවා නොගත යුතුයි”
2025 වන විට 0.15% ඉලක්කයට වඩා බෙහෙවින් අඩුවෙන් ලබා දීමට සමාගම අදහස් කරන බව ඔහු පැවසීය.
Cop28 සඳහා වූ මාධ්‍ය කාර්යාලය අදහස් දැක්වීම සඳහා කරන ලද ඉල්ලීමකට ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ නැත. එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ පුනර්ජනනීය බලශක්ති සමූහයේ Masdar හි සභාපතිවරයා ද වන Al Jaber ජූලි මාසයේදී මෙසේ පැවසීය : “ෆොසිල ඉන්ධන ක්‍රමානුකූලව අඩු කිරීම නොවැළැක්විය හැකි අතර එය අත්‍යවශ්‍යයි. එය සිදු වේවි. [නමුත්] ඔබට නව බලශක්ති පද්ධතිය ගොඩනැගීමට පෙර වත්මන් බලශක්ති පද්ධතියෙන් ලෝකය විසන්ධි කළ නොහැකියි’’
ෆොසිල ඉන්ධන ක්‍රමයෙන් අඩු කිරීම සඳහා කාල පරාසයක් ඔහු සඳහන් කළේ නැත.
Masdar විසින් නව මහජන සම්බන්ධතා සමාගමක් කුලියට ගෙන ඇති බව Politico මෑතකදී වාර්තා කර ඇති අතර, එහි කාර්යයට “UAE, Dr Al Jaber සහ Cop28 හි ස්වාධීන, තෙවන පාර්ශවීය අනුමත කරන්නන් සහ ආධාරකරුවන් ලෙස ක්‍රියා කිරීමට “දේශපාලන වශයෙන් බලගතු පුද්ගලයන්” සෙවීම ඇතුළත් වේ.
එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය මෑතකදී එහි ජාතික දේශගුණික පොරොන්දුවල අභිලාෂය වැඩි කළේය. කෙසේ වෙතත්, ප්‍රතිඥාව තවමත් UAE හි කාබන් විමෝචනය 2030 දක්වා වැඩි කිරීමට ඉඩ ලබා දෙන අතර ස්වාධීන Climate Action Tracker consortium එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ සැලසුම් “ප්‍රමාණවත් නොවන” ලෙස ශ්‍රේණිගත කර ඇත.
ඇඩ්නොක්ට Cop28 දේශගුණ සමුළු කාර්යාලයට සහ ඉන් පිටතට එන විද්‍යුත් තැපැල් කියවීමට හැකි වූ බව ගාඩියන් පුවත්පත පසුගිය ජුනි මාසයේදී හෙළි කළේය.
එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ Cop28 සත්කාරකත්වය ප්‍රවර්ධනය කරන සහ ආරක්ෂා කරන ව්‍යාජ සමාජ මාධ්‍ය ගිණුම් හමුදාවක් පිළිබඳව ද ගාඩියන් වාර්තා කළේය. ඔහුගේ කණ්ඩායමේ සාමාජිකයින් විකිපීඩියා පිටු සංස්කරණය කිරීමෙන් පසු ඔහුගේ රූපය “Greenwash” කිරීමට උත්සාහ කළ බවට Al Jaberට මැයි මාසයේදී චෝදනා එල්ල විය.
Oil Change Internationalහි ඩේවිඩ් ටොං මෙසේ පැවසීය: “ඔහුගේම සමාගම තෙල් හා ගෑස් නිෂ්පාදනය ඉහළ නැංවීමේ ක්‍රියාවලිය තුළ කාර්යබහුල වන විට තෙල් විධායකයෙකුට තෙල් හා ගෑස් ක්‍රමයෙන් අඩු කිරීමට රටවල් පෙළඹවිය නොහැකි බව පෙනෙනවා. එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයට එහි විශ්වසනීයත්වයේ අර්බුදයට මුහුණ දීමට ඇති හොඳම ක්‍රමය නම් Cop28 පරිපූර්ණ බලශක්ති පරිවර්තන පැකේජයක් අනුගමනය කිරීම සහතික කිරීමයි. ඒ සඳහා සම්පූර්ණ, වේගවත්, සාධාරණ, පොසිල ඉන්ධන ක්‍රමයෙන් ඉවත් කිරීම අවශ්‍යයි’’
