යුරෝපා සංගමයේ සහ එක්සත් ජනපදයේ විශ්ලේෂණයන් පෙන්නුම් කරන්නේ පශු සම්පත් ගොවීන්ට ශාක පදනම් වූ සහ වගා කරන ලද මස් වලට වඩා 1,000 ගුණයකින් වැඩි මහජන අරමුදල් ලැබෙන බවයි
යුරෝපා සංගමයේ සහ එක්සත් ජනපදයේ මස් හා කිරි කර්මාන්තයේ “යෝධ බලය / gigantic power’’ දේශගුණික අර්බුදයට මුහුණ දීම සඳහා අවශ්‍ය හරිත විකල්ප සංවර්ධනය අවහිර කරමින් සිටින බව නවතම අධ්‍යයනයකින් හෙළි වී තිබේ.
ලොබි කිරීම, සහනාධාර සහ රෙගුලාසි විශ්ලේෂණයෙන් පෙන්නුම් කළේ EU හි පශු සම්පත් ගොවීන්ට ශාක පදනම් වූ මස් හෝ වගා කරන ලද මස් කණ්ඩායම්වලට වඩා 1,200 ගුණයකින් එක්සත් ජනපදයේ සත්ව ගොවීන් 800 ගුණයකින් මහජන අරමුදල් / public funding ලබා ඇත.
මස් නිෂ්පාදකයින් විසින් එක්සත් ජනපද ආණ්ඩුවට බලපෑම් කිරීම සඳහා වියදම් කරන ලද මුදල් විකල්ප සඳහා වඩා 190 ගුණයකින් වැඩි වූ අතර එය යුරෝපා සංගමයේ තුන් ගුණයකින් වැඩි විය. පර්යේෂකයන් සොයාගෙන ඇත්තේ සියලුම ආහාර මාර්ගෝපදේශ මගින් මස් නිෂ්පාදනයේ පාරිසරික බලපෑම ඉස්මතු කිරීම සහ “කිරි” වැනි යෙදුම් භාවිතා කරමින් විකල්ප නිෂ්පාදන තහනම් කිරීම වළක්වා ඇති බවයි.
දේශගුණික අර්බුදයට මුහුණ දීම සඳහා පොහොසත් රටවල මස් පරිභෝජනය අඩු කිරීම ඉතා වැදගත් වේ. පශු සම්පත් නිෂ්පාදනය ගෝලීය හරිතාගාර විමෝචනයෙන් 15% ට හේතු වේ. මස් සහ කිරි පරිභෝජනය අඩු කිරීම පරිසර දූෂණය, ඉඩම් සහ ජලය භාවිතය සහ වනාන්තර විනාශ කිරීම ද අඩු කරයි. විද්‍යාඥයින් පවසන්නේ මිනිසුන්ට පෘථිවියට ඔවුන්ගේ බලපෑම අවම කිරීමට ඇති එකම විශාලතම ක්‍රමය එය බවයි.
එක්සත් ජනපදයේ ස්ටැන්ෆර්ඩ් විශ්ව විද්‍යාලයේ ආචාර්ය සිමෝනා වොලෝන් සමඟ අධ්‍යයනය සිදු කළ මහාචාර්ය එරික් ලැම්බින් පැවසුවේ එක්සත් ජනපදයේ සහ යුරෝපයේ සත්ව ගොවිතැන් අංශයේ බලය සහ ඔවුන්ට ඇති දේශපාලන බලපෑම ඉතා දැවැන්ත හා ශක්තිමත් බවයි.
පර්යේෂකයන් නිගමනය කළේ “ප්‍රබල අභිලාෂයන් ක්‍රමය නොවෙනස්ව පවත්වාගෙන යාමට සහ තාක්‍ෂණික නවෝත්පාදනයන් විසින් නිර්මාණය කරන ලද තරඟකාරිත්වයට බාධා කිරීම සඳහා ඔවුන්ගේ දේශපාලන බලපෑම යෙදූ” බවයි.
ලැම්බින් මෙසේ පැවසීය: “දේශගුණික විපර්යාස, ජෛව විවිධත්වය නැතිවීම සහ සමහර සෞඛ්‍ය ගැටලු සම්බන්ධයෙන් එය සැබවින්ම ගැටලුවේ කොටසක් බව අප දන්නා විට, විකල්ප තාක්‍ෂණයන් ඉහළ නැංවීමට ඇති පුදුමාකාර බාධක වත්මන් පද්ධතියට තවමත් විශාල වශයෙන් අරමුදල් සපයන රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තිවලට සම්බන්ධ බව අපට පෙනී ගියා”
පර්යේෂකයන් පැවසුවේ ගැටලුව විසඳීම සඳහා මස් මිල එහි පාරිසරික පිරිවැය පිළිබිඹු කරන බවට සහතික වන රජයේ ප්‍රතිපත්ති අවශ්‍ය වන බවයි. එසේම බදුකරණය හරහා විකල්ප පිළිබඳ පර්යේෂණ වැඩි කිරීම සහ වඩා හොඳ දැනුවත් පාරිභෝගිකයින් බිහි කිරීම ද අවශ්‍ය බවත්ය.
Good Food Institute Europe හි ඇලෙක්ස් හොල්ස්ට් මෙසේ පැවසීය: “මෑත වසර කිහිපය තුළ තිරසාර ප්‍රෝටීන සඳහා යුරෝපීය ආයෝජන වැඩි වී ඇති අතර, මෙම අධ්‍යයනයෙන් පෙන්නුම් කරන්නේ මෙම අංශය තවමත් යුරෝපා සංගමයේ මේසයෙන් කුඩා කැබලි පමණක් තෝරා ගන්නා බවයි. නිෂ්පාදනය පරිමාණය කිරීමට සහ මිල අඩු කිරීමට මෙම අංශයට රාජ්‍ය ආයෝජන අවශ්‍යයි. යුරෝපයට දැවැන්ත ප්‍රතිලාභ අහිමි වීමේ අවදානමක් තිබෙනවා’’.
උතුරු ඇමරිකානු මස් ආයතනය සහ යුරෝපයේ විශාලතම කෘෂිකාර්මික වෙළඳ ආයතනය වන Copa-Cogeca අදහස් දැක්වීමේ ඉල්ලීම්වලට ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ නැත.
One Earth සඟරාවේ ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද මෙම අධ්‍යයනය 2014 සිට 2020 දක්වා ප්‍රධාන EU සහ US කෘෂිකාර්මික ප්‍රතිපත්ති විශ්ලේෂණය කර ඇත. ශාක මත පදනම් වූ විකල්ප සඳහා වැය කරන ලද මහජන මුදල් ප්‍රමාණය ඩොලර් මිලියන 42ක් (පවුම් වලින් 0.1% ක්) බව සොයා ගෙන ඇත. මස් සහ කිරි නිෂ්පාදන සඳහා ඩොලර් බිලියන 35ක් වියදම් කර ඇත. පළමුවැන්න සියලුම විකුණුම් වලින් 1.5% ක් විය. යුරෝපා සංගමයේ ගව ගොවීන් අවම වශයෙන් ඔවුන්ගේ ආදායමෙන් 50%ක් සෘජු සහනාධාරවලින් ලබා ගත්හ.
පර්යේෂණ සහ නවෝත්පාදන වියදම් සඳහා 97%ක් සත්ව ගොවීන් වෙත ගිය අතර, මෙම අරමුදල් සියල්ලම පාහේ නිෂ්පාදනය වැඩිදියුණු කිරීම අරමුණු කර ගෙන ඇත.
පර්යේෂකයන් සීමා සහිත ලේබල් කිරීමේ නීති ද ඉස්මතු කර ඇත. බොහෝ විකල්ප කිරි සහ කිරි නිෂ්පාදන සඳහා යුරෝපා සංගමයේ 2017 සිට “කිරි” සහ “චීස්” වැනි නියමයන් තහනම් කර ඇත. නිෂ්පාදන ලේබලයේ “අනුකරණය” යන වචනය ඇතුළත් නොවන්නේ නම් එක්සත් ජනපද යෝජනාවක් විකල්ප මස් විකිණීම තහනම් කරයි.
පාසල්, රෝහල් සහ බන්ධනාගාර වැනි රාජ්‍ය අංශයේ ආයතනවල සේවය කරන මිලියන ගණනක ආහාර සඳහා ජාතික ආහාර මාර්ගෝපදේශ බලපායි. එක්සත් ජනපද ආහාර මාර්ගෝපදේශවල හෝ යුරෝපා සංගමයේ සාමාජික රටවල් 27 න් හතරක් හැර අන් සියල්ලෙහිම මස් සහ කිරි නිෂ්පාදනවල පාරිසරික බලපෑම් (environmental impacts) ගැන සඳහනක් නොමැති බව පර්යේෂකයන් සොයා ගත්හ.
“ආහාර මාර්ගෝපදේශ හැඩගස්වා ඇත්තේ කර්මාන්ත නියෝජිතයින්ගේ දැඩි බලපෑමක් ඇතිවයි. කෙසේ වෙතත්, නෝර්ඩික් රටේ මාර්ගෝපදේශ නැවත ලියා ඇති අතර පළමු වතාවට බොහෝ දුරට ශාක පදනම් වූ ආහාර වේලක් පැහැදිලිව ප්‍රවර්ධනය කර තිබෙනවා” යැයි ලැම්බින් පැවසීය.
මෙම වසරේ සම්මත කිරීමට නියමිත යුරෝපා සංගම් යෝජනා, ගොවීන්ට විමෝචනය කපා හැරීම සඳහා එක්සත් ජනපද උද්ධමනය අඩු කිරීමේ පනතේ අරමුදල් සහ විද්‍යාගාරවල වගා කරන ලද එක්සත් ජනපද අනුමැතිය සමඟ වඩාත් තිරසාර ආහාර වේලක් වෙත මාරුවීමක් සඳහා බලාපොරොත්තුවක් ඇති බව ලැම්බින් පැවසීය.
“මේ මොහොතේ එය කිසිසේත්ම සම මට්ටමේ ක්‍රීඩා පිටියක් නොවේ. නව අංශය පුළුල් කිරීමට සහ කාර්යක්ෂමතාව ලබා ගැනීමට අවස්ථාව ලබා දිය යුතුයි. ඊට පසු පාරිභෝගිකයින් එයට කැමතිද නැද්ද යන්න විනිශ්චය කරනු ඇති අතර, එය පරිසරයට සහ සෞඛ්‍යයට ඇත්තෙන්ම හොඳද යන්න විද්‍යාඥයින් විසින් විනිශ්චය කරාවි. නමුත් අපට මෙම තක්සේරුව කළ හැකි පරිමාණයකටවත් එය වර්ධනය කළ නොහැකි නම්, එයට තිරසාර ආහාර පද්ධතියකට සංක්‍රමණය වීමේ අවස්ථාව අහිමි විය හැකි’’ යැයි ලැම්බින් පැවසීය.
Boston Consulting Group හි 2022 වාර්තාවක් පැවසුවේ ශාක පදනම් වූ මස් වඩාත්ම ඵලදායී දේශගුණික ආයෝජනය (most effective climate investment1) බවයි. https://www.theguardian.com/environment/2022/jul/07/plant-based-meat-by-far-the-best-climate-investment-report-finds
