අධික තාපයේ භයානක බලපෑම්වලට සමාජය අනුගත නොවන්නේ නම් තාප තරංග හා සම්බන්ධ මරණවල විශාල වර්ධනයක් සිදුවනු ඇති බවත් එය “අවසානයේ සාමාන්‍ය දෙයක් බවට පත්වනු ඇති” බවත් නවතම පර්යේෂණ වාර්තාවක් අවධාරණය කරයි.

මෙම පර්යේෂණයට සම්බන්ධ ලිපියක් පසුගිය Nature Communications සඟරාවේ  ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදි.

පර්යේෂකයින් ලොව පුරා නගර සහ කුඩා පරිමාණ කලාප 700කට අධික සංඛ්‍යාවක අධික උෂ්ණත්වය සහ මිනිස් මරණ අතර සම්බන්ධය තක්සේරු කර ඇත.

අධික ගිම්හාන තාපය තුළ තාපය ආශ්‍රිත මරණ අවදානම පසුගිය වසර 20 තුළ “ශීඝ්‍රයෙන් වැඩි වී ඇති” බව මෙම අධ්‍යයනයේදී හෙළිවී ඇත.”හදිසි” අනුවර්තන පියවරයන් (urgent adaptation measures) නොමැතිව, ගෝලීය උෂ්ණත්වය ඉහළ යාමත් සමඟ අධික තාපය හා සම්බන්ධ මරණ “සාමාන්‍ය” දෙයක් විය හැකි බවට එම වාර්තාව වැඩි දුරටත් අනතුරු අඟවයි.

“අපගේ සොයාගැනීම් මානව ජීවිතවලට බලපෑම් අවම කිරීම සඳහා ශක්තිමත් අවම කිරීම (strong mitigation) සහ අනුවර්තනය වීමේ හදිසි අවශ්‍යතා අවධාරණය කරයි” යනුවෙන් කතුවරුන් පවසති.

අධ්‍යයනයේ ප්‍රධාන කතුවරයා අනතුරු අඟවන්නේ අධික උෂ්ණත්වයේ නරකම බලපෑම දැනෙන්නේ ඉහළ උෂ්ණත්වවල හානිකර බලපෑම්වලට අනුවර්තනය වීමට අවම හැකියාවක් ඇති සහ ගෝලීය විමෝචනයට අවම දායකත්වයක් ලබා දෙන ලෝකයේ දුප්පත්ම මිනිසුන්ට බවයි.

  • තාපය ආශ්‍රිත මරණ / Heat-related mortality

ලෝකය උණුසුම් වන විට අධික තාප තරංග නිතර නිතර, තීව්‍ර හා දිගු කාලීන වෙමින් පවතී. Carbon Brief විසින් සිදුකළ විශ්ලේෂණයට අනුව ලෝක ජනගහනයෙන් අඩක් පමණ පසුගිය දශකය තුළ වාර්තාගත උෂ්ණත්වයන් දැක තිබේ.

අධික උෂ්ණත්වය මාරාන්තිකය. තාප තරංගයක් අතරතුර, තාපයට නිරාවරණය වීම මරණයට හේතු වන හෝ සැලකිය යුතු ලෙස දායක වන අතර එමගින් “තාපය ආශ්‍රිත මරණ / heat-related deaths”සංඛ්‍යාව වැඩි වේ.

නිදසුනක් වශයෙන්, තාප ආඝාතය (heat stroke) සහ විඩාව වැනි තාපයේ සෘජු ප්‍රතිවිපාකවලින් මිනිසුන් පීඩාවට පත්විය හැකිය. යටින් පවතින සෞඛ්‍ය තත්වයන් ඇති අයට ඔවුන්ගේ ශරීරයට ඇති අමතර ආතතිය හේතුවෙන් මාරාන්තික සංකූලතා ඇති විය හැකිය.

2022 ග්‍රීෂ්ම ඍතුවේ දී යුරෝපය පුරා අධික උෂ්ණත්වය නිසා 61,000 කට වැඩි පිරිසක් මිය ගියහ. මෑත අධ්‍යයනයකින් හෙළි වූයේ 1991-2018 කාලය තුළ වාර්තා වූ තාප ආශ්‍රිත මරණවලින් තුනෙන් එකකට වඩා දේශගුණික විපර්යාසවලට සම්බන්ධ බවයි.

නව අධ්‍යයනය මගින් සාමාන්‍ය දෛනික උෂ්ණත්වය සහ “අතිරික්ත මරණ” අතර සම්බන්ධය විමර්ශනය කර ඇත. “සාමාන්‍ය” තත්වයන් යටතේ අපේක්ෂා කළ හැකි ප්‍රමාණයට වඩා මරණ සංඛ්‍යාව ඉහළ බව මෙහිදී නිරීක්ෂණය වී ඇත. (රටවල් 47ක කුඩා කලාප, නගර සහ අගනගර ප්‍රදේශ 748ක මෙම අධ්‍යයනය සිදුකර ඇත)

උෂ්ණත්වය සහ අතිරික්ත මරණ අනුපාතය අතර සම්බන්ධය පෙන්නුම් කරමින්, එක් එක් කලාපය සඳහා “නිරාවරණ-ප්‍රතිචාර / exposure-response” කාර්යයන් සිදු කිරීම සඳහා පර්යේෂකයින් විසින් Multi-Country Multi-City Collaborative Research Network හි දෛනික මරණ සහ උෂ්ණත්ව දත්ත භාවිතා කර ඇත.

“සාමාන්‍යයෙන්, ජනතාව තමා ජීවත් වන ප්‍රදේශයේ දේශගුණයට ඉතා හොඳින් අනුගත වෙනවා,” අධ්‍යයනයේ ප්‍රධාන කතුවරයකු වන සෑම් ලුති පැහැදිලි කරයි. මෙයින් අදහස් කරන්නේ සෑම නගරයකටම වෙනස් නිරාවරණ ප්‍රතිචාර වක්‍රයක් (different exposure-response curve) ඇති බවයි. බ්‍රසීලයේ සාඕ පවුලෝ, ප්‍රංශයේ පැරිස් සහ තායිලන්තයේ බැංකොක් සඳහා උදාහරණ පහත දැක්වේ.

නගරයේ ප්‍රශස්ථ උෂ්ණත්වය (optimum temperature) (උෂ්ණත්වය ආශ්‍රිත මරණ හැකිතාක් අඩු වන විට) එකක “සාපේක්ෂ අවදානම්” මට්ටමකින් දැක්වේ. ප්‍රශස්ථ උෂ්ණත්වයට වඩා උෂ්ණත්වය ඉහළ ගියහොත් හෝ පහළට වැටේ නම්, උෂ්ණත්වය ආශ්‍රිත මරණ අවදානම වැඩිවේ. මෙය එකකට වඩා වැඩි සාපේක්ෂ අවදානම් මට්ටමකින් පෙන්නුම් කෙරේ.

සිරස් තිත් රේඛා මඟින් උෂ්ණත්වයේ 99 වැනි ප්‍රතිශතය පෙන්නුම් කරයි – එම ස්ථානය සඳහා උෂ්ණත්වයේ වඩාත්ම ආන්තික 1% පමණක් රේඛාවේ දකුණට පිහිටා ඇති බව පෙන්නුම් කරයි.

සාඕ පවුලෝ (වමේ), පැරිස් (මැද) සහ බැංකොක් (දකුණ) සඳහා නිරාවරණ ප්‍රතිචාර කාර්යයන් නගරයේ ප්‍රශස්ත උෂ්ණත්වය “සාපේක්ෂ අවදානම්” මට්ටමකින් පෙන්නුම් කෙරේ. මූලාශ්‍රය: Lüthi et al ( 2023 )

වායු සමීකරණ සහ ප්‍රජා සිසිලන මධ්‍යස්ථාන (communal cooling centres) වැනි ප්‍රබල අනුවර්තන පියවර ක්‍රියාත්මක කරන රටවල් සහ නගර බොහෝ විට අධික තාපයේ දරුණු ප්‍රතිවිපාක වළක්වා ගත හැකි බව අධ්‍යයනය පවසයි.

මේ අතර, ප්‍රමාණවත් ලෙස සූදානම් නොවන අය (සමහර විට ඔවුන් මෑතකදී අධික තාපයක් අත්විඳ නැති නිසා) වාර්තාගත උෂ්ණත්වයේ විශාලතම අවදානමට මුහුණ දෙන බව අධ්‍යයනය අනතුරු අඟවයි.

  • නරක අතට හැරීම / Worsening odds

දේශගුණ විද්‍යාඥයන් බොහෝ විට ආන්තික කාලගුණික සිදුවීමක “ආපසු පැමිණීමේ කාලය / return period” භාවිතා කරන්නේ එය කෙතරම් විය හැකිද යන්න දැක්වීමටය. උදාහරණයක් ලෙස, 2023 අප්‍රේල් මාසයේ දකුණු යුරෝපය සහ උතුරු අප්‍රිකාව හරහා හමා ගිය තාප තරංගය වසර 400ක නැවත පැමිණීමේ කාල පරිච්ඡේදයක් විය. මෙයින් අදහස් කරන්නේ වර්තමාන දේශගුණය තුළ සාමාන්‍යයෙන් වසර 400කට වරක් මෙම විශාලත්වයේ හෝ ඊට වඩා උණුසුම් තාප තරංගයක් අපේක්ෂා කරන බවයි. (එය ඕනෑම වසරකදී සිදුවීමට 0.25% ක අවස්ථාවක් ලබා දෙයි)

නව අධ්‍යයනයේ කතුවරුන් එම සංකල්පයම තාපය ආශ්‍රිත මරණ සඳහා යොදා ගනී. පත්‍රිකාවේ, වසර 100ක තාප මරණ සිදුවීමක් යනු එකම දේශගුණය තුළ වසර 100කට වරක් පමණක් දැකිය හැකි හෝ ඉක්මවන මරණ මට්ටම් සහිත තාප තරංගයකි. මෙම විශාලත්වය හෝ ඊට වැඩි තාප ප්‍රේරිත මරණ අනුපාතය ඕනෑම වසරකදී සිදුවීමට 1%ක සම්භාවිතාවක් ඇත.

උණුසුම් දේශගුණයක් තුළ තාප ප්‍රේරිත මරණ සංඛ්‍යාව වෙනස් වන්නේ කෙසේදැයි තක්සේරු කිරීමට කතුවරුන් ‘ස්වභාවික ව්‍යසන අවදානම් වේදිකාව‘ (natural catastrophe risk platform) භාවිතා කරමින් දේශගුණික ආකෘති පරාසයක නිමැවුම් සමඟ ඔවුන්ගේ නිරාවරණ-ප්‍රතිචාර සම්බන්ධතා ඒකාබද්ධ කර ඇත.

කතුවරුන් 2000 වසරේ දේශගුණය තුළ 1-in-10, 1-in-100 සහ 1-in-500 මරණ සිදුවීම් නිර්වචනය කරයි. ගෝලීය උණුසුම පූර්ව කාර්මික උෂ්ණත්වයට වඩා 0.7C පමණ ඉහළ විය. වසර 500 න් 1 සිදුවීම අවම විය හැකි සහ වඩාත්ම මාරාන්තික වේ.

ඔවුන්ගේ එක් එක් කලාප 748 සඳහා 1.2C (2020 වර්ෂයේ දේශගුණයකට අනුරූප), 1.5C උණුසුම් වීම සහ 2C උණුසුම් මට්ටම් සහිත ලෝකවල මෙම විශාලත්වයේ සිදුවීම් කොපමණ වාරයක් අපේක්ෂා කළ හැකිද යන්න ඔවුන් පසුව තක්සේරු කරයි.

පහත ග්‍රැෆික් සටහන පැරිස් සඳහා උදාහරණයකි. විශාල කව හතර පිළිවෙළින් 0.7C, 1.2C, 1.5C සහ 2C ලෝක නියෝජනය කරයි. සෑම කවයකම අවුරුදු 100ක් නියෝජනය කරන වර්ණ තිත් 100ක් අඩංගු වේ. කහ තිත් “අන්ත නොවන” වසර නියෝජනය කරයි, 2000 වසරේ දේශගුණය භාවිතයෙන් නිර්වචනය කරන ලදී. තැඹිලි, දම් සහ කළු තිත්, පිළිවෙලින්, 1-in-10, 1-in-100 සහ 1-in-500 අන්තයන් පෙන්නුම් කරයි. (2000 වසරේ දේශගුණය)

පැරිසියේ තාපය ආශ්‍රිත මරණ, විශාල කව හතර පිළිවෙළින් 0.7C, 1.2C, 1.5C සහ 2C ලෝක නියෝජනය කරයි. සෑම කවයකම අවුරුදු 100 නියෝජනය කරන වර්ණ තිත් 100ක් අඩංගු වේ. කහ තිත් “අන්ත නොවන” වසර නියෝජනය කරයි, වර්ෂ 2000 දී දේශගුණය භාවිතා කරමින් නිර්වචනය කරන ලදී. තැඹිලි, දම් සහ කළු තිත් පෙන්නුම් කරන්නේ දේශගුණයේ 1-in-10, 1-in-100 සහ 1-in-500 අන්තයන්ය. (වසර 2000) මූලාශ්‍රය: Lüthi et al ( 2023 ).

ලෝකය උණුසුම් වන විට, මරණ සංඛ්‍යාව වැඩි වීමට ඉඩ ඇති බව අධ්‍යයනයෙන් සොයාගෙන ඇත. උදාහරණයක් ලෙස පැරිසියේ වසර 100 කින් 1 තාප මරණ සිදුවීමක් 2000 වර්ෂයේදී සිදුවීමට 1% ක සම්භාවිතාවක් ඇත. (වම් කෙළවරේ ඇති තනි රෝස තිත මගින් පෙන්නුම් කෙරේ)

කෙසේ වෙතත්, ගෝලීය උෂ්ණත්වය ඉහළ යන විට මෙම සිදුවීමේ සම්භාවිතාව ඉහළ යයි. 2020 දේශගුණය තුළ දම් පැහැති තිත් සංඛ්‍යාව 5 දක්වා, 1.5C ලෝකයේ 10 දක්වා සහ 2C උණුසුම් ලෝකයක 27 දක්වා වැඩි වීමෙන් මෙය පෙන්නුම් කෙරේ. 2C උණුසුම් මට්ටමක් යටතේ, “ආන්තික නොවන” මරණ වසර පැරිසියේ “ආන්තික” වසරවලට වඩා දුර්ලභ වනු ඇති බව කතුවරුන් ද සොයා ගෙන ඇත.

කතුවරුන් විසින් එක් එක් කලාප 748 සඳහා, 2020 දේශගුණය තුළ වසර 1-100 සිදුවීමක නව ප්‍රතිලාභ කාලසීමාව සහ පූර්ව කාර්මික උෂ්ණත්වයට වඩා 1.5C සහ 2C උනුසුම් මට්ටම් යටතේ ගණනය කරයි.

මෙම ප්‍රතිඵල පහත සිතියම් මත සැලසුම් කර ඇත. තද වර්ණයන් ඉහළ උණුසුම් මට්ටම් වලදී ප්‍රචලිත වන අතර, එයින් පෙන්නුම් කරන්නේ තාප තරංග වඩාත් තීව්‍ර වන අතර තාපය ආශ්‍රිත මරණ වැඩි විය හැකි බවයි. පරිමාණය රේඛීය නොව ලඝුගණක බව සලකන්න.

එක් එක් කලාප 748 සඳහා 2020, 1.5C සහ 2C දේශගුණයක් සඳහා, 2000 වර්ෂය සඳහා 1-100 වසරක සිදුවීමක නව ප්‍රතිලාභ කාලය. Lüthi et al ( 2023 ).

“අවදානම දැනටමත් දැඩි ලෙස මාරු වී ඇත,” ලුති කාබන් බ්‍රීෆ්ට පවසයි. අධ්‍යයනය කරන ලද බොහෝ කලාපවල, අනුවර්තනයක් සිදු නොවන්නේ නම්, 2000 වර්ෂයේදී වසර 100 ට 1 තාප මරණ අන්තයක් වූ දෙය, 2C උණුසුම් දේශගුණයක් යටතේ සෑම වසරකම දළ වශයෙන් අපේක්ෂා කළ හැකි බව ඔහු පවසයි.

“ගෝලීය උෂ්ණත්වයේ මධ්‍යස්ථ ශබ්ද නැගීම පවා ගෝලීය උණුසුමේ අන්තරායන් ඉතා නාටකාකාර ලෙස වැඩි කරන බව” ප්‍රතිඵල පෙන්වා දෙයි.

කෙසේ වෙතත්, මෙම අධ්‍යයනයේ භාවිතා කරන ලද දත්ත කට්ටලයේ සැලකිය යුතු හිඩැස් ඇත. සිතියම් මත ඇති අළු පැහැයෙන් පෙන්වයි. “දේශගුණික විපර්යාස වසංගත රෝග විද්‍යාව සඳහා අපගේ දැනුමට වඩාත්ම සවිස්තරාත්මක දත්ත වලට ප්‍රවේශය තිබියදීත්, අපගේ භූගෝලීය විෂය පථය තරමක් සීමිත වන අතර ලෝකයේ අනෙකුත් ප්‍රදේශවලට සාපේක්ෂව බටහිර ප්‍රදේශ අධික ලෙස නියෝජනය කරයි” යනුවෙන් අධ්‍යයනය පවසයි.

“යුරෝපය පුරා එම දත්ත සියල්ල අප සතුව තිබීම ඇත්තෙන්ම සතුටක්,” ලුති පවසයි. කෙසේ වෙතත්, ඔහු නිවර්තන කලාපවල සහ ගෝලීය දකුණේ රටවල දත්ත එකතු කිරීමේ හිඟය “විශාල ප්‍රශ්නයක්” ලෙස හඳුන්වයි. ඔහු සහ ඔහුගේ කණ්ඩායම දැඩි තාපය පවතින නිවර්තන කලාප වැනි “දත්ත හිඟ කලාපවල” “අන්ධ” බවට අනතුරු අඟවයි.

Carbon Brief ආගන්තුක සටහනක් දුප්පත් රටවල තාපය ආශ්‍රිත මරණ අඩුවෙන් වාර්තා වන්නේ මන්දැයි ගෙනහැර දක්වයි:

“බොහෝ සංවර්ධිත රටවල, ජාතික ආණ්ඩු විසින් බලපෑමට ලක් වූ පුද්ගලයින්, මරණ සහ සමහර අවස්ථාවලදී, ආන්තික කාලගුණික සිදුවීම් වලින් සිදු වූ ආර්ථික පාඩු වලට අදාළ දත්ත පවා ලබා දෙයි. ඊට ප්‍රතිවිරුද්ධව, බොහෝ අඩු ආදායම්ලාභී රටවල් සඳහා මෙම වාර්තා සපයනු ලබන්නේ කාලගුණ විද්‍යා සේවාවලට අඩු හෝ සම්බන්ධයක් නොමැති විවිධ රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන විසිනි. මේ අනුව, සිදුවීමේ ස්වභාවය සහ එහි බලපෑම් පිළිබඳ වාර්තා එකට එකතු වන කේන්ද්‍රීය ස්ථානයක් නොමැත’’

තවත් හේතුවක් නම් අන්තයන් පිළිබඳ ගෝලීය දත්ත සමුදායන් (සහ ඒවායේ බලපෑම් විශ්ලේෂණය කිරීම) බොහෝ දුරට බටහිර රටවල පර්යේෂණ සංවිධාන විසින් සිදු කරනු ලැබේ. මෙයින් අදහස් කරන්නේ මෙම රටවල සිදුවීම් කෙරෙහි පක්ෂග්‍රාහීත්වයක් පවතින බවයි.

  • අසමාන නිරාවරණය / Unequal exposure

සාමාන්‍ය උෂ්ණත්වය ඉහළ යන විට, තාපය ආශ්‍රිත මරණ සංඛ්‍යාව ඉහළ යයS. ස්ටෝට් පවසන්නේ “උෂ්ණත්වය සහ මරණ අනුපාතය අතර ඇති රේඛීය නොවන සම්බන්ධය හේතුවෙන් කාලගුණික විපර්යාසවල සෞඛ්‍ය බලපෑම් කාලගුණික ආන්තික වෙනස් වීමට වඩා වේගයෙන් වෙනස් විය හැකි” බවයි.

Multi-Country Multi-City Collaborative Research Network දෛනික මරණ දත්ත මූලික පදනමක් ලෙස භාවිතා කරමින්, කතුවරුන් විවිධ දේශගුණික තත්ත්වයන් තුළ වසර 100ක සිදුවීම් වලදී සියලු හේතු නිසා සිදුවන මුළු මරණවල ප්‍රතිශතයක් ලෙස තාපය ආශ්‍රිත මරණ ගණනය කරයි.

මෙම සංඛ්‍යා 2000 (ඉහළ වමේ), 2020 (ඉහළ දකුණ), 1.5C උණුසුම් වීම (පහළ වමේ) සහ 2C උණුසුම් වීම (පහළ දකුණේ) දේශගුණය සඳහා පෙන්වා ඇත. නිල් පැහැයෙන් පෙන්නුම් කරන්නේ තාප ප්‍රේරිත මරණ අනුපාතය අඩු වන අතර කහ පැහැයෙන් ඉහළ අනුපාත පෙන්නුම් කරයි. (පරිමාණය ලඝුගණක බව සලකන්න)

2000 (ඉහළ වමේ), 2020 (ඉහළ දකුණ), 1.5C උනුසුම් වීම (පහළ වමේ) සහ 2C උණුසුම් වීම (පහළ දකුණේ) දේශගුණික තත්ත්වයන් සඳහා වසර 100 න් 1 ට අඩු සමස්ත මරණවල ප්‍රතිශතයක් ලෙස තාපය ආශ්‍රිත මරණ අනුපාතය. මූලාශ්‍රය: Lüthi et al ( 2023 )

කතුවරුන් සොයා ගන්නා පරිදි උණුසුම් වීම පූර්ව කාර්මික උෂ්ණත්වයට වඩා සෙල්සියස් අංශක 1.5 දක්වා ළඟා වුවහොත්, අධික උෂ්ණත්වය අධික උෂ්ණත්වයේ කාලවලදී සිදුවන මරණවලින් 10% ක් තරම් ප්‍රමාණයකට හිමිකම් කිව හැකිය.

දිළිඳු ප්‍රදේශ සාමාන්‍යයෙන් අධික උණුසුමෙන් වැඩිම අවදානමකට මුහුණ දෙන බවට ද අධ්‍යයනය අනතුරු අඟවයි. “උණුසුම යනු ඉතා සමාජ උවදුරකි,” ලුති පැහැදිලි කරයි.

“අපගේ සොයාගැනීම් මානව ජීවිතවලට බලපෑම් අවම කිරීම සඳහා ශක්තිමත් අවම කිරීම සහ අනුවර්තනය වීමේ හදිසි අවශ්‍යතා අවධාරණය කරයි” යනුවෙන් ඔහු පවසයි.

ඉහළ යන තාපයට ප්‍රතිචාර වශයෙන් රටවල් කිසිදු අනුවර්තනයක් ක්‍රියාත්මක නොකරන බව අධ්‍යයනය උපකල්පනය කරයි. රටවල් බොහෝ විට අධික උෂ්ණත්වයට ප්‍රතිචාර වශයෙන් අනුවර්තනය වන බැවින් මෙය කළ නොහැක්කකි.

නිදසුනක් වශයෙන්, 2003 කුප්‍රකට යුරෝපීය තාප තරංගය ජීවිත 70,00ක් පමණ බිලිගත්තේය. 2006 දී යුරෝපය නැවතත් අධික උණුසුම් තත්ත්වයකට ගොදුරු වූ විට, සෞඛ්‍ය බලධාරීන් සහ ආයතන විසින් පිහිටුවන ලද  වැළැක්වීමේ පියවරයන්ට ස්තූතිවන්ත වන්නට මරණ අනුපාතිකය බෙහෙවින් අඩු විය.

කෙසේ වෙතත්, විවිධ රටවලට, නගරවලට සහ පුද්ගලයන්ට වෙනස්කම් වලට අනුවර්තනය වීමට ඇති හැකියාව (ඔවුන්ගේ ” අනුවර්තන ධාරිතාව / adaptive capacity”ලෙස හැඳින්වේ) මූල්‍ය, ආර්ථික, පාලන සහ සමාජ-සංස්කෘතික සාධක පරාසයක් මත රඳා පවතී.

ශක්තිමත් රාජ්‍ය අනුග්‍රහයක් ඇති සංවර්ධිත රටවල වෙසෙන ධනවත් ප්‍රජාවන්ට සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල දුප්පත් ප්‍රජාවන්ට වඩා වෙනස්වන දේශගුණයට ඉක්මනින් හා පහසුවෙන් අනුවර්තනය වීමට හැකි වේ.

“උණුසුම් අන්තයෙන් සිදුවන මරණවලින් විශාල ප්‍රමාණයක් වඩා හොඳ සූදානමකින් වළක්වා ගත හැකියි. අවදානම පිළිබඳව ජනතාව දැනුවත් කිරීම වැනි සාපේක්ෂ සරල පියවර මගින් විශාල ප්‍රතිලාභයක් ලබා ගත හැකියි” පර්යේෂණයට සම්බන්ධ නොවූ රාජකීය නෙදර්ලන්ත කාලගුණ විද්‍යා ආයතනයේ දේශගුණ විද්‍යාඥ ආචාර්ය Vikki Thompson පවසයි.

https://www.carbonbrief.org/risk-of-heat-related-deaths-has-increased-rapidly-over-past-20-years/