වේගවත් ඇන්ටාක්ටික් මුහුදු අයිස් දියවීම සහ සාමාන්‍යයට වඩා අඩු ආක්ටික් අයිස් ආවරණය හේතුවෙන් ගෝලීය සාගර අයිස් ප්‍රමාණය වසරේ මෙම කාලය සඳහා වාර්තාගත අඩු මට්ටමක පවතින බව නව දත්ත අනාවරණය කරයි.
ඇන්ටාක්ටික් මුහුදේ අයිස් ප්‍රමාණය මුළු වසර පුරාවටම වාර්තාගත පහළ මට්ටම් නිරීක්ෂණය කරමින් ලොව පුරා සිරස්තල බවට පත් විය.
ජාතික හිම සහ අයිස් දත්ත මධ්‍යස්ථානයේ (National Snow and Ice Data Centre – NSIDC) තාවකාලික දත්ත වලට අනුව සැප්තැම්බර් 10 වන දින වර්ග කිලෝමීටර් මිලියන 16.96ක් ලෙස ඇන්ටාක්ටික් සාගර අයිස් වැස්ම නිරීක්ෂණය විය. මෙය වසර 45ක චන්ද්‍රිකා නිරීක්ෂණ දත්ත මගින් විශ්ලේෂණය කරන ලද කුඩාම ඇන්ටාක්ටික් මුහුදු අයිස් වැස්ම වන බව NSIDC පවසයි.
මෙම වසරේ ඇන්ටාක්ටික් තත්වයන් “සැබවින්ම සුවිශේෂී” සහ “සම්පූර්ණයෙන්ම සාමාන්‍ය සීමාවෙන් පිටත”එක් විශේෂඥයෙක් පැවසීය.
මේ අතර, ආක්ටික් මුහුදේ අයිස් ප්‍රමාණය සැප්තැම්බර් 19 වන දින වසර සඳහා අවම වශයෙන් වර්ග කිලෝමීටර් මිලිටව 4.23ක් දක්වා ළඟා විය. මෙය වාර්තාගත හයවැනි අඩුම අවම අගය වන අතර 1981-2010 කාලය තුළ වාර්තා වූ සාමාන්‍ය උපරිමයට වඩා වර්ග කිලෝ මීටර් මිලියන 1.99ක අඩු අගයකි.
-
වාර්තාගත අඩු ගෝලීය මුහුදු අයිස්
දිගු අව්ව සහිත දින සහ ඉහළ උෂ්ණත්වය හේතුවෙන් ආක්ටික් මුහුදේ අයිස් මාස ගණනාවක් පුරා දියවෙමින් පවති අතර ආක්ටික් ප්‍රදේශවලට ශීත ඍතුව ළඟා වීමත් සමග ඒවා දියවන කාලය දැන් අවසන් වී ඇත. ආක්ටික් මුහුදු අයිස් සැප්තැම්බර් 19 වන දින 2023 වසර සඳහා එහි අවම මට්ටමට ළඟා වූ අතර දැන් එහි ශීත ඍතුවේ උච්චතම අවස්ථාව කරා වර්ධනය වෙමින් පවතී.
පෘථිවි අනෙක් ධ්‍රැවයේ සිදුවන්නේ ප්‍රතිවිරුද්ධ දෙයයි. ඇන්ටාක්ටික් මුහුදු අයිස් (පෙබරවාරි මාසයේ සිට වර්ධනය වෙමින් පවතී) පසුගිය සැප්තැම්බර් 10 වන දින එහි ශීත ඍතුවේ උච්චතම අවස්ථාවට ළඟා විය. එහි දියවන කාලය දැන් ආරම්භ වී ඇත.
විද්‍යාඥයන් චන්ද්‍රිකා දත්ත භාවිත කරමින් මුහුදු අයිස්වල සෘතුමය වර්ධනය සහ දියවීම නිරීක්ෂණය කරයි. එමඟින් වාර්ෂික අවම සහ උපරිම ප්‍රමාණය තීරණය කිරීමට ඔවුන්ට ඉඩ සලසයි. සෑම දිනකම මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණය වාර්තා කිරීම (අවම වශයෙන් 15% මුහුදු අයිස් ආවරණයක් සහිත සාගර ප්‍රදේශය) ඇන්ටාක්ටික් මුහුදු අයිස්වල “සෞඛ්‍යය” නිරීක්ෂණය කිරීමේ ප්‍රධාන ක්‍රමයකි.
පහත රූප සටහන ජුනි-ඔක්තෝබර් කාලය තුළ ආක්ටික් (වම) සහ ඇන්ටාක්ටික් (දකුණ) මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණය පෙන්වයි. 2023 දී මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණය නිල් පැහැයෙන් ද 1981-2010 සාමාන්‍යය අළු පැහැයෙන් ද අනෙකුත් වසරවල අනෙකුත් වර්ණවලින් ද දැක්වේ.
ආක්ටික් (වමේ) සහ ඇන්ටාක්ටික් (දකුණ) මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණය ජුනි-ඔක්තෝබර් දක්වා. මූලාශ්‍රය: NSIDC
ඇන්ටාක්ටික් ප්‍රදේශයේ මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණය මාස ගනනාවක් තිස්සේ වාර්තාගත අඩු මට්ටමකින් නිරීක්ෂණය වෙමින් පවතී. British Antarctic Survey (බ්‍රිතාන්‍ය ඇන්ටාක්ටික් සමීක්ෂණයේ) ආචාර්ය එලා ගිල්බට් පවසන්නේ මේ වසරේ ඇන්ටාක්ටික් තත්වයන් “සැබවින්ම සුවිශේෂී” සහ “සම්පූර්ණයෙන්ම සාමාන්‍ය සීමාවෙන් පිටත” ඇති බවයි.
ගෝලීය මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණය (ආක්ටික් සහ ඇන්ටාක්ටික් ප්‍රදේශවල මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණයේ එකතුව) මාස ගණනාවක් තිස්සේ වාර්තාගත අඩු මට්ටමක පවතින බව ඇය පවසයි.
පහත දැක්වෙන රූපයේ ආක්ටික් සහ ඇන්ටාක්ටික් සඳහා ඒකාබද්ධ මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණය පෙන්වයි. රතු රේඛාව 2023 දී මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණය ද, කහ සංදර්ශන 2016 ද, අනෙකුත් නිල් රේඛා චන්ද්‍රිකා වාර්තාව ආරම්භ වූ 1979 දක්වා දිවෙන වෙනත් වසර ද දක්වයි.
ගෝලීය මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණය. මූලාශ්‍රය: Zachary Labe
-
‘සුවිශේෂී‘ ඇන්ටාක්ටික් දියවීම
ඇන්ටාක්ටිකාව මේ වසර පුරාවට පුළුල්ව පැතිරුනු මාධ්‍ය අවධානයට ලක්ව ඇත. පෙබරවාරි මාසයේදී ඇන්ටාක්ටික් මුහුදේ අයිස් ප්‍රමාණය එහි ගිම්හාන අවම ප්‍රමාණය වන වර්ග කිලෝමීටර් මිලියන 1.79ක සීමාව වෙත ළඟා වූ අතර එය අඛණ්ඩව දෙවන වසර සඳහා වාර්තාව පිහිටුවීය.
නව වාර්තාගත අවමය ගැන අදහස් දක්වමින් ආචාර්ය එලා ගිල්බට් පවසන්නේ ඇන්ටාක්ටිකාව “නව රාජ්‍යයකට” ඇතුළු වී ඇති බවත්, ඇන්ටාක්ටික් මුහුදු අයිස් ආවරණය පාලනය කරන යටින් පවතින ක්‍රියාවලීන් “වෙනස් වී තිබිය හැකි” බවත්ය.
මාර්තු මාසයේදී කාලගුණය සිසිල් වීමත් සමඟ ඇන්ටාක්ටික් මුහුදු අයිස් “සාමාන්‍ය වේගයකින් ප්‍රසාරණය විය” වූ බව NSIDC පවසයි. එසේ වුවද, 2023 මාර්තු සාමාන්‍ය මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණය වාර්තාගත දෙවන අඩුම අගය විය.
ඇන්ටාක්ටික් මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණය අප්‍රේල් මාසය පුරාවට සාමාන්‍යයට වඩා තියුණු ලෙස අඩුව පැවති අතර, මාසය අවසන් වන විට වාර්තා වූ දෙවන අඩුම දෛනික ප්‍රමාණය සමඟ සටහන් විය.
ආචාර්ය එලා ගිල්බට් පවසන්නේ ඇන්ටාක්ටික් මුහුදු අයිස් එහි වාර්තාගත අඩු පෙබරවාරි අවම මට්ටමෙන් “සැබවින්ම යථා තත්ත්වයට පත් නොවූ” බවයි. “මන්දගාමී කැටි ගැසීම” හේතුවෙන් එය සිදු වූ බව ආචාර්ය එලා පෙන්වා දෙයි.
2023 මැයි මාසයට සාපේක්ෂව ඇන්ටාක්ටික් මුහුදු අයිස් වර්ධනය වූයේ කිලෝමීටර් මිලියන 2.87ක් පමණි. එය සාමාන්‍ය වර්ධනය වන වර්ග කිලෝ මීටර් මිලියන 3.25ට වඩා සැලකිය යුතු තරම් අඩුය. මාසය තුළ වායු උෂ්ණත්වය Weddell මුහුදට වඩා සාමාන්‍යයෙන් 4C දක්වා ඉහළ ගිය නමුත් Amusden මුහුදට වඩා සාමාන්‍යයෙන් 4Cක් පමණ අඩු විය.
මැයි 31 වන විට, ඇන්ටාක්ටික් මුහුදේ අයිස් ප්‍රමාණය නැවතත් වාර්තාගත අඩු මට්ටමක පැවති අතර, 1980, 2017 සහ 2019 වසරවල වාර්තා වූ පෙර දෛනික වාර්තාගත අවම මට්ටමට වඩා 700,000 km2 පමණ කුඩා විය. මුහුදු අයිස් “අතිශයින්ම වාර්තාගත පහත් මට්ටම්” දිගින් දිගටම නිරීක්ෂණය විය.
1979-2023 පෙර වසරවලට සාපේක්ෂව 2023 (රතු) හි ඇන්ටාක්ටික් දෛනික මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණය පහත ග්‍රැෆික් සටහන මගින් පෙන්වයි.
ඇන්ටාක්ටික් දෛනික මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණය. දත්ත මූලාශ්‍රය: NSIDC.
ප්‍රින්ස්ටන් විශ්ව විද්‍යාලයේ වායුගෝලීය හා සාගර විද්‍යා වැඩසටහනේ සේවය කරන Zachary Labe පවසන්නේ වාර්තාගත පහත් මට්ටම් “සාගරික සහ වායුගෝලීය සාධක යන දෙකටම” සම්බන්ධ වී ඇති බවත්, විශේෂයෙන් Amundsen Sea Low හි ප්‍රබලතාවයට සම්බන්ධ වන බවයි. (එය සාමාන්‍යයෙන් ඉහළින් පිහිටා ඇති බටහිර ඇන්ටාක්ටිකාවෙන් ඔබ්බෙන් වූ මුහුදෙන් නම් කර ඇති අඩු පීඩන අගලකි)
” සුවිශේෂී ලෙස පහත් ” මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණය ජූලි මාසය දක්වාම පැවති අතර, ජූලි මැද වන විට ඇන්ටාක්ටික් අයිස් ප්‍රමාණය “1981-2010 සාමාන්‍යයට වඩා වර්ග කිලෝ මීටර් මිලියන 2.6 km2 ට වඩා අඩු, ආර්ජන්ටිනාව තරම් විශාල ප්‍රදේශයක්” බව NSIDC සඳහන් කරයි. ඇන්ටාක්ටික් මුහුදේ අයිස් ප්‍රමාණය උතුරු වෙඩ්ඩෙල් මුහුදේ, බටහිර රොස් මුහුදේ සහ දකුණු බෙලිංෂවුසන් මුහුදේ විශේෂයෙන් අඩු විය.
ඇන්ටාක්ටික් මුහුදු අයිස් සමය ප්‍රගතියත් සමඟ සෙමෙන් වර්ධනය විය. සාමාන්‍ය ප්‍රමාණය ජූලි මාසයේදී වාර්තාගත අඩු මට්ටමක පැවති අතර, එය 2022 දී පෙර පැවති වාර්තාගත අවම මට්ටමට වඩා මීටර් 1.50 km2 ක් පහළින් පැවති බව NSIDC සඳහන් කළේය.
“ඇන්ටාක්ටික් මුහුදු අයිස් පද්ධතිය නව පාලන තන්ත්‍රයකට අවතීර්ණ වී ඇති බවට අනුමාන පවතී, සාගර තාපය සරත් සෘතුවේ සහ ශීත ඍතුවේ අයිස් වර්ධනය සීමා කිරීම සහ වසන්ත හා ගිම්හාන දියවීම වැඩි දියුණු කිරීම සඳහා ශක්තිමත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.”
පහත චිත්‍රකයේ දැක්වෙන්නේ 2023 ජූලි මාසයේ ඇන්ටාක්ටික් මුහුදු අයිස් ඝනකම (වමේ) සහ 2023 ජූලි අතර මුහුදු අයිස් ඝනකමේ වෙනස 1981-2010 ජූලි සාමාන්‍යයේ (දකුණේ) ය. දකුණු පස සිතියමෙහි, මෙම වසරේ ජූලි මාසයේදී මුහුදු අයිස් ඝනකම සාමාන්‍යයට වඩා අඩු අගයක් ගත් ගැඹුරුම රතු ප්‍රදේශ පෙන්වයි.
2023 ජූලි මාසයේ ඇන්ටාක්ටික් මුහුදු අයිස් ඝනකම (වමේ) සහ 2023 ජූලි අතර මුහුදු අයිස් ඝනකමේ වෙනස 1981-2010 ජූලි සාමාන්‍යය (දකුණ). මූලාශ්‍රය: Zachary Labe
අගෝස්තු මස මුල වන විට ඇන්ටාක්ටික් මුහුදේ අයිස් වර්ධනය සමතලා වීමට පටන් ගත්තේය . අගෝස්තු 15 වන දින, ඇන්ටාක්ටික් මුහුදේ අයිස් ප්‍රමාණය 1986 දී පිහිටුවන ලද දිනය සඳහා පෙර වාර්තාගත අවම මට්ටමට වඩා මීටර් 1.73 කි.මී.
මාසය ගෙවී යද්දී ඇන්ටාක්ටික් මුහුදේ අයිස් වර්ධනය වැඩි විය. එය දිගින් දිගටම වාර්තාගත අඩු අගයක ලුහුබැඳ ගිය නමුත් Bellingshausen සහ Amundsen මුහුදේ මෙන්ම පැසිෆික් සාගරයේ සාමාන්‍යයට වඩා වැඩි විය.
සැප්තැම්බර් 10 වන දින ඇන්ටාක්ටික් මුහුදු අයිස් එහි වාර්ෂික උපරිම ප්‍රමාණය වන වර්ග කිලෝමීටර් මිලියන 16.96 සීමාවට ළගාවිය. NSIDC පවසන්නේ වසර 45 තුළ “පුළුල් මායිමකින්” අඩුම මුහුදු අයිස් උපරිමය මෙය බවයි. මීට පෙර වාර්තාගත අඩු ඇන්ටාක්ටික් අවම ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝමීටර් මිලියන 17.99 කි.
1981-2010 සාමාන්‍ය දිනය වන සැප්තැම්බර් 23 ට වඩා දින 13 කට පෙර – මෙම වසරේ ශීත ඍතුවේ උච්චතම වාර්තාගත මුල්ම එකක් බව එය එකතු කරයි.
පහත රූපයෙන් සැප්තැම්බර් 10 වන දින ඇන්ටාක්ටික් මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණය පෙන්නුම් කරයි, 1981-2010 සඳහා මධ්‍ය මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණය තැඹිලි රේඛාවෙන් දැක්වේ.
සැප්තැම්බර් 10 වන දින ඇන්ටාක්ටික් මුහුදේ අයිස් ප්‍රමාණය. 1981-2010 සඳහා මධ්‍ය මුහුදු අයිස් දාරය තැඹිලි පැහැයෙන් දැක්වේ. මූලාශ්‍රය: NSIDC.
ආචාර්ය ඒලා ගිල්බට් සඳහන් කරන්නේ “චන්ද්‍රිකා වාර්තාවේ හෝ පසුගිය ශතවර්ෂයේ හෝ ඊට වැඩි ප්‍රතිනිර්මාණවල සංසන්දනාත්මක ලෙස අඩු ශීත ප්‍රමාණය පිළිබඳ කිසිදු සාක්ෂියක් විද්‍යාඥයන්ට නොමැති” බව යි.
“මුහුදු අයිස් කෙතරම් විචල්‍යද යන්න සලකා බැලීමෙන්, මෙය ඇන්ටාක්ටික් මුහුදු අයිස්වල නව පාලන තන්ත්‍රයක් දෙසට දිගුකාලීන මාරුවක ආරම්භය දැයි නිශ්චිතව පැවසීම අපහසුයි. කෙසේ වෙතත්, දේශගුණික ආකෘති මගින් ඇන්ටාක්ටික් මුහුදේ අයිස් පහත වැටෙනු ඇතැයි පුරෝකථනය කරන අතර, ඇන්ටාක්ටික් මුහුදු අයිස් ප්‍රවණතා තුළ දේශගුණික උෂ්ණත්වය ඉහළ යාමේ අත්සන දකින තෙක් එය කාලය පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් පමණක් යැයි මම සිතනවා’’
වාර්තාගත අඩු ඇන්ටාක්ටික් මුහුදේ අයිස් මට්ටම් මෑත මාසවල මාධ්‍ය තුළ පුළුල් අවධානයට ලක්ව ඇත, බීබීසී ප්‍රවෘත්ති, ටයිම්ස් සහ ඩේලි ටෙලිග්‍රාෆ් වාර්තාගත අඩු මුහුදු අයිස් මට්ටම් “මනස කළඹන” සහ “නාට්‍යමය” ලෙස හඳුන්වයි.
වනජීවීන්ට එල්ල වන බලපෑම ද අනතුරු ඇඟවීමට හේතු වී තිබේ. 2022 දී වාර්තාගත අඩු මුහුදු අයිස් මට්ටම් හේතුවෙන් ඇන්ටාක්ටිකාවේ අධිරාජ්‍ය පෙන්ගුයින් / emperor penguin පැටවුන් දහස් ගණනක් මිය ගොස් ඇති බව සොයා ගත්තේය.
තවද ඇන්ටාක්ටික් කලාපය ගෝලීය සාමාන්‍ය අගය මෙන් දෙගුණයක් වේගයෙන් උණුසුම් වෙමින් පවතින බවට නව පර්යේෂණ අනතුරු අඟවයි. (පසුගිය දශක හතර තුළ ආක්ටික් ප්‍රදේශය ගෝලීය සාමාන්‍යයට වඩා හතර ගුණයකින් වේගයෙන් උණුසුම් වී ඇති බව දැනටමත් හොඳින් තහවුරු වී ඇත.)
- ආක්ටික් අවමය
ආක්ටික් ප්‍රදේශය 2023 මාර්තු 6 වන දින එහි ශීත උච්චතම ස්ථානයට ළඟා වූයේ මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝ මීටර් මිගියන 14.62ක් ලෙස වාර්තා කරමිනි. (මෙය වසර 45ක චන්ද්‍රිකා වාර්තාවේ පස්වන කුඩාම ශීත ඍතුවයි) මෙම ලක්ෂය වසර සඳහා දියවන සමයේ ආරම්භය සනිටුහන් කළේය.
ආක්ටික් මුහුදේ අයිස් ප්‍රමාණය මාර්තු උපරිමයෙන් පසු සතියේ අඩු වූ නමුත් සිසිල් කාලගුණය මාසයේ දෙවන භාගයේදී අයිස් දියවීම පාහේ නතර කළේය. NSIDC ට අනුව, සාමාන්‍යයෙන් දිනකට අයිස් 20,600 km2 “පමණක්” අහිමි වූ අතර මන්දගාමී ආක්ටික් අයිස් දියවීම අප්‍රේල් මාසය පුරා දිගටම පැවතුනි.
සාමාන්‍ය ප්‍රමාණයට වඩා සෙමින් මුහුදු අයිස් දියවීම මැයි මාසය පුරාවටම පැවතුනි. ආක්ටික් සාගරයේ වායු උෂ්ණත්වය මාසය පුරා සාමාන්‍යයට වඩා 1-4C පමණ විය.
පහත සිතියම ආක්ටික් සාගරය සෑදී ඇති කලාපීය මුහුද පෙන්වයි.
ආක්ටික් සාගරය සෑදෙන කලාපීය මුහුද. මූලාශ්‍රය: NSIDC .
ගිම්හාන සමයේ ප්‍රගතියත් සමඟ මුහුදු අයිස් දියවීම වේගවත් වූ අතර, එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ජුනි මාසය පුරාවට සාමාන්‍යයට වඩා වේගයෙන් දියවීමක් සිදු විය. එම මාසය අවසන් වන විට සාමාන්‍ය ආක්ටික් මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝමීටර් මිලියන 10.96ක් ලෙස චන්ද්‍රිකා වාර්තාවේ වසරේ කාලය සඳහා 13 වැනි අඩුම අගය සටහන් විය.
ආක්ටික් මුහුදේ අයිස් ප්‍රමාණය ජුලි මාසය පුරාවට සාමාන්‍ය වේගයකින් අඩු වූ අතර, එම වසරේ කාලය සඳහා චන්ද්‍රිකා වාර්තාවේ 12 වැනි පහළම අගයට පත් විය. කෙසේ වෙතත්, වාර්තාගත තාපය අගෝස්තු මාසයේදී ලොව පුරා පැතිර ගිය අතර, ආක්ටික් මුහුදේ අයිස් දියවීම වේගවත් කිරීමට හේතු වූ බව එවකට NSIDC සඳහන් කළේය.
අගෝස්තු මාසයේ පළමු භාගයේ උෂ්ණත්වය ග්‍රීන්ලන්තයට උතුරින් සාමාන්‍යයට වඩා අඩු, චුචි සහ නැගෙනහිර සයිබීරියානු මුහුදේ සාමාන්‍යයට වඩා සාමාන්‍යයට වඩා සහ කාරා සහ බැරන්ට්ස් මුහුදේ සාමාන්‍යයට වඩා සැලකිය යුතු ලෙස ඉහළ අගයක් ගත් බව NSIDC පවසයි.
පහත සිතියම් 2023 අගෝස්තු මාසයේ ආක්ටික් ප්‍රදේශයේ නිරපේක්ෂ වායු උෂ්ණත්වය (වමේ) සහ 2023 අගෝස්තු 1981-2010 අගෝස්තු සාමාන්‍යය (දකුණ) අතර වායු උෂ්ණත්වයේ වෙනස පෙන්වයි. දකුණු අත සිතියමේ, මේ වසරේ අගෝස්තු සාමාන්‍යයට වඩා සැලකිය යුතු ලෙස උණුසුම් වූ ගැඹුරුම රතු ප්‍රදේශ පෙන්වයි.
අගෝස්තු මාසය පුරා ආක්ටික් කලාපයේ වායු උෂ්ණත්වය. මූලාශ්‍රය: Zachary Labe
අගෝස්තු මස මැද වන විට, ආක්ටික් ප්‍රදේශයේ අත්ලාන්තික් ප්‍රදේශයේ මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණය සාමාන්‍ය මට්ටමට ආසන්න වූ නමුත් නැගෙනහිර සයිබීරියානු මුහුදේ වෙරළ දෙසට විහිදෙන අයිස් දිවක් හැර අනෙකුත් බොහෝ ප්‍රදේශවල “ සාමාන්‍යයට වඩා බෙහෙවින් අඩු” බව NSIDC පවසයි:
” වයඹ දිග මාර්ගය අයිස්වලින් තොර වීමට ආසන්නව ඇති බව පෙනේ, විශේෂයෙන් දකුණු මාර්ගය, Amundsen ගේ මාර්ගය ලෙස හැඳින්වේ.”
අගෝස්තු මාසයට සාමාන්‍ය පරිදි, සිසිල් තත්ත්වයන් ආරම්භ වීමත් සමඟ මාසයේ දෙවන භාගයේදී මුහුදු අයිස් අහිමි වීමේ වේගය අඩු විය.
පහත වම් පස සිතියම ආක්ටික් මුහුදු අයිස් සාන්ද්‍රණය පෙන්වයි. දී ඇති ප්‍රදේශයක ඇති මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණයේ මිනුමක්, සාමාන්‍යයෙන් ප්‍රතිශතයක් ලෙස විස්තර කෙරේ – 2023 අගෝස්තු මාසයේදී. සුදු පැහැයෙන් සෙවන ලද ප්‍රදේශ ඉහළ සාන්ද්‍රණයක් පෙන්නුම් කරයි.
දකුණු අත සිතියමේ මෙම අගෝස්තු සහ 1981-2010 සාමාන්‍යය අතර වෙනස පෙන්නුම් කරයි, රතු පැහැයෙන් දැක්වෙන්නේ 2023 දී මුහුදු අයිස් සාන්ද්‍රණය මූලික මට්ටමට වඩා අඩු බවයි.
2023 අගෝස්තු මාසයේදී ආක්ටික් මුහුදේ අයිස් සාන්ද්‍රණය. මූලාශ්‍රය: Zachary Labe
මෙම ඍතුවේ ආක්ටික් අවට “විශේෂයෙන් විශාල කලාපීය අන්තයන්” ඇති බව Labe පවසයි. නිදසුනක් වශයෙන්, ඔහු “බියුෆෝර්ට් මුහුදේ සිට නැගෙනහිර සයිබීරියානු මුහුද දක්වා විහිදෙන ආක්ටික් පැසිෆික් පැත්තේ ඇති දැවැන්ත විවෘත ජලය” ඉස්මතු කරයි. මෙම කලාපයේ මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණය චන්ද්‍රිකා යුගයේ දෙවන අවම මට්ටමට පහත වැටී ඇති අතර එය 2012 වර්ෂයේදී පමණක් පරාජයට පත් වූ බව ඔහු පවසයි.
Zack Labe on X: #Arctic හි පැසිෆික් පැත්ත හරහා ඇති මුහුදු අයිස් දැන් අවම වශයෙන් චන්ද්‍රිකා යුගයේ වාර්තාගත 2 වන පහළම අගයට පහත වැටී ඇත.
ප්‍රධාන ආක්ටික් අයිස් කලාපය තුළ මෙම වසරේ “විවෘත ජලය ඇති ප්‍රදේශ බොහොමයක්” ඇති බව ලාබ් එකතු කරයි, එයින් පෙන්නුම් කරන්නේ අයිස් ඉතා සංයුක්ත නොවන බවයි. සැප්තැම්බර් මැද වන විට මුහුදු අයිස් ප්‍රදේශය (අයිස් කෙතරම් සංයුක්ත වී ඇත්ද යන්න පිළිබඳ මිනුමක්) වසර තුළ එහි සිව්වන අවම මට්ටමට ළඟා වූ බව ඔහු පවසයි.
අගෝස්තු මාසයේදී මුහුදු අයිස් “Beaufort මුහුදු කලාපයේ සාමාන්‍යයට වඩා සැලකිය යුතු ලෙස තුනී” බව ඔහු සඳහන් කරයි.
NSIDC ට අනුව සැප්තැම්බර් 19 වන දින ආක්ටික් මුහුදේ අයිස් ප්‍රමාණය එහි අවම අගය වර්ග කිලෝමීටර් මිලියන 4.23 (km2) දක්වා ළඟා විය. මෙය චන්ද්‍රිකා වාර්තාවක හයවන අඩුම අගයයි – 1981-2010 ට වඩා සාමාන්‍ය අවම අගයට වඩා වර්ග කිලෝ මීටර් මිලියන1.99ක් කුඩාය.
අවම ප්‍රකාශ කිරීමට දින කිහිපයකට පෙර, සමුද්‍ර දේශගුණික විපර්යාස බලපෑම් හවුල්කාරිත්වය ආක්ටික් මුහුදු අයිස් පිළිබඳ සමාලෝචන පත්‍රිකාවක් ප්‍රකාශයට පත් කළේය. 1981-2010 සාමාන්‍යයට සාපේක්ෂව සැප්තැම්බර් අවම ආක්ටික් මුහුදු අයිස් ප්‍රමාණය දශකයකට 12% කින් පමණ අඩු වී ඇති බව එහිදී සොයා ගන්නා ලදී.
ආක්ටික් මුහුදු අයිස්වල නිරීක්ෂණය කරන ලද පාඩුවෙන් අඩකට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් මානව ජනක හරිතාගාර වායු විමෝචනය නිසා ඇති වන උණුසුම් වීමට සෘජුවම හේතු විය හැකිය.
Labe පවසන්නේ අද ආක්ටික් ප්‍රදේශය දශක දෙක තුනකට පෙර තිබූ තත්ත්වයට වඩා “රැඩිකල් ලෙස වෙනස්” බවයි. “මෙය මිනිසා විසින් ඇති කරන ලද දේශගුණික විපර්යාස නිසා සිදු වූ බව” ඔහු පවසයි.
NSIDC ට අනුව, වාර්තාගත අවම ආක්ටික් මුහුදු අයිස් 17 පසුගිය වසර 17 තුළ සිදුවී ඇත.
