Al Jaber බලශක්තියෙන් සහ අඩු කිරීමට අපහසු කර්මාන්ත වලින් Decarbonization ධාවනය කිරීමට එක්ව කටයුතු කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියි.
ගෝලීය කාබන් විමෝචනයෙන් හතරෙන් එකක් පමණ තෙල් හා ගෑස්, සිමෙන්ති, වානේ සහ ඇලුමිනියම් කර්මාන්ත මගින් මුදා හරින ආචාර්ය අල් ජබර් අවධාරණය කළේය.
COP28 හි සභාපති ආචාර්ය සුල්තාන් බින් අහමඩ් අල් ජාබර් අද (02) තෙල් හා ගෑස්, සිමෙන්ති, වානේ, ඇලුමිනියම් සහ බර ප්‍රවාහන ක්ෂේත්‍රවල කර්මාන්ත නායකයින්ගේ විශේෂ රැස්වීමක් කැඳවා ඇත. රැස්වීමේ අරමුණ වන්නේ කාබන් ඩයොක්සයිඩ් (CO2) විමෝචනය අඩු කිරීමේ ක්‍රියාවලිය (Decarbonisation) හා සම්බන්ධ ගෝලීය උත්සාහයන් මෙහෙයවීම ගැන සාකච්ඡා කිරීමය.
(Decarbonisation යනු වායුගෝලයට කාබන් ඩයොක්සයිඩ් (CO2) ප්‍රතිදානය ඉවත් කිරීම හෝ අඩු කිරීම සඳහා භාවිතා කරන යෙදුමයි. අඩු කාබන් ශක්ති ප්‍රභවයන් භාවිතයට මාරුවීම මගින් decarbonization සාක්ෂාත් කරගනු ලැබේ)
“බලශක්ති සංක්‍රාන්තිය සිදුවෙමින් පවතී. නමුත් අප සියල්ලන්ම එක්ව වැඩ කළහොත් decarbonization වේගවත් වනු ඇත” ආචාර්ය Al Jaber අබුඩාබි හි COP28 Changemakers’ Majlis: Fast-Tracking the Energy Transition හි සහභාගී වූවන්ට පැවසීය.
Majlis යනු බලශක්ති සැපයුම සහ ඉල්ලුම යන දෙකෙහිම සාධාරණ හා විධිමත් බලශක්ති සංක්‍රාන්තියක් වේගවත් කිරීම සඳහා සහයෝගීව කටයුතු කිරීම සඳහා ප්‍රථම වරට විශාලතම කර්මාන්ත, බලශක්ති නිෂ්පාදකයින්, තාක්ෂණය, මූල්‍ය සහ ආයෝජන එක් කරන පුරෝගාමී රැස්වීමකි.
ආචාර්ය අල් ජාබර් සහභාගී වූවන්ට විස්තර කළ පරිදි, ” Majlis / මජ්ලිස්” යනු අරාබි පදයක් වන අතර එහි තේරුම වාඩි වී සිටින කාමරය හෝ හවුල් රුචිකත්වයන් ගැන සාකච්ඡා කිරීමට මිනිසුන් එකට එකතු වන ස්ථානයකි. එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ සහ අරාබි ලෝකයේ නිවසේ සහ ව්‍යාපාරික රැස්වීම් සඳහා Majlis වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.
2023 අබුඩාබි ජාත්‍යන්තර ඛනිජ තෙල් ප්‍රදර්ශන සම්මන්ත්‍රණය (ADIPEC 2023) ආරම්භ වීමට පෙර දින පැවති මෙම අවස්ථාවට HH Sheikh Hamed bin Zayed Al Nahyan සහභාගී විය. දේශගුණය පිළිබඳ එක්සත් ජනපද විශේෂ ජනාධිපති නියෝජිත ජෝන් කෙරී සහ S&P Global හි උප සභාපති ආචාර්ය Daniel Yergin විසින් එය මෙහෙයවන ලදි.
දේශගුණය පිළිබඳ එක්සත් ජනපද විශේෂ ජනාධිපති නියෝජිත ජෝන් කෙරී සහභාගී වූවන් අමතමින්, මෙම තීරණාත්මක දශකය අවසන් වන විට බලශක්ති ක්ෂේත්‍රයෙන් මීතේන් දූෂණය තුරන් කිරීමට පියවර ගන්නා ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර අභියෝගයේ හදිසිතාවය හඳුනාගෙන එම මොහොත සපුරාලන අමතර අභිලාෂයක් ඉල්ලා සිටියේය.
Dr. Al Jaber වැඩි දුරටත් මෙසේ ප්‍රකාශ කළේය. “අපි දන්නවා අපි නිසි මාර්ගයේ ගමන් නොකරන බව. අපි 2030 වන විට සියයට 43ක විමෝචන අඩු කිරීමක් ලබා දිය යුතුයි. මම විශ්වාස කරන්නේ අපි සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීමට කැමති නම් පමණක් අපට ළඟා විය හැක්කේ සියයට1.5ක් වැනි ඉතාම කුඩා ඉලක්කයක් වෙත පමණයි’’
ගෝලීය කාබන් විමෝචනයෙන් හතරෙන් එකක් පමණ තෙල් හා ගෑස්, සිමෙන්ති, වානේ සහ ඇලුමිනියම් නිෂ්පාදනය කරන බව ආචාර්ය අල් ජබර් අවධාරණය කළේය. මෙම අංශවලට “යටිතල පහසුකම්, තාක්ෂණය, ප්‍රතිපත්ති සහ මුල්‍ය කටයුතු එකට එක්ව වැඩ කිරීමෙන් Decarbonization වේගවත් කිරීමට සහයෝගී විය හැකියි. ලෝකය සියලු අංශ හරහා සැබෑ, ක්‍රියාකාරී ප්‍රගතිය දෙස බලා සිටින අතර බලා සිටීනවා. බලශක්තිය සහ අඩු කිරීමට අපහසු කර්මාන්ත සඳහා තීරණාත්මක කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමට තිබෙනවා”
Majlis රැස්වීමට හයිඩ්රජන් අගය දාමය වාණිජකරණය කිරීමේ තේමාවන් කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ බලශක්ති සංක්‍රාන්තිය සඳහා ක්‍රියාකාරී විසඳුම් සංවර්ධනය කිරීම සහ ධාවනය කිරීම සඳහා කැපවූ සැසි ඇතුළත් විය. මහා පරිමාණ කාබන් අල්ලා ගැනීමේ තාක්ෂණය; ශක්තියෙන් මීතේන් ඉවත් කිරීම; බලශක්ති ජාලකවල පුනර්ජනනීය ද්‍රව්‍ය වැඩි කිරීම ඒ අතර විය.
ලොව පුරා වානේ, සිමෙන්ති සහ ඇලුමිනියම් කම්හල්වලට හරිතාගාර වායු විමෝචනය ඉවත් කිරීමට හැකි වන නමුත් නාටකාකාර ලෙස පරිමාණය කිරීමට සහාය අවශ්‍ය වන ඉන්ධන සඳහා හයිඩ්රජන් විශාලතම පොරොන්දුව දරන්නේ කෙසේදැයි සහභාගිවන්නන් සාකච්ඡා කළහ.
කාබන් අල්ලා ගැනීම සහ ගබඩා කිරීම (Carbon capture and storage – CCS), ශුද්ධ ශුන්‍ය ඉලක්ක සපුරාලීම සඳහා CCS හි අවශ්‍යතාවය පිළිබඳ වැඩෙන එකඟතාවය ඔවුන් සටහන් කළ අතර ශක්‍ය වාණිජ ආකෘති නිර්මාණය කිරීමට අවශ්‍ය පියවර සාකච්ඡා කළහ.
මීතේන් තුරන් කිරීම ගැන සාකච්ඡා කරමින්, මානව විද්‍යාත්මක මීතේන් විමෝචනයෙන් සියයට 20ක් තෙල් හා ගෑස් අංශයෙන් ලැබෙන බවත් අධිෂ්ඨානශීලී ක්‍රියාව ගෝලීය දේශගුණික ක්‍රියාකාරකම් සඳහා සැලකිය යුතු දායකත්වයක් සපයන බවත් පිළිගැනීමක් විය.
විදුලි සැපයුම් ජාල තුළ පුනර්ජනනීය බලශක්තිය වැඩි කිරීම සඳහා, ඉලක්කගත අභිලාෂකාමී වර්ධනය මූල්‍ය, සැපයුම් දාම ආතතීන් සහ ජාලකවල වැදගත්කම වැනි ප්‍රධාන අභියෝගවලට මුහුණ දෙන ආකාරය පිළිබඳව සහභාගිවන්නන් කතා කළහ. ඒ සියල්ලටම සාමූහික ක්‍රියාමාර්ගයක් අවශ්‍ය වනු ඇත.
කාබන්ඩයොක්සයිඩ්කරණය (Decarbonisation) කිරීමේ සක්‍රීයකාරකයක් ලෙස ජෛව ඉන්ධන සම්බන්ධයෙන්, ගුවන් සහ මාර්ග ප්‍රවාහනය සඳහා පිරිවැය-තරඟකාරී විකල්ප ලෙස ජෛව ඉන්ධන ස්ථාපිත කිරීමේ වැදගත්කම, විශේෂයෙන් විද්‍යුත්කරණයේ බාධා කිරීම් වලින් ආරක්ෂා වීම සඳහා ඔවුන් සඳහන් කළහ.
මජ්ලිස් හිදී අදහස් දක්වමින් ආචාර්ය අල් ජබර් පැවසුවේ, “තාක්ෂණය සහ මූල්‍ය ශක්තිය යනු අප සිටින තැන සිට අප සිටිය යුතු තැනට අපව ගෙනයාමට ශක්තිය ඇති යතුරයි. ඒ වගේම ඒ තාක්ෂණය දෙන්න පුළුවන් අය මේ කාමරයේ ඉන්නවා.” Dr. Al Jaber තවදුරටත් කියා සිටියේ, “හයිඩ්රජන් වාණිජකරණය කිරීම, විද්‍යුත් ජාලයේ කාර්යක්ෂමතාව වැඩි කිරීම, මීතේන් ඉවත් කිරීම වේගවත් කිරීම සහ ජෛව ඉන්ධන ලබා ගැනීමේ හැකියාව වැඩි කිරීම සඳහා ක්‍රම අපට සොයාගත හැකියි”
බලශක්ති සංක්‍රාන්තිය තුළ වඩාත් ක්‍රියාකාරී භූමිකාවක් ඉටු කරන ලෙස බලශක්ති කර්මාන්තයෙන් ඉල්ලා සිටිමින් සභාපතිවරයා සිය අදහස් දැක්වීම අවසන් කළේය.
“වසර ගණනාවක් තිස්සේ බලශක්ති කර්මාන්තයට දේශගුණික විපර්යාස වගුවේ ආසනයක් පනවා නැහැ. ඒත් ඒක නිකන් ඉල්ලන්න බෑ. ඔබ එය උපයා ගත යුතුයි. අවංකවම, එම ආසනය උපයා ගැනීමට කර්මාන්තය තවමත් ප්‍රමාණවත් දෙයක් කර නැතැයි මම සිතනවා’’.
චේන්ජ්මේකර්ස් මජ්ලිස් (Changemakers Majlis) යනු වර්තමාන ක්‍රමය Decarbonisation කරමින් අනාගතයේ බලශක්ති පද්ධතිය වේගයෙන් ගොඩ නැගීම මගින් සාධාරණ හා ක්‍රමවත් බලශක්ති සංක්‍රාන්තියක් වේගවත් කිරීම සඳහා වූ පුළුල් COP28 ජනාධිපති ක්‍රියාකාරී න්‍යාය පත්‍රයේ කොටසක් විය.
COP28 සභාපතිත්වය ඉදිරි සතිවල බලශක්ති සංක්‍රාන්තිය වේගවත් කිරීම සඳහා එහි ක්‍රියාකාරී න්‍යාය පත්‍රය පිළිබඳ වැඩිදුර නිවේදන සූදානම් කරමින් සිටී.
සැසිය මෙහෙයවමින් S&P Global හි උප සභාපති ආචාර්ය Daniel Yergin පැවසුවේ, “මෙය ඉතා වැදගත් සංවාදයක් බව ඔප්පු වී තිබෙනවා. එය දේශගුණික වගුව සඳහා තෙල් හා ගෑස් කර්මාන්තයේ වැදගත් සහ පුළුල් පරාසයක දායකත්වය පෙන්නුම් කරනවා. එහි පරාසයට එහි දැනුමේ ගැඹුර, ඉංජිනේරු සහ විද්‍යාත්මක හැකියාවන්, තාක්ෂණය සහ ක්‍රියාත්මක කිරීම, ගෝලීය සැපයුම් දාමවල ප්‍රවීණත්වය මෙන්ම, තීරණාත්මක ලෙස නැගී එන වෙළඳපොළවල් ඇතුළුව තාක්ෂණය පරිමාණය කිරීමට සහ යෙදවීමට ඇති හැකියාව ඇතුළත් වෙනවා’’
උගන්ඩා ජාතික තෙල් සමාගමේ ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී Proscovia Nabbanja අදහස් දක්වමින්, “තිරසාරභාවය ප්‍රමුඛ වන යුගයක, කාබන් විමෝචනය අඩු කිරීමට අපහසු කර්මාන්ත අද්විතීය ලෙස ස්ථානගත වී තිබෙනවා. ශක්තිමත් පර්යේෂණ, තාක්ෂණික දියුණුව සහ නවෝත්පාදනය මත පදනම් වූ අපට පාරිභෝගිකයින්ගේ අවශ්‍යතා සපුරාලන අතරම පරිමානයෙන් කාබන්කරණ විසඳුම් යෙදවීමේ මෙම හැකියාව මත ගමන් කළ හැකියි. අපි චේන්ජ්මේකර්ස් මජ්ලිස් හි රැස්ව සිටින විට, අප එකට අනුවර්තනය වීමට සහ ඩෙකාබනීකරණය වේගවත් කිරීමේ වගකීම භාර ගැනීමට හැකියාව ඇති බව අපි හඳුනාගත යුතුයි. අපගේ සාමූහික ප්‍රයත්නයන්ට සහයෝගීතාවයේ සහ අධිෂ්ඨානයේ පරිවර්තනීය බලය ප්‍රදර්ශනය කරමින් හරිත, වඩා තිරසාර අනාගතයක් සඳහා මග පෑදිය හැකියි’’.
Baker Hughes හි සභාපති සහ ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී Lorenzo Simonelli මහතා පැවසුවේ, “බලශක්ති තාක්‍ෂණ සමාගමක් ලෙස, Baker Hughes බලශක්තිය ඉදිරියට ගෙන යාමට කැපවී සිටින අතර, එය මිනිසුන්ට සහ ලෝකයට වඩාත් ආරක්‍ෂිත, පිරිසිදු හා කාර්යක්ෂම කරවයි. සහයෝගිතා මාර්ග හවුල්කරුවෙකු ලෙස COP28 හි අපගේ සහභාගීත්වය දේශගුණික විපර්යාස ආමන්ත්‍රණය කිරීමට සහ බලශක්ති සුරක්ෂිතභාවය, තිරසාරභාවය සහ දැරිය හැකි මිලට ගෙන යන හවුල්කාරිත්වයන් ගොඩනැගීමට අපගේ කැපවීම පිළිබිඹු කරනවා. 2019 දී, අපි 2030 වන විට අපගේ මෙහෙයුම් විමෝචනය සියයට 50කින් අඩු කිරීමට සහ 2050 වන විට ශුද්ධ ශුන්‍ය ළඟා කර ගැනීමට මහජන කැපවීමක් කළ අපගේ කර්මාන්තයේ පළමු සමාගම්වලින් එකක් බවට පත් වුණා. CCUS, හයිඩ්රජන් වැනි ක්ෂේත්‍රවල විසඳුම් සහ තාක්ෂණයන් බව අපි තරයේ විශ්වාස කරනවා. විමෝචන අඩු කිරීම සහ ඩිජිටල්, කර්මාන්ත හරහා වඩාත් තිරසාර අනාගතයක් ගෙන යාම සඳහා සැලකිය යුතු කාර්යභාරයක් අපට ඉටු කළ හැකියි’’
එමිරේට්ස් ග්ලෝබල් ඇලුමිනියම් හි ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී අබ්දුල්නාසර් බින් කල්බන් පැවසුවේ, “විදුලිය බෙදා හැරීමේ යටිතල ව්‍යුහයේ සිට මහා සංක්‍රමණ පද්ධති දක්වා සූර්ය පැනල දක්වා සෑම දෙයකම කොටසක් ලෙස ආර්ථිකය පුරා කාබන්කරණය සඳහා ඇලුමිනියම් අත්‍යවශ්‍ය ද්‍රව්‍යයක්. ඇලුමිනියම් නිෂ්පාදනයම ඩෙකිබනීකරණය කිරීම සඳහා, තාක්ෂණික සහ වාණිජ අභියෝග බොහොමයක් බෙදාහදා ගන්නා බැවින් අපි අනෙකුත් කර්මාන්ත සමඟ වැඩ කළ යුතුයි. COP28 මානව වර්ගයාගේ අනාගතය වෙනුවෙන් සහයෝගීව කටයුතු කිරීම සඳහා කර්මාන්ත එකට ගෙන ඒමේ වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරනවා’’
