1.5C මාවතේ කොටසක් ලෙස ලෝකය 2030 ඉලක්කයට ළඟා වීමට නම්, සුළඟේ සහ සූර්යයාගේ වේගවත් වර්ධනය ආසන්න අනුපාතයක් අවශ්‍ය බව Thinktank පවසයි
ගෝලීය විදුලිබල අංශයෙන් සිදුවන කාබන් විමෝචනය 2023 වසරේ දී උපරිම මට්ටමට පැමිණිය හැකි බව දේශගුණික චින්තන මණ්ඩලයක් පවසයි.
ගෝලීය විදුලි උත්පාදනය පිළිබඳ නව වාර්තාවක් පෙන්වා දෙන්නේ පුනර්ජනනීය බලශක්ති වර්ධනය කෙතරම් වේගවත්ද යත් මෙම දශකය අවසන් වන විට එහි ගෝලීය ධාරිතාව තුන් ගුණයකින් වැඩි වීමට නියමිතව ඇති බවයි. එය ඇදහිය නොහැකි තරම් වේගවත් වර්ධන අනුපාතයක් බව අදාළ වාර්තාව කියයි.
මෙම වසරේ මුල් මාස හය තුළ විමෝචනයේ සුළු වැඩිවීමක් පමණක් පෙර වසරේ එම කාලපරිච්ඡේදය හා සැසඳීමේදී සිදුවී ඇති බව ද වාර්තාව සඳහන් කළේය.
වාර්තාව යෝජනා කරන්නේ ලෝකය ගෝලීය බලශක්ති අංශයේ කාබන් විමෝචනයේ උච්චතම ස්ථානයට ළඟා වීමට ආසන්න විය හැකි අතර, ඒවා ඉතා ඉක්මනින් ගෝලීය දේශගුණික ඉලක්කවලට අනුකූලව වැටීමට පටන් ගත හැකි බවයි.
දේශගුණික චින්තනාගාරයක් වන Ember විසින් වාර්තාව, 2023 ජනවාරි සිට ජූනි දක්වා විදුලි දත්ත පසුගිය වසරේ එම කාලයට සංසන්දනය කර ඇත. ලෝකයේ විදුලි ඉල්ලුමෙන් 92% නියෝජනය කරන රටවල් 78ක දත්ත මෙහිදී විශ්ලේෂණය කර ඇත.
Ember හි ජ්‍යෙෂ්ඨ විදුලි විශ්ලේෂක සහ වාර්තාවේ ප්‍රධාන කතුවරයා වන Malgorzata Wiatros-Motyka මෙසේ පැවසුවාය, “2023 දී බලශක්ති අංශයේ විමෝචනය පහත වැටේ නම් එය තවමත් සමතුලිතව පවතිනවා. ලෝකය බලශක්ති අංශයේ විමෝචනයේ උච්චතම අවස්ථාවට පැමිණෙමින් පවතින අතර, මෙම දශකයේ පුනර්ජනනීය ධාරිතාව තුන් ගුණයකින් වැඩි කිරීමට ගෝලීය එකඟතාවක් ලබා ගැනීමෙන් ෆොසිල ඉන්ධන සීඝ්‍රයෙන් පහත වැටීමේ ගම්‍යතාවය මුදා හැරිය යුතුයි”
පසුගිය වසරේ එම කාලපරිච්ඡේදය හා සසඳන විට වසරේ මුල් භාගය තුළ ගෝලීය බලශක්ති අංශයෙන් විමෝචනය 0.2% කින් ඉහළ ගොස් ඇති බව වාර්තාව සොයා ගත්තේය. කෙසේ වෙතත්, සුළං සහ සූර්ය බලශක්තිය පසුගිය වසරේ 12.8% සිට ලෝකයේ විදුලිබලයෙන් 14.3% දක්වා ඉහළ ගොස් ඇති බව ද සොයා ගන්නා ලදී.
එම්බර්ට අනුව, රටවල් 50ක් සූර්ය උත්පාදනය සඳහා නව මාසික වාර්තා තැබීමෙන් පසුව, 2022 පළමු මාස හය හා සසඳන විට, විශේෂයෙන් සූර්ය බලශක්තිය 16% කින් වසරේ පළමු භාගයේ වර්ධනය විය.
Wiatros-Motyka පැවසුවේ ලෝකයේ පුනර්ජනනීය බලශක්ති ධාරිතාව තුන් ගුණයකින් වැඩි කිරීම “1.5C පෙළගැසී ඇති මාර්ගයක් සඳහා ලෝකය යොමු කිරීමට රජයට ගත හැකි විශාලතම ක්‍රියාමාර්ගය” බවයි.
ජාත්‍යන්තර බලශක්ති ඒජන්සිය (IEA) විසින් සිදුකළ ආකෘති නිර්මාණයට අනුව ගෝලීය උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම පෙර කාර්මික මට්ටමට වඩා 1.5C දක්වා සීමා කිරීමේ පැරිස් ගිවිසුමේ ඉලක්කය කරා ළඟා වීමට නම්, විදුලිය ජනනය කිරීමෙන් කාබන් විමෝචනය ගෝලීය වශයෙන් 2045 වන විටත්, දියුණු ආර්ථිකයන් තුළ 2035 වන විටත් ශුද්ධ බිංදුවට වැටීම අවශ්‍ය වේ.
IEA හි ශුද්ධ ශුන්‍ය මාර්ග සිතියම යෝජනා කරන්නේ සූර්ය හා සුළං බලයේ ඒකාබද්ධ කොටස පසුගිය වසරේ 12% සිට 2030 දී 40% දක්වා වැඩි කිරීමට අවශ්‍ය වනු ඇති බවයි. එය සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා, මෙම දශකය අවසන් වන විට ගෝලීය පුනර්ජනනීය බලශක්ති ධාරිතාව තුන් ගුණයකින් වැඩි කිරීමට සිදුවනු ඇත. ඒ අනුව සෑම වසරකම සූර්ය බලශක්තිය 26% කින් වර්ධනය වීමට අවශ්‍ය වන අතර, සුළං බලය වසරකට 16% කින් වර්ධනය විය යුතුය.
“පසුගිය වසරේ වසරින් වසර වර්ධනය සූර්ය බලශක්තිය සඳහා 25% සහ සුළඟ සඳහා 14%ක් පමණ වුණා. එබැවින් අවශ්‍ය දේ හරියටම සිදුවෙමින් තිබෙනවා. සූර්ය හා සුළං බලශක්ති අංශයේ ශීඝ්‍ර වර්ධනය මේ වන විට සෙල්සියස් අංශක 1.5 ට සමපාත වූ මාර්ග සමඟ වේගයෙන් වර්ධනය වී තිබෙනවා. නමුත් මෙම දශකය පුරාවටම මෙම ඉහළ වර්ධන වේගයන් පවත්වා ගැනීමට රටවල් විශාල අයෝජනයක් සිදුකළ යුතුව තිබෙනවා‘‘ Wiatros-Motyka පැවසීය.
වාර්තාවට අනුව ලෝකයේ වර්ධනය වන විදුලි ඉල්ලුමෙහි ගෝලීය මන්දගාමිත්වය නිසා පොසිල ඉන්ධන ද රඳවා තබා ඇත. පසුගිය වසරේ එම කාලය හා සසඳන විට 2023 පළමු භාගයේදී ගෝලීය විදුලි ඉල්ලුම 0.4%කින් ඉහළ ගොස් ඇති බව වාර්තාව විසින් සොයා ගන්නා ලදී, එය පෙර වසර 10ක සාමාන්‍ය 2.6% ට වඩා බෙහෙවින් අඩු ය.
