යුරෝපීයයන්ගෙන් 84%ක් ඔවුන්ගේ සෞඛ්‍යයට රසායනික ද්‍රව්‍යවල බලපෑම ගැන සහ 90%ක් පරිසරයට ඇති කරන බලපෑම ගැන කනස්සල්ලට පත්ව සිටින බව මත විමසුම් පෙන්නුම් කරයි.
විෂ සහිත රසායන ද්‍රව්‍ය මිනිසුන්ට කෙතරම් හානිකරද යන්න අපි දනිමු. එසේ නම් යුරෝපා සංගමය ඒවා අවහිර කිරීමේ සැලසුම් අත්හැරියේ ඇයි? – ජෙෆ්රි ලීන්
මෙම තීරණයට රසායනික කර්මාන්ත බලපෑම් සහ දක්ෂිණාංශික දේශපාලනඥයන් සම්බන්ධයි.
ජයග්‍රහණයේ හකුවලින් පරාජය උදුරා ගැනීමට මීට වඩා හොඳ උදාහරණයක් තිබේද? සාපේක්ෂ වශයෙන් නොසැලකිලිමත් වීමට තර්ජනය කරන හෙළිදරව්වකින්, අවසාන මොහොතේ යුරෝපීයයන් විෂ රසායනික ද්‍රව්‍යවලින් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා අත්‍යවශ්‍ය පියවර හරිත පියවරයන්ට එරෙහිව වැඩෙන දේශපාලන ප්‍රතික්‍රියාවට හසු වී ඇති බව පෙනේ. මිනිස් සෞඛ්‍යයට සහ රසායනික කර්මාන්තයට විශාල ප්‍රතිවිපාක ඇති කරමින් මහාද්වීපය පුරා භයානක ද්‍රව්‍ය භාවිතය තහනම් කළ හැකි නීති ප්‍රමාද වී ඇති අතර දැන් එය සම්පූර්ණයෙන්ම අත්හැර දමා ඇත.
ද ගාඩියන් විසින් පමණක් වාර්තා කරන ලද පරිදි, කර්මාන්ත හා දක්ෂිණාංශික දේශපාලනඥයන් දැඩිව බලපෑම් කිරීමෙන් පසු යුරෝපීය කොමිෂම එහි නවතම වැඩ වැඩසටහනෙන් රසායනික ද්‍රව්‍ය නියාමනය කිරීමේ සැලසුම් අතහැර දමා ඇත. ප්‍රකාශනයට සුදානම් කර ඇති ක්‍රියාමාර්ග (වෙනත් දේ අතර) සෑම වසරකම යුරෝපයේ පිළිකා මිලියන හතරෙන් පංගුවකට වැඩි ප්‍රමාණයක් ඇති කරන බවට විශ්වාස කරන දහස් ගණන් අන්තරායකර ද්‍රව්‍ය අත්‍යවශ්‍ය භාවිතය හැර අනෙක් සියල්ල නීති විරෝධී වනු ඇත.
පසුබෑම යුරෝපයේ සහ එක්සත් රාජධානියේ සිදුවීම් දාමයක නවතම සිදුවීම වන අතර එය අවම වශයෙන් අඩසියවසකින් පාරිසරික ප්‍රගතියේ විශාලතම ආපසු හැරවීම දක්වා වර්ධනය වීමට තර්ජනය කරයි. එය Uxbridge අතුරු මැතිවරණයේදී Ulez ට එරෙහි කැරැල්ලෙන් පසු බ්‍රිතාන්‍යයේ ශුද්ධ-ශුන්‍ය ඉලක්ක සංශෝධනය කිරීම, වාහන විමෝචනය පිළිබඳ නීති රීති යටපත් කිරීමට යුරෝපීය ආණ්ඩුව පියවර ගැනීම, ජූලි මාසයේදී EU ස්වභාවික ආරක්ෂණ වැඩසටහන පෙරලා දැමීමේ උත්සාහයක් සහ මර්දනයක් අනුගමනය කරයි.
එයින් අදහස් කරන්නේ යුරෝපීයයන් ඔවුන්ගේ ශරීරය දූෂණය කරන බවට දැනටමත් සොයාගෙන ඇති විෂ ද්‍රව්‍යවලට නිරාවරණය වන අතර ගර්භාෂය තුළ සහ මව්කිරි හරහා ඒවා ළදරුවන්ට සම්ප්‍රේෂණය වන බවයි. තවද, එහි අනාගත නියාමනය පිළිබඳ අවිනිශ්චිතභාවය පවත්වා ගැනීම, ආරක්ෂිත ආදේශක සංවර්ධනය සඳහා දැනටමත් ආයෝජනය කර ඇති පෙරටුගාමී සමාගම්වලට දඬුවම් කිරීම, නවෝත්පාදනයට බාධා කිරීම සහ තිරසාර ආදේශක මත යුරෝපය ගෝලීය වෙළඳපොළට පිටුපසින් තබා ගැනීමට තර්ජනය කිරීම මගින් එය බොහෝ රසායනික කර්මාන්තයට හානි කරනු ඇත.
මිනිසා විසින් නිෂ්පාදනය කරන 350,000කට වඩා වැඩි රසායනික ද්‍රව්‍ය ප්‍රමාණයක් ගෝලීය වෙළඳපොලේ ලියාපදිංචි වී ඇති අතර කර්මාන්තය ද දියුණු වෙමින් පවතී. රසායනික ද්‍රව්‍ය නිෂ්පාදනය 2000 සහ 2017 අතර දෙගුණයක් වූ අතර 2030 වන විට නැවත දෙගුණයක් වනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.
ඒවා ධ්‍රැව හා ගැඹුරුම සාගරයේ සිට අපේම නිවෙස් දක්වා සර්වසම්පූර්ණය. අපි සියල්ලෝම සෑම දිනකම රසායනික ද්‍රව්‍ය සිය ගණනකට නොව දහස් ගණනකට නිරාවරණය වෙමු. අපි ඒවායින් විශාල ප්‍රතිලාභ ගෙන ඇති නමුත් ඒවායින් බොහොමයක් තනි තනිව කෙතරම් ආරක්ෂිත හෝ හානිකරදැයි කිසිවෙකු දන්නේ නැත. කෙසේ වෙතත්, දහස් ගණනක් දැනටමත් පිළිකා, ස්නායු ආබාධ, ප්‍රජනක හානි සහ ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියට හානි කිරීමට සම්බන්ධ වී ඇත. ළදරුවන් ඇතුළුව අප සෑම කෙනෙකුම අපගේ රුධිරයේ විෂ රසායනික ද්‍රව්‍ය රැගෙන යන බව අධ්‍යයනවලින් හෙළි වී තිබේ.
රසායනික ද්‍රව්‍ය “මිනිස් සෞඛ්‍යයට තර්ජනයක්” සහ “පෘථිවිය අවදානමට ලක් කරන ප්‍රධාන ධාවකයින්ගෙන් එකක්” බව යුරෝපා සංගමයම හඳුනා ගෙන ඇත. යුරෝපීය පරිසර නියෝජිතායතනය ඒවා හඳුනාගෙන ඇත්තේ ලෝකයේ මිනිසුන්ගෙන් 6%ක් සිටින යුරෝපා මහාද්වීපය ගෝලීය පිළිකා රෝගීන්ගෙන් 23%කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් වාර්තා කිරීමට එක් හේතුවක් ලෙස ය. එහි සංඛ්‍යාලේඛනවලින් පෙනී යන්නේ විෂ ද්‍රව්‍ය අවම වශයෙන් සෑම වසරකම පිළිකා 270,000ක් පමණ ඇති කරන බවයි.
අවාසනාවන්ත ලෙස රසායනික ද්‍රව්‍ය කෙතරම් ව්‍යාප්ත වී ඇත්ද යත්, තමන්ව ආරක්ෂා කර ගැනීමට තනි පුද්ගලයන්ට කළ හැකි කිසිවක් නැත. අප නිල රෙගුලාසි මත විශ්වාසය තැබිය යුතුය.
වසර විස්සකට පෙර යුරෝපා සංගමය විසින් රසායනික ද්‍රව්‍ය ලියාපදිංචි කිරීම, ඇගයීම්, බලය පැවරීම සහ සීමා කිරීම (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals – Reach) නීතිය ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී. එය 2007 වසරේ සිට ක්‍රියාත්මක වූ එහි පළමු විස්තීර්ණ රෙගුලාසි උත්සාහය විය. එහි බොහෝ දුර්වලතා වූ නමුත් එය සැලකිය යුතු උත්සාහයක් විය.
Reach ප්‍රතිසංස්කරණ විය යුතු බව පරිසරවේදීන්ගේ සිට කර්මාන්තකරුවන් දක්වා සියලු දෙනා එකඟ විය. නමුත් කර්මාන්තයේ කොටස් ඉක්මනින් තහනම ඇතුළු එහි දැඩි ක්‍රියාමාර්ගවලට එරෙහිව බලපෑම් කිරීමට පටන් ගත්තේය. එහිදී ද භාවිත කළ තර්ක අනෙකුත් හරිත ක්‍රියාමාර්ග ආපසු හැරවීමට උත්සාහ කිරීමට භාවිතා කළ තර්කවලට සමාන ය. යුක්‍රේනය ආක්‍රමණය කිරීමෙන් පසු ආර්ථික වාතාවරණයෙහි වෙනසක් කර්මාන්තයට දරාගත නොහැකි වූ බවත්, එම ක්‍රියාමාර්ග මහජන සහයෝගය අහිමි වීමේ අවදානමක් ඇති බවත් කියමින් ඔවුහු තර්ක කළහ.
කෙසේ වෙතත්, EU රසායනික කර්මාන්තයේ ආදායම 2011 සහ 2021 අතර පවුම් බිලියන 232කින් ඉහළ ගොස් ඇති අතර එය අපේක්ෂා කළාට වඩා බෙහෙවින් ඉහළ අගයකි. මේ අතර යුරෝපීයයන්ගෙන් 84%ක් ඔවුන්ගේ සෞඛ්‍යයට රසායනික ද්‍රව්‍යවල බලපෑම ගැන සහ 90%ක් පරිසරයට ඇති කරන බලපෑම ගැන කනස්සල්ලට පත්ව සිටින බව මත විමසුම් පෙන්නුම් කරයි.
එසේ වුවද යුරෝපීය පාර්ලිමේන්තුවේ, පරිසරවේදීන්ගේ සහ සමහර රජයන්ගේ ප්‍රතිරෝධය සෙමෙන් ජය ගනිමින් ප්‍රතිවාදීන් ඉදිරියට ගියේය. පසුගිය වසරේ පාර්ලිමේන්තුවේ මධ්‍ය-දක්ෂිණාංශික කණ්ඩායම් මෙම ප්‍රතිසංස්කරණ නවත්වන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර ඉන් ටික කලකට පසු කොමිසම ප්‍රතිසංස්කරණය සිය වැඩ වැඩසටහනට ඇතුළත් කිරීමට අපොහොසත් වූ අතර එය වසරක් ප්‍රමාද කළේය.
යුරෝපා සංගමයේ උප සභාපති Marŏ Šefčovič ප්‍රතිසංස්කරණය සූදානම් වූ විට එය ඉදිරියට ගෙන ඒමට පසුබට නොවන බවට පොරොන්දු වූ අතර, එබැවින් එය නව වැඩසටහනේ දී අපේක්ෂා කරන ලදී. ඒ බලාපොරොත්තුව දැන් බොඳව ගොස් ඇත. මේ අනුව යුරෝපා සංගමයට තම ජනතාවගේ සෞඛ්‍යයට වඩා රසායනික ද්‍රව්‍ය කර්මාන්තකරුන්ගේ සහ ඔවුන්ගේ පිටුබලය ලබන දේශපාලනඥයින්ගේ පැවැත්ම වටිනා බව පෙනේ.
Geoffrey Lean යනු විශේෂඥ පරිසර වාර්තාකරුවෙකු සහ ලේඛකයෙකි
