2023 ජනවාරි සහ ඔක්තෝබර් අතර සාමාන්‍ය ගෝලීය මධ්‍යස්ථ උෂ්ණත්වය වාර්තාගත ඉහළම අගය බව කොපර්නිකස් විද්‍යාඥයින් විසින් සොයා ගත්තේය. එය 2016 සඳහා මාස 10ක සාමාන්‍යය (උණුසුම්ම වසර සඳහා වත්මන් වාර්තා දරන්නා) 0.1Cකින් පරාජය කළේය.
2023 වසරේ ලොව වාර්තාගත උණුසුම්ම වසර වනු ඇතැයි දේශගුණ විද්‍යාඥයන් ප්‍රකාශ කරයි. කොපර්නිකස් දේශගුණික විපර්යාස සේවයේ නියෝජ්‍ය අධ්‍යක්ෂ සමන්තා බර්ගස් පැවසුවේ “2023 වාර්තාගත උණුසුම්ම වසර වන අතර දැනට පූර්ව කාර්මික සාමාන්‍යයට වඩා සෙල්සියස් අංශක 1.43කින් ගෝලීය උණුසුම ඉහළ ගොස් ඇති බව අපට නිසැකවම පැවසිය හැකියි”
පසුගිය මාසයේ කොපර්නිකස් විද්‍යාඥයින් සොයා ගත්තේ ගෝලීය වශයෙන් වාර්තා වූ උණුසුම්ම මාසය පසුගිය ඔක්තෝබර් මාසය බවයි. 1800 ගණන්වල අග භාගයේ සිට සාමාන්‍ය ඔක්තෝබර් මාසයේදී ඔවුන් සිතුවාට වඩා ගෝලීය උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක 1.7 ට වඩා උෂ්ණත්වය ඉහළ ගොස් ඇත.
ෆොසිල ඉන්ධන දහනය කිරීමෙන් සහ ස්වභාවධර්මය විනාශ කිරීමෙන් මිනිසා විසින් වායුගෝලයට හරිතාගාර වායූන් පොම්ප කර ඇති අතර එය කාර්මික විප්ලවයේ සිට ලෝකයේ උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක 1.2 කින් ඉහළ නංවා ඇත. 2023 ඔක්තෝම්බර් සඳහා ගෝලීය උෂ්ණත්ව විෂමතාවය එහි දත්ත කට්ටලයේ සියලුම මාසවල දෙවන ඉහළම අගය වූ බව විද්‍යාඥයින් සොයාගත්තේ පෙර මාසයට පසුවය.
ලන්ඩනයේ ඉම්පීරියල් කොලේජ් හි දේශගුණ විද්‍යාඥ ෆ්‍රෙඩ්රික් ඔටෝ පැවසුවේ “මෙම වාර්තාගත උණුසුම් වසර අප දකිනවා යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ වාර්තාගත ලෙස මිනිසුන් ද දුක් වේදනාවන්ට පත්වන බවයි. මෙම අධික උෂ්ණත්වය නිසා වඩාත් නරක අතට හැරුණු අධික උෂ්ණ තරංග සහ නියඟයන් දහස් ගණනක මරණ, මිනිසුන්ට ඔවුන්ගේ ජීවනෝපාය අහිමි වීම, අවතැන් වීම යනාදිය සිදු කර තිබෙනවා. පැරිස් ගිවිසුම මානව හිමිකම් ගිවිසුමක් වන අතර, එහි ඉලක්ක තබා නොගැනීම, විශාල පරිමාණයෙන් මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කරන්නේ ඒ නිසයි”
වසර අටකට පෙර පැරීසියේ පැවති සමුළුවකදී ලෝක නායකයින් පොරොන්දු වූයේ සියවස අවසන් වන විට ලෝකය සෙල්සියස් අංශක 1.5 කින් උණුසුම් වීම නැවැත්වීමට උත්සාහ කරන බවයි. නමුත් එය 2.4C පමණ රත් කිරීමට වත්මන් ප්‍රතිපත්ති සකසා ඇත.
කාලගුණ විද්‍යා පර්යේෂණ විද්‍යාඥයෙකු වන Akshay Deoras මෙසේ පැවසීය: “2023 ඔක්තෝම්බර් මාසය, උෂ්ණත්ව වාර්තා විශාල ආන්තිකයකින් බිඳී යන ආකාරය පෙන්වන තවත් අවාසනාවන්ත උදාහරණයක් ලෙස සැලකිය හැකියි. හරිතාගාර වායු විමෝචනය වැඩිවීම සහ නිවර්තන පැසිෆික් සාගරයේ එල් නිනෝ හේතුවෙන් ගෝලීය උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම පෘථිවියට දැඩි ලෙස පහර දෙමින් සිටිනවා”
පසුගිය මාසයේ වාර්තාගත උණුසුම විද්‍යාඥයන් මවිතයට පත් කළේය. හරිතාගාර වායු දූෂණයේ බලගතු මිශ්‍රණයක්, ස්වාභාවික කාලගුණ රටාවක් වන එල් නිනෝ නැවත පැමිණීම, සල්ෆර් දූෂණයේ පහත වැටීමක් සහ ටොංගා හි ගිනිකඳු පිපිරීමක් ඇතුළු තවත් සාධක අතලොස්සක් මගින් ආන්තික උෂ්ණත්වය මෙහෙයවනු ඇතැයි ඔවුහු අපේක්ෂා කරති.
කොපර්නිකස් පැවසුවේ එල් නිනෝ තත්ත්වයන් අඛණ්ඩව වර්ධනය වී ඇති නමුත් මෙතෙක් පැවති උෂ්ණත්ව විෂමතා මීට පෙර 1997 සහ 2015 ප්‍රබල සිදුවීම් වලදී ළඟා වූවාට වඩා අඩු බවයි.
“2023 ජූනි මාසයේ සිට ගෝලීය උෂ්ණත්වය එල් නිනෝ වඩා ශක්තිමත් වූ 2015 දෙවන භාගයේදී වඩා උණුසුම් බව දැකීම බියජනකයි. අපගේ ලෝකය එහි කාලගුණ විද්‍යා ඉතිහාසයේ අවාසනාවන්ත සන්ධිස්ථාන හරහා දිගටම ගමන් කරන අතර, ඉදිරි මාසවලදී නව වාර්තා දැකීම පුදුමයක් නොවෙයි” සමන්තා බර්ගස් පැවසීය.
පසුගිය බදාදා, ලෝක කාලගුණ විද්‍යා සංවිධානය පැවසුවේ වත්මන් එල් නිනෝ අවම වශයෙන් 2024 අප්‍රේල් දක්වා පවතිනු ඇතැයි අපේක්ෂා කරන බවයි. සාමාන්‍යයෙන් එල් නිනෝවක බලපෑම් ඇති වී වසරින් පසු ක්‍රියාත්මක වන බැවින්, ප්‍රවීණයන් පවසන්නේ 2024 එය වඩාත් උණුසුම් වනු ඇති බවයි.
2023 ජනවාරි සහ ඔක්තෝබර් අතර සාමාන්‍ය ගෝලීය මධ්‍යස්ථ උෂ්ණත්වය වාර්තාගත ඉහළම අගය බව කොපර්නිකස් විද්‍යාඥයින් විසින් සොයා ගත්තේය. එය 2016 සඳහා මාස 10ක සාමාන්‍යය (උණුසුම්ම වසර සඳහා වත්මන් වාර්තා දරන්නා) 0.1Cකින් පරාජය කළේය.
රීඩිං විශ්ව විද්‍යාලයේ දේශගුණ විද්‍යාඥයෙකු වන රිචඩ් ඇලන් මෙසේ පැවසීය: “සියලු අංශ හරහා හරිතාගාර වායු විමෝචනය වේගවත් හා දැවැන්ත කප්පාදුවක් සමඟ පමණක් අපට වාර්තාගත උණුසුම පිළිබඳ මෙම පුනරාවර්තන සිරස්තල වළක්වා ගත හැකි අතර වඩාත් වැදගත් ලෙස වර්ධනය වන බරපතලකම සීමා කළ හැකියි”
