පසුගිය දශකය පුරා වසරින් වසර උණුසුම් වෙමින් පවතින සාගරය විසින් වාර්තාගත තාපයක් පසුගිය වසරේ දී අවශෝෂණය කර ගන්නා ලදී.
2023 වසරේ “විස්මිත” සාගර උෂ්ණත්වය ලොව පුරා අන්තික කාලගුණික සිදුවීම් තීව්‍රර කළ බව නවතම වාර්තාවක් හෙළිකරයි.
පොසිල ඉන්ධන දහනය කිරීමෙන් සිදුවන කාබන් විමෝචනය මගින් සිරවී ඇති තාපයෙන් 90%ක් සාගර මගින් අවශෝෂණය කරන අතර එය ගෝලීය උණුසුම පිළිබඳ පැහැදිලිම දර්ශකය බවට පත් කරයි. 2023 දී සාගර විසින් වාර්තාගත තාප මට්ටමක් ලබා ගත් බව විද්‍යාඥයින් පවසන අතර, දත්ත පෙන්වා දෙන්නේ පසුගිය දශකය තුළ සාගර සෑම වසරකම පෙර වසරට වඩා උණුසුම් වී ඇති බවයි.
තාපය සාගරවල වාර්තාගත මට්ටම් ස්ථරීකරණයට ද හේතු විය. එහිදී උණුසුම් ජලය මතුපිට පොකුණු කිරීම ගැඹුරු ජලය සමඟ මිශ්‍ර වීම අඩු කරයි. මෙමගින් සාගරවල ඔක්සිජන් ප්‍රමාණය කපා හැර, සමුද්‍ර ජීවීන්ට තර්ජනයක් වන අතර, අනාගතයේ දී සාගරයට අවශෝෂණය කර ගත හැකි කාබන් ඩයොක්සයිඩ් ප්‍රමාණය සහ උණුසුම ද අඩු වේ.
විශ්වසනීය සාගර උෂ්ණත්ව මිනුම් 1940 දක්වා දිවෙන නමුත් සාගර පසුගිය වසර 1,000ක් පුරා උණුසුම් වන අතර පසුගිය වසර 2,000 තුළ ඕනෑම අවස්ථාවක වඩා වේගයෙන් උණුසුම් වෙමින් පවතී.
දේශගුණික අර්බුදයේ වඩාත් පොදු මිනුම (ගෝලීය සාමාන්‍ය වායු උෂ්ණත්වය) ද 2023 දී විශාල ආන්තිකයකින් ඉහළ නැංවීය. නමුත් පසුගිය වසරේ උණුසුම් වන එල් නිනෝ සංසිද්ධිය නැවත පැමිණීම ඇතුළුව ස්වභාවික දේශගුණික විචලනයන් මගින් වායු උෂ්ණත්වයට වැඩි බලපෑමක් ඇති කරයි.
“ලෝකයට සිදුවන්නේ කුමක්ද යන්න අපට පැවසීමට සාගරය ප්‍රධාන වන අතර දත්ත මගින් වසරින් වසර උණුසුම ඉහළ යාමේ චිත්‍රයක් මවා පෙන්වනවා. අපි දැනටමත් ප්‍රතිවිපාකවලට මුහුණ දී සිටින අතර අපි පියවර නොගතහොත් ඒවා වඩාත් නරක අතට යොමුවීමට ඉඩ තිබෙනවා. නමුත් සුළං, සූර්ය, ජල හා බලශක්ති සංරක්ෂණයෙන් අද අපට මේ ප්‍රශ්නය විසඳන්න පුළුවන්. මිනිසුන් එය තේරුම් ගත් පසු, එය ඉතා ශක්තිමත් වේවි. අපට අනාගතයේ නව බලශක්ති ආර්ථිකයක් ඇති කළ හැකි අතර, මුදල් සහ පරිසරය එකවර ඉතිරි කර ගත හැකියි” මිනසෝටා හි ශාන්ත තෝමස් විශ්ව විද්‍යාලයේ මහාචාර්ය ජෝන් ඒබ්‍රහම් පැවසීය.
2023 දී ඇති වූ අසාමාන්‍ය උෂ්ණත්වය හේතුවෙන් ගෝලීය උණුසුම වේගවත් වේද යන ප්‍රශ්නය මතු කළ විට ඒබ්‍රහම් මෙසේ පැවසීය: “අපි මෙය නිරීක්ෂණය කරමින් සිටින නමුත්, දැනට, අපි සංඛ්‍යානමය වශයෙන් සැලකිය යුතු ත්වරණයක් හඳුනා ගෙන නැහැ. එය මූලික වශයෙන් 1995 සිට රේඛීය වැඩිවීමක් ලෙස සැලකිය හැකියි”
2023 දී, 2022 හා සසඳන විට, අතිරේක zettajoules 15 තාපය සාගර විසින් ලබා ගන්නා ලදී. සංසන්දනය කිරීමේදී, මානව වර්ගයා සමස්ත ගෝලීය ආර්ථිකය ඉන්ධන සඳහා වසරකට zettajoule බලශක්තියෙන් අඩක් පමණ භාවිතා කරයි. සමස්තයක් වශයෙන්, සාගර 2023 දී zettajoules 287 අවශෝෂණය කර ඇත.
(zettajoule යනු අපගේ සාගර උණුසුම් කරන පොසිල ඉන්ධන විමෝචනය කොපමණ දැයි මැන බැලීමයි. එක් නිව්ටනයක බලයක් මීටරයක දුරින් ක්‍රියා කරන විට කරන කාර්යයට එක් ජූල් සමාන වේ)
මෙම සංඛ්‍යා චීන විද්‍යා ඇකඩමියේ වායුගෝලීය භෞතික විද්‍යා ආයතනයේ දත්ත මත පදනම් වේ. එක්සත් ජනපදයේ ජාතික සාගර හා වායුගෝලීය පරිපාලනයේ වෙනම දත්ත කට්ටලයක් කාලයත් සමඟ සමාන වැඩිවීමක් සහ සමාන ප්රවණතාවක් සොයාගෙන ඇත.
2023 වසරේ සාගර මතුපිට උෂ්ණත්වය “ප්‍රස්ථාරයෙන් බැහැර” වූ බව පර්යේෂකයෝ පවසති. මූලික හේතුව වූයේ එල් නිනෝ බලපෑම ඇතිව තවත් වසරක් වාර්තාගත කාබන් විමෝචනය වීමයි. (මුළු වසර පුරාවටම) සාමාන්‍ය උෂ්ණත්වය 2022 ට වඩා 0.1C වූ නමුත් 2023 දෙවන භාගයේදී උෂ්ණත්වය 0.3C ට වඩා “විස්මිත” ඉහළ අගයක් විය.
විද්‍යාඥයන් පැවසුවේ, වාර්තාගත මට්ටමේ ස්තරීකරණය සහ සාගරයේ ඔක්සිජන් අඩුවීම සාගර ශාක හා සත්ව ජීවීන් සඳහා “දරුණු ප්‍රතිවිපාක” ඇති කරන බවයි. සාගර තාප තරංග 2023 දී සාගර හරහා ඇති විය.
Global Water Monitor (GWM) සමුහය විසින් කරන ලද වෙනම වාර්තාවක් මගින් 2023 වසරේ දරුණුතම ව්‍යසනයන් සමහරක් අසාමාන්‍ය ලෙස ප්‍රබල සුළි කුණාටු හේතුවෙන් මොසැම්බික් සහ මලාවි, මියන්මාරය, ග්‍රීසිය, ලිබියාව, නවසීලන්තය සහ ඕස්ට්‍රේලියාවට අධික වර්ෂාපතනයක් ගෙන එන ලදී.
ප්‍රස්තාරය – ලෝකයේ සාගර 2023 දී වාර්තා වූවාට වඩා උණුසුම් වි. 1981-2010 සාමාන්‍යයට සාපේක්ෂව ඉහළ මීටර් 2,000 සාගර තාප අන්තර්ගතය (zettajoules)
GWM හි මහාචාර්ය ඇල්බට් වැන් ඩිජ්ක් මෙසේ පැවසීය: “සුළි කුණාටු අනපේක්ෂිත හා මාරාන්තික ආකාරයෙන් හැසිරෙන බව අපි දුටුවා. මෙතෙක් වාර්තා වූ දීර්ඝතම සුළි කුණාටුව සති ගණනක් ගිනිකොනදිග අප්‍රිකාවට පහර දුන්නා. උණුසුම් සාගර උෂ්ණත්වය එම විකාර හැසිරීම් වලට ඉන්ධන සැපයූ අතර, මෙම ආන්තික සිදුවීම් තවත් ඉදිරියට යනු දැකීමට අපට අපේක්ෂා කළ හැකියි”
ගල් අඟුරු, ඛනිජ තෙල් සහ ගෑස් දහනයට ඉක්මන් අවසානයක් අවශ්‍ය බව ඒබ්‍රහම් පැවසීය.
“අපි දේශගුණික විපර්යාසයේ ගමන් පථය පහළට නැමුවේ නැත්නම්, අපට වඩාත් ආන්තික කාලගුණය, වැඩි දේශගුණික බාධා කිරීම්, වැඩි දේශගුණික සරණාගතයින්, තවත් බොහෝ දේ අත්විඳිය හැකියි. කෘෂිකාර්මික ඵලදායිතාව අහිමි වීම ද ඒ අතර ඉදිරියෙන්ම තිබෙනවා. අපට මග හැරිය හැකිව තිබූ ගැටලුවකින් අපට ඩොලර්වලින් සහ ජීවිතවලින් වියදම් දැරීමට සිදු වේවි. තවද ගෝලීය උණුසුම ඉහළ යාමට අවම වශයෙන් වගකිව යුතු අය වැඩිපුරම දුක් විඳීමට නියමිතව තිබෙනවා. එය විශාල අසාධාරණයක් බව අමුතුවෙන් පැවසිය යුතු නැහැ ” ඒබ්‍රහම් වැඩි දුරටත් පෙන්වා දුන්නේය.
