ස්වභාවධර්මය මිනිසුන්ගෙන් වෙන්ව නිර්වචනය කිරීම හේතුවෙන් මිනිසුන් ස්වභාවික ලෝකය සමඟ ගැටලුකාරී සබඳතාවයක් පවත්වා ගෙන යන බව උද්ඝෝෂකයෝ පවසති
පසුගිය වසරේ කෝර්න්වෝල්හි උද්භිද උද්‍යානය සහ සංරක්ෂණ මධ්‍යස්ථානය වන ඊඩන් ව්‍යාපෘතියේ / Eden Projectපැවති සම්මන්ත්‍රණයකදී ෆ්‍රීඩා ගෝර්ම්ලි / Frieda Gormley ස්වභාවධර්මය පිළිබඳ ශබ්දකෝෂ නිර්වචනය මුලින්ම ඇසුවේය.
ව්‍යාපාරික කාන්තාව සහ පරිසර ක්‍රියාකාරිනියක වන ෆ්‍රීඩා තම සමාගම වන House of Hackney ආයතනයේ අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලයට ස්වභාවධර්මය පිළිබඳ නියෝජිතයෙකු පත් කිරීමට සැලසුම් කර ඇති අතර ඒ සම්බන්ධයෙන් වන ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු දෙමින් සිටියදී ප්‍රේක්ෂකාගාරයේ සිටි සාමාජිකයෙකු ඉහත දක්වන ලද නිර්වචනය කියවන ලදී.
ඔක්ස්ෆර්ඩ් ඉංග්‍රීසි ශබ්දකෝෂය (Oxford English Dictionary – OED) පවසන පරිදි “ස්වභාවධර්මය භෞතික ලෝකයේ සංසිද්ධිය සාමූහිකව; ශාක, සතුන් සහ පෘථිවියේ අනෙකුත් ලක්ෂණ සහ නිෂ්පාදන, මිනිසුන්ට සහ මිනිස් මැවීම්වලට වඩා ප්‍රතිවිරුද්ධව නිර්වචනය කර ඇත.
“කාමරයේ සිටි සියල්ලන්ම ඇත්තෙන්ම කම්පනයට පත් වූ අතර බොහෝ දෙනෙක් දුක් වුණා. මට ඒ ගැන දිගින් දිගටම කල්පනා කිරීමට හිතුණා. මිනිසුන්ට අප ස්වභාවධර්මයෙන් වෙන්ව සිටින බව හැඟේ නම්, අපගේ ක්‍රියාවන් තුළ ස්වභාවධර්මය සැබවින්ම සලකා බැලිය හැක්කේ කෙසේද? මෙම නිර්වචනය සහ ලෝක දැක්ම අප සිටින අර්බුදය සමඟ බොහෝ දේ සම්බන්ධ වෙනවා ” ෆ්‍රීඩා ගෝර්ම්ලි පසුව තම අත්දැකීම මෙනෙහි කරමින් පැවසුවාය.
දැනට, සියලුම ඉංග්‍රීසි ශබ්දකෝෂ ස්වභාවධර්මය නිර්වචනය කරන්නේ මිනිසුන්ගෙන් සහ මිනිස් නිර්මාණවලින් වෙන් වූ සහ ඊට ප්‍රතිවිරුද්ධ වූ වස්තුවක් ලෙසය.
යළි නිවසට පැමිණි ෆ්‍රීඩා ඇය දැනටමත් වැඩ කරමින් සිටි Jessie Mond Webb වෙත සම්බන්ධ වූ අතර, “සොබාදහම / nature ” යන වචනයට නව, වඩා පුළුල් අර්ථ දැක්වීමක් ලබා දෙන ලෙස ශබ්දකෝෂ සංස්කාරකවරුන්ට ඒත්තු ගැන්වීමේ ව්‍යාපාරයක් ආරම්භ කිරීමට ඔවුහු තීරණය කළහ. එපමණක් නොව ‘මනුෂ්‍යයෙකු වීම / human‘ යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ කුමක්ද ? යන්න නැවත අර්ථ දැක්වීමට පියවර ගන්නා ලෙස ද ඔවුහු ශබ්දකෝෂ සංස්කාරවරුන්ගෙන් ඉල්ලා සිටීමට සැලසුම් කළහ.
“එය අප වෙනුවෙන් ගමනක් ආරම්භ කළා. අපි ඇත්ත වශයෙන් ම මෙම ව්‍යාපාරය නිර්මාණය කරන්නේ කෙසේද යන්නෙන් ඔබ්බට, අප මෙතරම් වෙන් වූයේ කෙසේද ? යන්න පිළිබඳ පුද්ගලික සොයා ගැනීමක් කිරීමට සහ සොබාදහමේ ක්ෂේත්‍රය තුළ අපගේ ස්ථානයට නැවත පැමිණීමට පටන් ගන්නේ කෙසේද? යන්න සොයා ගැනීමට ගමනක් ආරම්භ කළා. සතුන්, ශාක සහ පෘථිවියේ අනෙකුත් නිෂ්පාදන මෙන් මිනිසුන් ස්වභාවධර්මයේ කොටසක් බවට විද්‍යාත්මක සත්‍යය සහ අතිමහත් සම්මුතිය පිළිබිඹු කිරීමට ශබ්දකෝෂ අපට අවශ්‍යයි. මිනිසුන් වන අපට ස්වභාවධර්මය ආරක්ෂා කිරීමට අවශ්‍ය නම්, ඔවුන්ට සොබාදහම සමඟ සම්බන්ධයක් දැනිය යුතුයි.” ෆ්‍රීඩා කීවාය.
University of Reading හි පරිසර විද්‍යාඥයෙකු වන මහාචාර්ය ටොම් ඔලිවර්ට අනුව ස්වභාවධර්මය මිනිසුන්ට වඩා වෙනස් ලෙස වටහා ගැනීම වසර දහස් ගණනක බටහිර චින්තනයෙන් පැන නගී. එහෙත්, ඔහු පවසන්නේ එහි කිසිදු විද්‍යාත්මක තේරුමක් නැති බවයි.
“මම හිතන්නේ [නිර්වචනය] අපේ නූතන සමාජයේ යම් ආකාරයක උමතුවක් හෝ සමහරවිට මුළාවක් පිළිබිඹු කරන අර්ථයෙන් තරමක් උමතුයි,” ඔහු පැවසීය.
ප්‍රංශ දාර්ශනිකයෙකු වන රෙනේ ඩෙකාට් / René Descartes විසින් මිනිසුන් සහ සොබාදහමේ නූතන වෙන්වීම සඳහා ස්වරය සකස් කළේ “මනස දිව්‍ය හා දෙවියන්ට සමාන බවත් අපගේ ශරීර සහ අනෙකුත් ජීවීන්ගේ ශරීර කරුණාවන්ත බවත් යන මතය ඉදිරිපත් කිරීමෙනි”, ඔලිවර් පැවසීය. ඊට සමගාමීව, අනෙකුත් බටහිර දාර්ශනිකයන් මානව ප්‍රගතිය යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ “ස්වභාවධර්මයේ තත්වයෙන්” ඉවත්වීම යන අදහස තෝමස් හොබ්ස් විසින් “හුදකලා, දුප්පත්, නපුරු, තිරිසන් හා කෙටි” ලෙස උපහාසයට ලක් කළ ජීවිතයකි.
“මෙම සියලු සංස්කෘතික සාධක, අපගේ මොළය ස්පොන්ජියක් මෙන් ඒවා පොඟවා ගනී … එවිට එය හුදකලා හැඟීමක්, පරමාණුක හැඟීමක්, හුදකලා වූ පුද්ගලයන් ලෝකය තුළ ගිලී යයි,” ඔලිවර් පැවසීය.
නමුත් ඩාවින්ගේ සිට විද්‍යාව මානව ව්‍යතිරේකවාදය පිළිබඳ අදහසට පටහැනිය. ඔලිවර් පෙන්වා දෙන්නේ මිනිස් සිරුරුවල මිනිස් සෛල තරම් බැක්ටීරියා සෛල අඩංගු වන බවයි. (මිනිසුන් ඔවුන්ගේ DNA වලින් තුනෙන් එකක් පමණ බෙදා ගන්නා බැක්ටීරියා) මිනිස් සෛල නිරන්තරයෙන් අලුත් කර ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කරනු ලැබේ. සමහර ඒවා දින හෝ සති කිහිපයකින් පෙරළේ.
ඒ හා සමාන ක්‍රියාවලීන් මිනිස් මනස තුළ ක්‍රියාත්මක වේ. “සෑම වචනයක්ම, සෑම ස්පර්ශයක්ම, සෑම සුවඳක්ම අපගේ මොළයට බලපාන අතර, අපගේ හිසෙහි ඇති එම නියුරෝන බිලියන 150, අප අත්විඳින ස්වභාවික ලෝකයේ වෙනත් පුද්ගලයින් සමඟ කරන සංවාදවලට ප්‍රතිචාර වශයෙන් නිරන්තරයෙන් ප්‍රතිනිර්මාණය වෙනවා. ඉතින් ඇත්ත වශයෙන්ම මෙම විද්‍යාවේ දෘෂ්ටි කෝණයෙන් අපගේ භෞතික ශරීර සහ අපගේ මනස සොබාදහමෙන් හෝ වෙනත් පුද්ගලයින්ගෙන් වෙන් නොවේ. අපි ගැඹුරින් බැඳී සිටිනවා ” ඔලිවර් පැවසීය.
ඔලිවර්ගේ විශ්ලේෂණයන් Gormley සහ Mond Webb ඔවුන් නිවැරදි මාර්ගයේ සිටින බව ඒත්තු ගැන්වීය. නමුත් පසුව තවත් බාධා කිරීම් සිදුවිය.
“අපි ශබ්දකෝෂයට ප්‍රචාරක ශෛලියේ ලිපියක් ලිවීමට සිතුවා: ‘එය කළ යුත්තේ මෙයයි, මෙම වචනය භාවිතා කළ යුත්තේ එලෙසයි’,” මොන්ඩ් වෙබ් පැවසුවාය. එහෙත්, ඇය තවදුරටත් මෙසේ පැවසුවාය: “ඉක්මනින් අපි තේරුම් ගත්තා ශබ්දකෝෂ ඒ ගැන උනන්දු නොවන බව”
ශබ්දකෝෂ වචනවල නිර්වචන නිර්ණය නොකරයි, OED හි ශබ්දකෝෂ ශිල්පිනියක් වන ෆියෝනා මැක්ෆර්සන් පැවසුවේ එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස: “සමහර විට වචනවලින් අදහස් කරන්නේ මිනිසුන් තමන් කළ යුතු යැයි සිතන දේ මිස හරිම දේ නොවෙයි. වචනයක් පවතින ආකාරයට ම අර්ථ දැක්වීමට හේතුව මිනිසුන් එය භාවිතා කරන ආකාරයයි. ඒ හැම විටම ගමන් කරන්නේ ඒ ආකාරයටයි‘ මැක්ෆර්සන් පෙන්වා දුන්නාය.
උද්ඝෝෂකයන්ගේ ඉලක්කය සපුරා ගත නොහැකි බව පෙනෙන්නට තිබුණි. නමුත් පසුව ඔවුන් දුටුවේ, OED හි ස්වභාවධර්මය පිළිබඳ තවත් අර්ථ දැක්වීමක් ඇති බවයි.
“පුළුල් අර්ථයකින්, මිනිසුන් සහ විශ්වය ඇතුළුව මුළු ස්වාභාවික ලෝකයම.”
ගෝල කණු මාරු වී තිබුණි. දැන්, OED හි ශබ්දකෝෂකරුවන්ට ස්වභාවධර්මය යන්නෙහි තේරුම ඒකපාර්ශ්විකව වෙනස් කළ යුතු බව ඒත්තු ගැන්වීමට වඩා, Gormley සහ Mond Webb කළ යුතුව තිබුණේ වඩාත් විශ්වීය නිර්වචනය නැවත ජීවයට ගෙන ඒමට ඔවුන්ව ඒත්තු ගැන්වීමයි.
“මෙහි ඇති සිත්ගන්නා කරුණ නම්, (මට කිව හැකි පරිදි) මිනිසුන් ගැන සඳහන් කරන නිර්වචනයක් ඇත්ත වශයෙන්ම ඇති එකම ශබ්දකෝෂය ඔක්ස්ෆර්ඩ් ඉංග්‍රීසි ශබ්දකෝෂය යි. සාමාන්‍ය භාවිතය පෙන්නුම් කරන ‘ප්‍රධාන වත්මන් හැඟීම’ ලෙස අප හඳුන්වන්නේ එය නොවේ. නමුත් ඔවුන් අප හා සම්බන්ධ වූ විට, අපට බැලූ බැල්මට මිනිසුන් ඇතුළුව අපට මෙම දෙවන හැඟීම ඇති විය … අපි ස්වාධීන පර්යේෂණ කිහිපයක් කළ අතර අපි උපුටා දැක්වීම් කිහිපයක් එකතු කළෙමු. එය 21 වන සියවස දක්වා ගෙන ගොස් යල් පැන ගිය ලේබලය ඉවත් කළෙමු.” මැක්පර්සන් පැවසීය.
ඔක්ස්ෆර්ඩ් ඉංග්‍රීසි ශබ්දකෝෂය විසින් ස්වභාවධර්මයේ නිර්වචනය සඳහා පවුර ඉවත් කරන ලද අතර, අර්ථය දෙස බලන ඕනෑම කෙනෙකුට සාමාන්‍ය භාවිතයෙන් ඔබ්බට දැකීමට සහ වචනයට පුළුල් අර්ථයක් ඇති බව දැකීමට ඉඩ සලසයි.
උද්ඝෝෂකයන්ට අනුව එය අර්ධ ජයග්‍රහණයක් පමණි. නමුත් එය ආරම්භයක් වන අතර, ඔවුන් දැන් ලේඛකයින්, කලාකරුවන් සහ චින්තකයින්ගෙන් ඉල්ලා සිටින්නේ ස්වභාවධර්මය පිළිබඳ පුළුල් නිර්වචනය වැලඳ ගන්නා ලෙසයි.
“මෙම උද්ඝෝෂණය ඇත්තෙන්ම බොහෝ බීජ රෝපණය කර තිබෙනවා. ඒ ගැන ඉගෙනීම තුළින් මගේම අදහස් ද වර්ධනය වී තිබෙනවා. මම හිතන්නේ අපි ස්වභාවධර්මය (පැහැදිලිවම අපි) එවිට ස්වභාවධර්මයේ කාලය ගත කිරීම, සොබාදහමට ප්‍රවේශ වීම අපගේ උපන් අයිතිවාසිකමක්. අපි එයට සම්බන්ධ විය යුතුයි. ” Gormley පැවසුවාය.
https://www.theguardian.com/science/article/2024/jul/27/campaign-include-humanity-dictionary-definition-nature නම් ලිපියේ සම්පූර්ණ සිංහල අනුවර්තනයකි.
අනුවර්තන – මධූ වික්‍රමසිංහ
