ධීවරයින් සහ සිල්ලර වෙළෙන්දෝ පවසන්නේ පැසිෆික් සාගරයේ පතල් කැණීමේ බලපෑම ලොව පුරා සුපිරි වෙළඳසැල් රාක්කවලට දැනිය හැකි බවයි
පසුගිය දා ප්‍රකාශයට පත්කරන ලද නවතම අධ්‍යයනයකින් පෙන්නුම් කරන්නේ පැසිෆික් සාගරයේ නිවර්තන ටූනා මසුන් ඇල්ලීමේ බිම් ඛනිජ කැණීම් සැලසුම් සමඟ බරපතළ තර්ජනයකට ලක්වන බවයි.
ගෝලීය ටූනා අලෙවියෙන් 32%ක් නියෝජනය කරන සහ එක්සත් රාජධානියේ Sainsbury’s, Waitrose, Asda, Marks & Spencer සහ Aldi නියෝජනය කරන Global Tuna Alliance හවුල්කරුවන්, බ්‍රිතාන්‍ය මුහුදු ආහාර සමාගම් 45 කින් සමන්විත තිරසාර මුහුදු ආහාර සන්ධානයට සම්බන්ධ වූ අතර ඔවුන් විසින් ගැඹුරු සාගරයේ පතල් කැණීමේ සැලසුම් බරපතළ ලෙස විවේචනය කර ඇත.
ජාත්‍යන්තර මුහුදු පත්ලේ අධිකාරිය (ISA) මෙම සතියේ කැණීම් සඳහා නීති රීති තීරණය කිරීම සඳහා රැස්වන බැවින් නව කර්මාන්තයේ ප්‍රධාන මොහොතක ගැඹුරු මුහුදේ පතල් කැණීම නැවැත්විය යුතු යැයි රටවල් සහ සංවිධාන ගණනාවක් මේ වන විටත් දැඩිව අවධාරණය කර ඇත.
අනාගත ධීවර බිම් සහ ඛනිජ ගවේෂණ සඳහා බලපත්‍ර ලබා දී ඇති ප්‍රදේශ අතර “සැලකිය යුතු අතිච්ඡාදනය” සැලකිල්ලට ගෙන තිරසාර ධීවර කර්මාන්තයට ගැඹුරු මුහුදේ පතල් කැණීමේ විභව බලපෑම් පිළිබඳව “ගැඹුරු සැලකිල්ලක්” දක්වන බව මුහුදු ආහාර කණ්ඩායම් පසුගිය දා නිකුත් කළ ලිපියක සඳහන් කර ඇත.
Nature npj Ocean Sustainability හි ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අධ්‍යයනයෙන් ඇඟවෙන්නේ උණුසුම් වන සාගර ටූනා ගොදුරු බිම් වෙනස් කරන බැවින් ලෝකයේ වටිනාම ධීවර කර්මාන්තය ගැඹුරු මුහුදේ පතල් කැණීම් සමඟ වැඩි වැඩියෙන් අර්බුදයට ලක්වන බවයි.
පතල් කැණීම් කරන ප්‍රදේශවල වැඩිපුර ටූනා ඇල්ලීම සිදු කළහොත් කර්මාන්ත දෙක අතර ගැටුම් වැඩි වීමට මෙය හේතු විය හැකි බව පර්යේෂකයෝ පවසති.
කැලිෆෝනියා විශ්ව විද්‍යාලයේ මහාචාර්ය ඩග්ලස් මැකෝලි පැවසුවේ, “මෙම ධීවර බිම් දුරස්ථ විය හැකි නමුත් ඔවුන් නිෂ්පාදනය කරන ආහාර මිලියන ගණනක් පරිභෝජනය කරනවා. අපගේ ආහාර නිපදවන ප්‍රදේශ තුළ පතල් කැණීම මගින් එම අපද්‍රව්‍ය අපගේ ආහාර වේලට එක්විය හැකියි. පෘථිවියේ තිරසර පැවැත්මට සහ ගෝලීය ආහාර සුරක්ෂිතතාවයට අත්‍යවශ්‍ය සාගර පරිසර පද්ධතිවලට සැලකිය යුතු ලෙස හානි කළ හැකි තීරණයකට අප ඉක්මන් නොවිය යුතුයි’’
ටූනා ගහනය විවිධ ආකාරවලින් ගැඹුරු මුහුදේ පතල් කැණීම් මගින් බලපෑමට ලක් විය හැකි බව පර්යේෂකයන් පවසයි. එක් එක් බලපෑම තවමත් ගණනය කර නැත. දිගු දුරක් ගමන් කළ හැකි අවසාදිත ටූනා මසුන්ගේ පෝෂණය හෝ දෘශ්‍ය සන්නිවේදනය වැළැක්විය හැකි අතර විෂ සහිත ලෝහ ටූනා මසුන්ට හානිකර විය හැකිය. එසේම පතල් කැණීම මගින් නිකුත් වන ශබ්ද සහ ආලෝක දූෂණය ටූනා මසුන්ගේ හැසිරීම අවුල් කිරීම, ආතතිය ඇති කිරීම සහ සංක්‍රමණික මාර්ගවල වෙනස්කම් ඇති කළ හැකිය.
Global Tuna Alliance හි විධායක අධ්‍යක්ෂ Daniel Suddaby පැවසුවේ ගැඹුරු මුහුදේ පතල් කැණීම්වලින් ලෝකය අවදානම් සහිත “නොසලකා හරින ලද භූමියකට” ගමන් කරනු ඇති බවත් තමා ඒ ගැන කනස්සල්ලට පත්ව සිටින බවයි.
“අප මෙම අවිනිශ්චිත භූ දර්ශනය තුළ ප්‍රවේශමෙන් සැරිසැරිය යුතුයි. දේශගුණික විපර්යාස තත්ත්වයන් තවත් අවුල් කරන නිසා අපට ඊට සම්බන්ධ කොටස් අවතක්සේරු කළ නොහැකියි’’
විභව බලපෑම් පිළිබඳ “පැහැදිලි අවබෝධයක්” ඇති වන තෙක් ගැඹුරු මුහුදේ පතල් කැණීම නතර කරන ලෙස පර්යේෂකයින් ඉල්ලා සිටින අතර, ඕනෑම ගවේෂණ කොන්ත්‍රාත්තුවක් ලබා දීමට පෙර “ශක්තිමත්, විද්‍යාත්මකව පදනම් වූ රෙගුලාසිවලට” එකඟ වන ලෙස ඔවුන් ISA වෙතින් ඉල්ලා සිටියේය.
