-
මාරාන්තිකම රට කොලොම්බියාව
-
මරණ වලින් පහෙන් එකක් ඇමසන් වනාන්තරයේ
-
සියලුම ඝාතනවලින් 34%ක් ආදිවාසී ප්‍රජාවන්
Global Witness නම් ජාත්‍යන්තර සංවිධානය විසින් නිකුත් කළ නව සංඛ්‍යාලේඛනවලට අනුව පසුගිය 2022 වසරේ අවම වශයෙන් පරිසර ක්‍රියාකාරින් 177 දෙනෙකු ඝාතනය කර ඇති අතර, මරණ වලින් පහෙන් එකක් ඇමසන් වනාන්තරයේ සිදු වී ඇත.
සංවිධානාත්මක අපරාධ කණ්ඩායම් සහ ඉඩම් ආක්‍රමණිකයන් විසින් ඝාතනය කරන ලද බව Global Witness හි නවතම වාර්තාව පෙන්වා දෙයි. පරිසර ක්‍රියාකාරීන් 60 දෙනකුගේ ඝාතන වාර්තා කළ කොලොම්බියාව වඩාත් මාරාන්තික රට විය.
ලෝක ජනගහණයෙන් 5%ක් පමණ නියෝජනය කළද, සියලුම ඝාතනවලින් 34%ක් ආදිවාසී ප්‍රජාවන් බව ද වාර්තාව පෙන්වා දෙයි. නව සංඛ්‍යාලේඛනවලින් අදහස් කරන්නේ 2012 සහ 2022 අතර අවම වශයෙන් පරිසර ආරක්ෂකයින් 1,910ක් මරා දමා ඇති බවයි. Global Witness ට අනුව බොහෝ ඝාතනවලට දඬුවම් නොලැබේ.
බ්‍රසීලය, මෙක්සිකෝව, හොන්ඩුරාස් සහ පිලිපීනය 2022 දී කොලොම්බියාවෙන් පසු පරිසර ක්‍රියාකාරීන්ට මාරාන්තික රටවල් විය. ජූලි මාසයේදී බ්‍රසීල ක්‍රියාකාරිකයෙකු වූ බෲනෝ පෙරෙයිරා සහ මාධ්‍යවේදී ඩොම් ෆිලිප්ස්ගේ ඝාතන ඇතුළුව සියලුම මාරාන්තික ප්‍රහාරවලින් 88% කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් ලතින් ඇමරිකාවෙන් වාර්තා විය.
මෙම සංඛ්‍යා 2021 දී වාර්තා වූ ඝාතන 200 ට වඩා පහත වැටීමක් වන නමුත් එය ඉහළ මට්ටමක පවතී. මෙම වාතාවරණය දේශගුණික විවේචනාත්මක පරිසර පද්ධතිවල පාරිසරික ආරක්ෂකයින් සඳහා විශේෂ ආරක්ෂාවක් ඉල්ලා සිටීමට ගෝලීය සාක්ෂිකරුවන් පොළඹවයි.
විද්‍යුත් මෝටර් රථ සහ සුළං ටර්බයින නිෂ්පාදනය සඳහා භාවිතා කරන දුර්ලභ ඛනිජ නිස්සාරණය ඇතුළුව ප්‍රචණ්ඩත්වයේ ධාවකයක් ලෙස ලතින් ඇමරිකාවේ, ආසියාවේ සහ අප්‍රිකාවේ සම්පත් සඳහා පොරබැදීම වාර්තාව ඉස්මතු කරයි.
Global Witness හි ප්‍රචාරක සම අධ්‍යක්ෂක ශ්‍රුති සුරේෂ් පැවසුවේ “බොහෝ කලක සිට පරිසර ක්‍රියාකාරීන්ට / ආරක්ෂකයන්ට එරෙහි මාරාන්තික ප්‍රහාරවලට වගකිවයුත්තන් ඝාතන වෝදනාවලින් මිදී තිබෙනවා. වගකීම් විරහිත ආයතනික සහ රජයේ ක්‍රියාවලින් තර්ජනයට ලක්ව තිබියදීත්, ඔවුන්ගේ නිවාස සහ ප්‍රජාවන් ආරක්ෂා කිරීමට අධිෂ්ඨානයෙන් සහ කැපවීමෙන් එක්සත් වූ මෙම ගෝලීය ජනතාවගේ ව්‍යාපාරය ස්ථිරව සිටිනවා. ඔවුන්ට නිශ්ශබ්ද විය නොහැකියි, ඔවුන් නිහඬ කළ නොහැකියි”
මෙම වාර්තාව පසුගිය වසර 11 පුරාවට Global Witness විසින් වාර්ෂිකව ප්‍රකාශයට පත් කර ඇති අතර, එය තම ඉඩම් සහ පරිසර පද්ධති ආරක්ෂා කිරීමට උත්සාහ කරන පුද්ගලයින්ට ආරක්ෂිත පරිසරයක් නිර්මාණය කිරීම සඳහා පවතින නීති ක්‍රියාත්මක කරන ලෙස රජයන්ගෙන් ඉල්ලා සිටී. ප්‍රචණ්ඩත්වය මෙහෙයවීමට ව්‍යාපාරවලට ඔවුන්ගේ සැපයුම් දාම සහ ක්‍රියාකාරකම් සම්බන්ධ නොවන බව සහතික කරන ලෙස වාර්තාව වැඩි දුරටත් ඉල්ලා සිටියේය.
ලොව පුරා ප්‍රහාර අඩුවෙන් වාර්තා කිරීම යන්නෙන් අදහස් වන්නේ, විශේෂයෙන්ම අප්‍රිකාව සහ ආසියාව සඳහා එම සංඛ්‍යා අවතක්සේරු කිරීමක් විය හැකි බවයි. පාරිසරික ආරක්ෂකයින් නිශ්ශබ්ද කිරීම සඳහා මාරාන්තික නොවන ප්‍රහාර බොහෝ විට වඩා වැඩි විය හැකි නමුත් වාර්තා කිරීමට අපහසු බව ගෝලීය සාක්ෂිකරු පැවසීය.
වාර්තාව පිළිබඳ උපදෙස් දුන් වනාන්තර පාලනය පිළිබඳ විශේෂඥවරියක් වන ලෝරා ෆුරෝන්ස්, ආදිවාසී ප්‍රජාවන්ට එරෙහි ප්‍රහාර කනස්සල්ලට විශේෂ හේතුවක් ලෙස ඉස්මතු කළාය.
” ආදිවාසීන් වනාන්තරවල හොඳම ආරක්ෂකයින් බව පර්යේෂණ නැවත නැවතත් පෙන්වා දී තිබෙනවා. එබැවින් දේශගුණික අර්බුදය අවම කිරීම සඳහා ඔවුන් මූලික කාර්යභාරයක් ඉටු කරනවා. එහෙත් ඔවුන් බ්‍රසීලය, පේරු සහ වෙනිසියුලාව වැනි රටවල වටලනු ලැබුවේ හරියටම එය කිරීම නිසා යි. අපි වනාන්තර ස්ථාවරව තබා ගැනීමට නම්, එය වනාන්තරය නිවහන ලෙස හඳුන්වන අයගේ ආරක්ෂාව මත රඳා පවතින බව අප හඳුනාගත යුතුයි”
