ෆොසිල ඉන්ධන කර්මාන්තය අපව රවටා ඇති ආකාරය ගැන බොහෝ අය දැන් දැන සිටියද, පශු සම්පත් කර්මාන්තය විසින් කරන ලද විනාශය පිළිබඳ පිළිගැනීම අඩුය
පශු සම්පත් ගොවිතැනට විරුද්ධ වන විට පොසිල ඉන්ධනවලට එරෙහිව උද්ඝෝෂණය කිරීම වඩාත් දුෂ්කර වේ. මෙහිදී ඔබට විද්‍යාව ප්‍රතික්ෂේප කිරීම, වැරදි තොරතුරු සහ හරිත සේදීම වැනි සමාන කට්ටලයක් හමුවනු ඇත. නමුත් මෙම අවස්ථාවේ දී එය අනන්‍යතා දේශපාලනය, නොස්ටැල්ජියාව සහ විකල්ප නිරූපණය හි විෂ සහිත සංයෝගයන් සමඟ ඒකාබද්ධ වී ඇත. ඔබ මෙම ගැටලුව සමඟ කටයුතු කරන්නේ නම්, ඔබට ඝන සමක් පමණක් ප්‍රමාණවත් නොවේ. ඔබට ඝන සන්නාහයක් වැනි සමක් අවශ්‍යයි.
ඔබට “සෝයාබෝයි / soyboy”, “ගොවීන්ට වෛර කරන්නෙකු” සහ සෑම කෙනෙකුටම කෘමීන් අනුභව කිරීමට බල කරන ඒකාධිපතියෙකු ලෙස දිනපතා අපවාද කරනු ලැබේ. බටහිර ශිෂ්ටාචාරය අඩපණ කිරීම, එහි පුරුෂාධිපත්‍යය විනාශ කිරීම සහ එහි සෞඛ්‍යයට තර්ජනයක් එල්ල කිරීම සම්බන්ධයෙන් ඔබට චෝදනා එල්ල වනු ඇත. සාමාන්‍යයෙන් ආදිවාසීන් විසින්ම නොවුවද, ඔබ ආදිවාසීන්ගේ සතුරෙකු ලෙස හෙළා දකිනු ඇත. ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙකුට පශු සම්පත් ගොවිතැන බොහෝ කලක සිට පැවතී ඇත. ඉඩම් අත්පත් කර ගැනීම, අවතැන් වීම සහ ඔවුන්ගේ නිවාස විනාශ කිරීම සඳහා විශාලතම හේතුව එය වේ.
පැලියෝ ආහාර / paleo diets ප්‍රවර්ධනය කරන අයට (anabolic steroids එකතු කළ හෝ රහිතව), “ගොවිජන ප්‍රදේශවාසීන් / agrarian localists” කළ නොහැකි සිහින තල්ලු කරන අයට එරෙහිව ඔබ පෙනී සිටිනු ඇත. 21 වැනි සියවසේ ජනගහනය මධ්‍යකාලීන නිෂ්පාදන පද්ධති සමඟින් පෝෂණය කිරීම පිළිබඳ අදහස ඉතා නවීන හා සුවිශේෂී විෂම වාචාල කතා පමණක් නොව, එඬේර ජීවිතය තවමත් නිරූපණය කරන ඉතා පැරණි සහ ගැඹුරින් මුල් බැසගත් රොමෑන්ටිකවාදය සමඟ ද සටන් කරන බව ඔබට පෙනී යනු ඇත. ග්‍රීක කවියන් සහ පැරණි ගිවිසුමේ අනාගතවක්තෘවරුන් කළාක් මෙන් දෙදෙනා අතර බලගතු, තථ්‍ය සන්ධානයක් ඇත.
(නවීන paleo diets ආහාර වේලකට පලතුරු, එළවළු, සිහින් මස්, මාළු, බිත්තර, ඇට වර්ග සහ බීජ ඇතුළත් වේ. මේවා අතීතයේ (ගල් යුගයේ) මිනිසුන් අනුභව කළ ආහාර වේ)
සමහර විට (බොහෝ විට) ඔබ ලෝක ආර්ථික සංසදයේ රූකඩයක් (බහු කුමන්ත‍්‍රණ ප‍්‍රබන්ධවල ඉලක්කයක්) හෝ ආයතනික හෝ ආයතනික බලයේ අතකොළුවක් ලෙස, ශාක පදනම් වූ මස්, නිරවද්‍යතාවයෙන් ගෙවීමේදී හෙළා දකිනු ඇත. පැසවීම, විශාල සලාද කොළ හෝ බිග් බග්, සාම්ප්‍රදායික ව්‍යාපාර මත මුද්‍රා තබන බිහිසුණු සතුන් ලෙස නිරූපණය කෙරේ. 2015 සහ 2020 අතර, මූල්‍ය ආයතන ඩොලර් බිලියන 478ක් මස් සහ කිරි සංස්ථා වල ආයෝජනය කර ඇත. නමුත් 2010 සිට 2020 දක්වා කාලය තුළ ඩොලර් බිලියන 09ක් පමණක් ශාක පදනම් වූ සහ වෙනත් විකල්ප සඳහා ආයෝජනය කර ඇත. පුදුමයට කරුණක් නම් යුරෝපා සංගමය සහ එක්සත් ජනපදය හරහා පශු සම්පත් කර්මාන්තයට විකල්ප නිෂ්පාදනවලට වඩා 1,000 ගුණයකින් වැඩි රජයේ අරමුදල් ලැබේ. මස් සහ කිරි නිෂ්පාදන හොඳින් ස්ථාපිත කර්මාන්ත වුවද, විකල්ප ඒවායේ නවෝත්පාදන අවධියේ ආරම්භයේ තිබියදී පර්යේෂණ සහ නවෝත්පාදන සඳහා විශාල වශයෙන් වැඩි මුදලක් මෙයට ඇතුළත් වේ. මෙසේ වන්නේ ඇයි ? පශු සම්පත් කර්මාන්තයේ දේශපාලන සම්බන්ධතා ඉතාම පුළුල්ය. එහි පෙකණිවැල දේශපාලනය සමග ඍජුව සම්බන්ධ වී ඇත.
ඉවත හැරීමට පෙළඹවීමක් ඇති බැවින්, අපට මෙම අංශය නොසලකා හැරීම සරලව දරාගත නොහැකිය. ගෝලීය පරිමාණයේ වාසස්ථාන විනාශය සිට විලෝපිකයින් සමූල ඝාතනය දක්වා විශේෂයෙන් පුළුල් සහ දැඩි බලපෑම් පරාසයක් මේ තුළ තිබේ.
බෙදීම හරහා තර්කානුකූල සංවාදයක අවස්ථා දළ වශයෙන් ශුන්‍ය වේ. එය අහම්බයක් නොවේ. එය දශක ගණනාවක් තිස්සේ මස් කර්මාන්තයේ දුම්කොළ විලාසිතාවේ උපක්‍රම සහ නිෂ්පාදිත සංස්කෘතික යුද්ධ “ස්ත්‍රීකරණය” සහ ආධිපත්‍යය නැතිවීම පිළිබඳ ව්‍යාකූලත්වය ජනනය කරයි. කර්මාන්තය ජනප්‍රිය නමුත් පශු සම්පත් සිය නිෂ්පාදිත ප්‍රතිලාභවලට වඩා වැඩි හරිතාගාර වායු ප්‍රමාණයක් විමෝචනය කරයි. සමාජ මාධ්‍යවල අන්ත දක්ෂිණාංශික බලපෑම් කරන්නන්ගේ සාවද්‍ය තොරතුරු රැල්ලකින් මෙම උත්සාහයන් ශක්තිමත් වේ. ෆොසිල ඉන්ධන කර්මාන්තය අපව රවටා ඇති ආකාරය ගැන බොහෝ අය දැන් දැනුවත් වී ඇතත්, පශු සම්පත් කර්මාන්තය විසින් කරන ලද ඊටත් වඩා දරුණු විනාශනය හඳුනාගැනීම අඩුය.
මෙය Cop28 හිදී ආරම්භ විය. එය ආහාර පද්ධතියේ බලපෑම් නිසි පරිදි සිදු වූ ප්‍රථම දේශගුණ සමුළුව ලෙස සැලකේ. නමුත් ඒ වන විට මස් සහ කිරි ලොබිකරුවන් තම නරකම දේ කර ඇත. එයින් අර්ථවත් කිසිවක් සිදු නොවීය.
එක්සත් ජාතීන්ගේ ආහාර හා කෘෂිකර්ම සංවිධානය (FAO) වාර්තාවක් එළිදක්වන ලදී. එය එම සංවිධානයේ කුප්‍රකට ආයතනික ගැති ප්‍රමිතීන් පවා කම්පනයට පත් කළේය. එය පශු සම්පත් කර්මාන්තයේ බලපෑම බෙහෙවින් අවතක්සේරු කරන ලද අතර එය විසඳීම සඳහා දුර්වල තාක්ෂණික ක්‍රම මාලාවක් මිස අන් කිසිවක් යෝජනා කළේ නැත. ඔවුන් නිපදවන මීතේන් ප්‍රමාණය සීමා කිරීමට යෝජනා කිසිවක් ඒ තුළ නොවීය. මම මෙම ප්‍රවේශය ‘ගිලෝටීන් සින්ඩ්‍රෝමය‘ / guillotine syndrome ලෙස හඳුන්වමි. කාර්යක්ෂමතාවයේ සුළු දියුණුවක් තිබිය හැකි නමුත් එය තවමත් හිස කපා දැමීමකි.
පශු සම්පත් නිෂ්පාදනය හෝ පරිභෝජනය අඩු කිරීම ගැන මෙම වාර්තාවේ සාකච්ඡාව තිබුණේ කොහේද? ඊට පටහැනිව (පෝෂණ හේතූන් මත) දුප්පත් ලෝකය වැඩිපුර මස් සහ කිරි ආහාර අනුභව කළ යුතු බව එය යෝජනා කළේය. ලෝකයේ බොහෝ දුප්පතුන්ට වැඩි ප්‍රෝටීන් සහ මේදය සඳහා ප්‍රවේශය තිබිය යුතු බව සත්‍යයකි. නමුත් ක්ෂුද්‍රජීවී ප්‍රෝටීන් වැනි නව ප්‍රවේශයන් ඒවා නොමැතිව සෑම කෙනෙකුටම ලබා දිය හැකිය. බටහිර ආහාර රටාවකට මාරුවීම නිසා ඇතිවන ආනයන යැපීම පාරිසරික විපත් සහ සෞඛ්‍ය ගැටලු ඊටත් වඩා හානිකරය.
එසේ නම් FAO හි දැක්ම අනුව මෙම අමතර පශු සම්පත් නිෂ්පාදන පැමිණෙන්නේ කොහෙන්ද? ඔබේ අසුන් අල්ලාගෙන සිටින්න, මන්ද පිළිතුර ඇත්තෙන්ම ‘ගොබ්බය. Financial Times වාර්තා පරිදි, ලෝක ආහාර හා කෘෂිකර්ම සංවිධානයේ ප්‍රධාන ආර්ථික විද්‍යාඥ මැක්සිමෝ ටොරේරෝ එය පැහැදිලි කළේ, “ඉදිරියට යන මාර්ගය වන්නේ පශු සම්පත් නිෂ්පාදනය ඉතා කාර්යක්ෂම කිරීම‘ලෙසය. නෙදර්ලන්තය සහ නවසීලන්තය වැනි වැඩිපුර මස් සහ කිරි නිෂ්පාදන නිෂ්පාදනය කිරීමට සහ එම නිෂ්පාදන ලොව පුරා නැව්ගත කිරීම කාර්යක්ෂම කිරීමය”. මේ රටවල් දෙකම දැඩි පාරිසරික හා දේශපාලන අර්බුදයකට ඇද හෙළා ඇති බව ඔහු ඇත්තටම නොදැන සිටියාද? දැන් ඔහුට අවශ්‍ය වන්නේ ඔවුන් තව තවත් නිෂ්පාදනය කිරීම සහ දුප්පත් ජාතීන්ට මෙම ආනයන මත යැපීමටද?
Guardian ලේඛනගත කර ඇති පරිදි, පශු සම්පත්වල දැවැන්ත බලපෑම් පිළිබඳ දැනුවත්භාවය යටපත් කිරීමේ දීර්ඝ හා නින්දිත ඉතිහාසයක් ඇත. 2006 සහ 2009 වසරවල පශු සම්පත් නිෂ්පාදනයේ පාරිසරික බලපෑම් පිළිබඳව අනතුරු ඇඟවීමට උත්සාහ කළ ලෝක ආහාර හා කෘෂිකර්ම සංවිධානයේ විද්‍යාඥයින් ජ්‍යෙෂ්ඨ කළමනාකාරීත්වය විසින් අපහාසයට සහ වාරණයට ලක් කළ අතර ඔවුන්ගේ උත්සාහයන් කඩාකප්පල් කරන ලදී. පසුගිය කෝප් 28 සමුළුවේදී FAO ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද වාර්තාවෙන් පසුව, FAO මස් වැරදි තොරතුරු යන්ත්‍රයේ ප්‍රධාන දැති කරුවෙකු බව මට විශ්වාසයෙන් ප්‍රකාශ කළ හැකි බව මට හැඟේ.
මස් කර්මාන්තකරුවන් දේශගුණික විපර්යාස පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ අන්තර් රාජ්‍ය මණ්ඩලය ද ලොබි කර ඇත. මෙම වසර මුලදී, බ්‍රසීලයේ සහ ආර්ජන්ටිනාවේ නියෝජිතයින් (ප්‍රධාන මස් අපනයනකරුවන්) ලෝකය ශාක පදනම් වූ ආහාර වෙත මාරු විය යුතු බවට වූ IPCC නිර්දේශය අවහිර කිරීමට සමත් විය.
මෙම බලවේගයන් කෙතරම් දැවැන්ත හා බලවත් වුව ද පශු සම්පත් නිෂ්පාදනයට සහ එය ප්‍රවර්ධනය කිරීමට භාවිතා කරන අඳුරු කලාවන්ට මුහුණ දීමට අප නිර්භීත විය යුතුය. එසේ කරන අප ගොවීන්ට වෛර කරන්නේ නැත, ඔවුන්ගෙන් සමහරෙක් අපට වෛර කරන බව ප්‍රකාශ කළත් අපි එය නොකරමු. අපි වෙනත් ඕනෑම කර්මාන්තයකට අදාළ වන ප්‍රමිතීන්ම මෙම කර්මාන්තයට ද යෙදීමට උත්සාහ කරමු. නමුත් අපි විරෝධය පාමින් දෑත් ඔසවන විට ඔවුන්ට මුණගැසෙන්නේ ආක්‍රමණශීලී ලෙස ඔසවන ලද මුෂ්ටි වලින් නම් ? අපගේ උපාය මාර්ග වෙනස් කළ යුතුය. එම උපාය මාර්ගය නම් අපේක්ෂිත පරිදි වැඩ කිරීමයි.
ජෝර්ජ් මොන්බියොට් යනු ගාඩියන් තීරු ලිපි රචකයෙකි
https://www.theguardian.com/commentisfree/2023/dec/14/livestock-farming-soy-soyboy
